آپولو 13

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
پرونده:Apollo13 - SM after separation.jpg
آسیب در اتاقک سرویس آپولو به خوبی قابل مشاهده است

آپولو ۱۳ (به انگلیسی: Apollo 13)‏ سفر ناموفق ناسا به کره ماه بود. در هنگام سفر رفت، سفینه دچار حادثه گردید، و فضانوردان مجبور به بازگشت و فرود اضطراری شدند.

این سفر ناسا در سال ۱۹۷۰ بوقوع پیوست، و فضانوردان آن:

جیمز لاول

جک سوئیگرت

فرد هیز

بودند.

از این ماموریت، فیلمی با همین نام (با شرکت تام هنکس) توسط هالیوود نیز ساخته گردید.
پرونده:Apollo13 apparatus.jpg
فضانورد جک سوئیگرت و صندوق پست

بعد از پروژه آپولو ۱۱،پروژه آپولو 13 معروف ترین پروژه آپولو می باشد.پروژه ناموفق ناسا که نتوانست منجر به فرود انسان در ماه شود.آپولو 13 سومین ماموریت از برنامه آپولو و سفر مستقیم به ماه بود که 11 آوریل 1970 از پایگاه کیپ کارناوال فلوریدا پرتاب شد.سه فضانورد با نام های جیمز لاول ، جان اسویگرت و فرد هایز در این ماموریت حضور داشتند.

پرتاب این فضاپیما به دلیل مشکلاتی که در موتور مرحله دوم به وجود آمده بود چندان مطلوب انجام نشد. هرچند این مشکل به سرعت حل شد و این فضانوردان مشکل واقعی را دو روز پس از پرتاب و زمانی که سیستم برق یکی از مخازن سوخت اکسیژن اتاقک سرویس خراب شد کشف کردند. در این مشکل فشار آنچنان افزایش یافت که سیستم برق را از کار انداخت و استفاده از هر دو مخزن اکسیژن اتاقک را غیرممکن کرد. در این شرایط تنها اتاقک فرماندهی به خاطر باتریها و مخازن اکسیژن مجزایی که داشت به عملکرد خود ادامه داد که اکسیژن این مخازن تنها برای استفاده در چند ساعت ماموریت کافی بودند و نه برای رسیدن به ماه.

پرونده:Mission Control Celebrates - GPN-2000-001313.jpg
خوشحالی در اتاق کنترل ناسا پس از فرود آپولو 13

مرکز کنترل ناسا در پایگاه فضایی هاتسون تصمیم گرفت که فضاپیما تنها یک دور اطراف ماه بزند و بدون فرود بر روی سطح ماه با یک پرواز بازگشت آزاد به طرف زمین برگردد. در این بین فضانوردان چون کار دیگری نمی‌توانستند انجام دهند به اتاقک ماهگرد منتقل شده بودند. در حقیقت این اتاقک برای استفاده مطلوب بود و باتریهایش برای 10 ساعت کار شارژ داشتند. سه فضانورد ماموریت آپولو 13 در اتاقک ماهگرد ساعات بحرانی را پشت سر گذاشتند. سه مرد به مدت 4 روز در یک فضای متراکم طراحی شده تنها برای دو نفر و به مدت دو روز بود،سر کردند.

ذخیره انرژی و آب رو به پایان بود. گرما تا حد قابل ملاحظه ای کاهش یافته بود. فیلترهای دی اکسید کرین برای سه نفر کافی نبودند. به همین دلیل فضانوردان با راهنمایی مرکز کنترل یک مبدل برق ساختند و نام آن را صندوق پست گذاشتند. ماجرای آپولو 13 در سراسر دنیا به مدت چهار روز تمام نشدنی تنها موضوع مهم بود در حالی که آن بالا در فضای بین ماه و زمین، ذخیره انرژی به طور خطرناکی رو به اتمام بود و تقریبا ارتباط تلویزیونی اتاقک با مرکز هاتسون قطع شده بود و حتی صدای فضانوردان نیز به سختی به گوش مرکز کنترل می رسید.

سه فضا نورد آپولو 13 یک روز پس از ورود به زمین از دست رئیس جمهور وقت امریکا مدال آزادی دریافت کردند.

پرونده:Apollo 13 timeline.svg
جزئیات مسیر پرواز









فیلم هالیوودی[ویرایش]

جپ

در فیلمی هالیوودی سه فضانورد از سانحه ای فضایی نجات می یابند و حالا زندگی شان در دستان افرادی است که در مرکز کنترل مأموریت در ناسا شب و روز برای سالم بازگرداندن آن ها به خانه تلاش می کنند.

