تابش سنکروترون

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

تعریف

تابش سنکروترون ، تابش الکترومغناطیسی منتشر شده توسط ذرات باردار (معمولا الکترون) در حال حرکت در میدان مغناطیسی در کسر زیادی از سرعت نور است. ذرات باردار به دلیل شتابی که به آن ها داده شده است به دنبال مسیرهای مارپیچ در امتداد خطوط مغناطیسی نیرو و تابش ساطع شده ، می روند. این فرایند وابستگی نزدیکی با free-free radiation دارد. طول موج اشعه ساطع شده به همان اندازه که انرژی الکترون افزایش می یابد، کاهش پیدا می‌کند و به شدت قطبیده می شود.

تابش سنکروترون بسیاری از امواج منتشر شده در سحابی خرچنگ، تپ اخترها و کهکشان های رادیویی را تولید می کند <ref>Philip's Astronomy Encyclopedia 2002 </ref>

تاریخچه

پرونده:Syncrotron.png
تابش سنکروترون از الکترونهایی که عمود بر خطوط میدان مغناطیسی در یک مسیر دایره‌ای حرکت می‌کنند

این تابش را نخستین بار در سال ۱۹۴۸، فرانک الدر (Frank Elder)، روبرت لانگمویر (Robert Langmuir) و هربرت پولک (Herbert Pollack)، در هنگام آزمایش با یک سنکروترون الکترونی مشاهده کردند. در این دستگاه، الکترون در یک میدان مغناطیسی تا انرژی‌های نسبیتی شتاب می‌گرفت. آن‌ها متوجه شدند که الکترون در راستای لحظه‌ای حرکت خود و در یک مخروط باریک، نور مرئی تابش می‌کند. در اختر فیزیک، نخستین بار از تابش سنکروترون برای توضیح گسیل رادیویی راه شیری، سخن به میان آمد. این گسیل رادیویی را کارل جانسکی در سال ۱۹۳۱کشف کرده بود. طیف و دمای درخشایی بالای این تابش (بیش از ۱۰۵ کلوین) با گسیل معمولی آزاد-آزاد گرمایی ناشی از گاز یونیده هم‌خوانی نداشت. در سال ۱۹۵۰، هانس آلفوِن (Hannes Alfvèn) و نیکلای هرلُف‌سان (Nicolai Herlofson)، به همراه کارل اوتو کیپن‌هوور (Karl-Otto Kiepenheuer) پیشنهاد کردند که زمینه‌ی رادیویی کهکشان به‌دلیل تابش سنکروترون می‌باشد. کیپن‌هوور اعتقاد داشت که الکترون‌های پرانرژیِ پرتو کیهانی در میدان مغناطیسی ضعیف کهکشان، تابش رادیویی گسیل می‌دارند. این توضیح درست از آب درآمده است. تابش سنکروترون، یک فرایند گسیل مهم در باقی‌مانده‌های ابرنواختری، کهکشان‌های رادیویی و اختروش‌ها نیز می‌باشد. این یک فرایند تابشی غیر گرمایی است، به عبارتی، انرژی الکترون‌‌‌‌‌‌‌‌های تابش کننده ناشی از حرکات گرمایی نیست.<ref> کتاب مبانی ستاره‌شناسی/ هانو کاتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاه‌علی/ انتشارات شاهچراغ </ref>

منبع

<references />