ابرنواختر

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
سحابی خرچنگ حاصل انفجار ابرنواختری سال 1054


منجمان باستانی متوجه شده بودند که گاهی ستارگان جدید در آسمان نمایان و پس از مدتی دوباره ناپدید می‌شوند. در قرون وسطی منجمان این ستارگان را نواختر نامیدند، که در لاتین به معنی ستاره نو است. برخی از این ستارگان نو بسیار پرنور بودند، و بعدها ابرنواختر نامیده شدند. سه تا از این ابرنواخترها در دوران تاریخی مشاهده شده است: ابرنواختر تیکو براهه، که در سال ۱۵۷۲ به وقوع پیوست، ابرنواختر کپلر که در سال ۱۶۰۴ بسیار درخشان شد، و یک ابرنواختر که منجمان چینی در سال۱۰۵۴ مشاهده کردند. در محل ابرنواختر چینی، اکنون سحابی خرچنگ را در صورت فلکی ثور مشاهده می‌کنیم. سحابی خرچنگ هنوز با سرعت‌های حدود ۱۴۰۰ کیلومتر در ثانیه در حال انبساط است که نشان می‌دهد انفجاری عظیم در حدود ۹۰۰ سال قبل رخ داده است.<ref name="multiple1">کتاب اخترفیزیک ستاره ای جلد اول / نوشته‌اریکابوم-ویتنس / ترجمه‌ی دکتر منیڑه رهبر </ref>

وقتی فشار در هسته ی ستاره ای که جرم آن 8 برابر یا بیشتر از جرم خورشید است رو به افزایش بگذارد، ستاره مرگ خود را با ادامه دادن دوران تحول خود با استفاده از کربن به عنوان سوخت در کوره هسته ای ستاره و شروع به تولید اتمهای تمامی عناصر دیگر تا آهن که سنگین ترین فلز است، با تاخیر می اندازد. بالاخره هنگامی که فشار در مرکز ستاره از فشار هسته ای قسمت مرکزی فزون تر شود، ستاره طی چند ثانیه روی خودش فروریخته و فرو مینشیند. در نتیجه این فشار بالا درجه حرارت در هسته ستاره ناگهان صدها هزار درجه بالا میرود و یک انفجار نورانی عظیم صورت گرفته و قسمت اعظم مواد ستاره را در همان حال که ستاره به فروپاشی ادامه میدهد به بیرون پرتاب مینماید. این افجار مهیب، انفجار ابرنواختری یا "Super Nova" نامیده می‌شود. در نتیجه این انفجار هسته ی داخلی تبدیل به جسمی می‌شود که بسته به جرم ستاره اولیه می‌تواند یک ستاره نوترونی، پالسار یا یک سیاه چاله باشد.<ref name="multiple2">شگفتیهای جهان / مجموعه مقالات ابراهیم ویکتوری</ref>


انواع ابرنواخترها:
[ویرایش]


ابرنواختر گونه‌ I:

ابرنواخترهای گونه‌ی I، رایج‌ترین نوع انفجارهای ستاره‌ای هستند. چنین انفجارهایی زمانی رخ می‌دهند که دو ستاره ی مرده، یعنی کوتوله سفید، به‌طرز فاجعه باری در هم ادغام شوند. یک کوتوله‌ی سفید در حالت عادی نماینده ی خاموش‌ترین نوع مرگ ستاره‌ است، اما زمانی که دو کوتوله‌ی سفید با یکدیگر ترکیب می‌شوند آن زمان می‌توانند ادغامی انفجاری را به‌وجود آورند. این نوع انفجارهای ابرنواختری مشخصهی انرژی بسیار استانداردی دارند؛ ازاینرو، همانند ستارگان متغیر قیفاووسی، نظم این ابرنواختران، آن‌ها را به شمع‌هایی استاندارد و ایدئال برای اندازه‌گیری فواصل کهکشان‌های دوردست تبدیل کرده است. منجمان می‌توانند با مقایسه ی انرژی‌های اندازه‌گیری شده ی این ابرنواختران با آنچه «روشنایی ذاتی» یا «مطلق» نامیده‌ می‌شود، فاصله‌های این ابرنواختران کشف شده و همچنین کهکشان‌های محل استقرارشان را به‌دست آورند.<ref> کتاب کرانه‌های کیهان/ نوشته پائول هالپرن/ ترجمه حوریه آقانور/ انتشارات هورمزد.</ref>

ابرنواختر گونه‌ II:


منبع[ویرایش]

<references /> gidview=101