شاید تصور کنید درباره ی فیلم آپولو 13 ران هاوارد محصول 1374/1995 صحبت می کنیم.اما در واقع منظور فیلم رهاشده (Marooned)محصول سال 1969/1348 است.وودفیل می گوید:«ارتباط بین وقایع این فیلم و حوادثیکه در مأموریت آپولو 13 رخ داد غریب بود.»البته این فیلم نه بر اساس رویدادی واقعی بلکه بر اساس رمانی به همین نام نوشته ی مارتین کیدن ساخته شد که در سال 1969/1343 منتشر شده بود.داستان در رمان درباره یک فضانورد گیرافتاده در کپسولی شبیه فضاپیماهای مرکوری بود، اما در فیلم طوری وقایع تغییر کردند که بسیار شبیه اتفاقات مأموریت آپولو 13 شد. اما اکران این فیلم هم زمان شده بود با حادثه آپولو 13 و جالب اینجاست که برخی از مهندسان و کارشناسان مرکز کنترل در شب پیش از این حادثه برای دیدن فیلم رهاشده به سینما رفته بودند!به نظر می رسد که دیدن فیلم باعث شده بود که کارشناسان خیلی زود برای مشکل شارژ مجدد باتری های ماژول فرماندهی به تنیجه برسند.زیرا در فیلم هم فضانوردان می بایست باتری های اضطراری فضاپیما را شارژ می کردند.

وودفیل همچنین فهرستی از دیگر شباهت های فیلم رهاشده و مأموریت آپولو 13 تهیه کرده است:

  • استفاده از دستگاه شبیه ساز بسیار شبیه به چیزی است که در عملیات نجات آپولو 13 هم استفاده شد.
  • شخصیت گرگوری یک در فیلم اعلام می کند که:«از تمام ظرفیت های ناسا و منابع صنعتی تا بیشترین حد ممکن استفاده کردیم.» درست همان طور که در حادثه آپولو 13 رخ داد.
  • کنفرانس رسانه های برگزار شده در فیلم بسیار شبیه واقعیت آپولو 13 بود.
  • فضانوردان فیلم رهاشده هم مانند فضانوردان آپولو 13 به اشتباه تصور می کردند که فضاپیمای شان با شهاب واره ای سرگردان در فضا برخورد کرده باشد.
  • طوفانی مسیر نجات را تهدید کرد، همان طور که در ماجرای آپولو 13 اتفاق افتاد و جالب اینکه هواشناس فیلم هم مسیر توفان را اشتباه پیش بینی کرد؛ درست مانند هواشناسان در مرکز کنترل مأموریت آپولو 13.
  • فرمانده هر دو مأموریت در فیلم و در واقعیت جیم نام داشت!
  • نحوه برخورد فیلم با مسئله تمام شدن منابع غذایی خیلی شبیه رفتار فضانوردان آپولو 13 بود.
  • پزشکان در فیلم از کم خوابی فضانوردان نگران بودند؛ درست مانند پزشکان در ماجرای آپولو 13.

گروه هدایت ماموریت[ویرایش]

پرونده:President Richard Nixon speaks before awarding the Apollo 13 astronauts the Presidential Medal of Freedom.jpg
فضانوردان آپولو 13 در کنار رئیس جمهور نیسکون قبل از دریافت مدال آزادی

شاید عبارت «آخرین اما نه کم اهمیت ترین»هیچ کجا به اندازه اینجا مناسب نباشد.با این که این آخرین عامل است، می‌توان گفت که در عین حال مهم ترین هم هست، هرگاه فضانوردان آپولو 13 درباره نجاتشان صحبت می کنند با احترام و سپاس از کارکنان زمینی ناسا یاد می کنند که در این نجات سهم داشتند.

البته این احترام و سپاس از سوی تمام مردم آمریکا برای آن ها بوده است و آن ها به پاس خدمات شان از رییس جمهور وقت ایالات متحده نشان آزادی دریافت کردند.ریچارد نیکسون، در هنگام اهدای این نشان گفت:«ما معمولا از معجزات علمی حرف می زنیم و فراموش می کنیم که آن ها همیشه هم معجزه نیستند بلکه حاصل کار سخت در ساعت های طولانی همراه با هوش و درایت اند.مردان و زنان گروه مأموریت آپولو 13 روی زمین موجب همین معجزه شدند و واقعه ای بالقوه هولناک و تلخ را به یکی از نمایشی ترین عملیات نجات تاریخ تبدیل کردند.سال ها برنامه ریزی و کار باعث نجات بود».

لبته وودفیل به درسی بر این باور است که این موفقیت فقط هم حاصل کار آن هایی نیست که نام شان در جایزه آمده است:«صدها نفر دیگر هم پشت این ماجرا بودند که دیده نشدند اما سهم شان بزرگ بود.می‌توان فهرست بلند بالاتری از کارهای آن ها تهیه کرد که اگر هر کدام انجام نمی شد یا اشتباهی انجام می شد ممکن بود منجر به فاجعه شود.

البته از آنجایی که این واقعه مربوط به 40 سال پیش است بسیاری از این مردان و زنان امروز در میان ما نیستند.اما بی شک همه آن ها در زمان درست و در مکان درست بودند و برخی تصمیم های آن ها در سال ها پیش از این مأموریت نتایجی داشت که بعدها منجر به نجات این مأموریت از فاجعه شد.»

منبع[ویرایش]

ویکی پدیا

مجله نجوم /شماره 205/مقاله ویژه/عوامل نجات آپولو 13 / نویسنده:شادی حامدی آزاد