انفجار پرتو گاما: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
(منبع)
(بدون تفاوت)

نسخهٔ ‏۱۷ اوت ۲۰۱۲، ساعت ۱۵:۰۶

این نوع انفجارها (GRBs) درخشش تشعشعات گاما به همراه انفجار هاي پرانرژی هستند که در کهکشان هاي دوردست مشاهده شده اند. آن ها درخشان ترين پديده هاي الکترومغناطیسی شناخته شده در جهان هستند. این انفجارها ممکن است از 10ميلي ثانيه تا چند دقيقه بطول بیانجامند؛ و يک انفجار معمولی 40-20 ثانيه طول مي کشد.

معمولاً انفجار اوليه، "پستاب" طولاني مدتی را بدنبال خواهد داشت که با طول موج بلندتری ساطع می شود (یعنی به یکی از اشکال پرتو ایکس، فرابنفش، فروسرخ، ماکروويو و راديويی). دانشمندان معتقدند که اکثر GRB های مشاهده شده متشکلند از يک پرتو باريکِ تابش شديد که به هنگام دوران سريع يک ابرنواختر- ستاره ي پرجرمی که پس از رمبش، یک ستاره نوترونی، ستاره ي کوارکي و يا سیاهچاله از آن شکل می گیرد- آزاد مي شود.

به نظر می رسد که زیر رده ای از GRB ها (انفجار هاي کوتاه) از فرايند متفاوتی ناشی می شوند. که این فرایند ممکن است ادغام ستاره هاي دوتايي نوتروني و شاید گسترش رزونانسِ بين هسته و پوسته این ستارگان باشد، که در نتیجه تحمل نيروهای جزر و مدی بسیار در ثانیه های آخر، و انفجارِ پس از آن و تکه تکه شدن کل پوسته ی ستاره، رخ داده است.

منابع اکثر GRB ها ميليارد ها سال نوری با زمين فاصله دارند. و این دال بر این نکته است که انفجارها همبسيار پرانرژی هستند (يک انفجار معمولی در عرض چند ثانيه، به اندازۀ کل انرژی آزاد شده از خورشید در طول عمر 10 ميليارد ساله اش، انرژی آزاد می کند) و هم بسيار نادر (یعنی تعدادی معدود در هر کهکشان در هر یک میلیون سال).

تمام GRB هاي مشاهده شده متعلق به خارج از کهکشان راه شیری هستند، گرچه یک رده ی مربوط به این پدیده، شراره های تکرار شونده ی اشعه ی نرم گاما، همراه با مگنتار هاي منسوب به درون راه شيري هستند. چنین فرض شده است که یک انفجار اشعه گاما در راه شيری- که مستقیماً به سمت زمين نشانه رفته- ممکن است منجر به انهدامی عظیم شود.

GRB ها اولین بار در سال 1967 توسط ماهواره هاي Vela شناسايي شدند - یک سري ماهواره هايي که براي شناسايي آزمایشات مخفیانه ی سلاح هاي هسته اي طراحي شده اند. در سالهای بعد صدها مدل فرضي براي توجيه اين انفجارها ارائه شدند، از جمله برخورد دنباله دارها با ستاره هاي نوتروني. اطلاعات کمي براي توضیح اين مدل ها در دسترس بود تا اينکه در سال 1997 اولين پرتو ایکس و پستابهای نوری آن شناسايي شد و محاسبۀ مستقيمِ انتقال به سرخ آنها با استفاده از طيف سنجی نوری صورت گرفت، و بدین گونه فواصل و انرژی خروجيشان مورد محاسبه قرار گرفت. اين اکتشافات و تحقیقات بعدی بر روي کهکشان ها و ابرنواختر هاي مربوط به اين نوع انفجار، فواصل و درخشش GRB ها را مشخص نمود. اين حقایق قطعاً آنها را در کهکشان هاي دور قرار داده و GRB های طولاني مدت را به مرگ ستارگان پرجرم ربط می دهد، که تنها سرچشمه ي ممکن براي انرژی خروجي مشاهده شده است.

منبع

ویکی پدیا انگلیسی[۱]