تربیع

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
این نوشتار نیازمند منبع است . با ویرایش آن و اضافه کردن منابع معتبر ما را در پیشبرد اهداف ویکی نجوم یاری نمایید .
این یک نوشتار خرد است . با ویرایش آن ما را در پیشبرد اهداف ویکی نجوم یاری نمایید .

در نجوم به طور کلی زمانی که از دید ما جرمی سماوی زاویه ی نود درجه با خورشید می سازد تربیع اتفاق می افتد . به حالتی که نیمی از قرص ماه روشن است تربیع گفته می شود .روز هفتم و بیست و یکم (بیست و دوم) ماه قمری ، وضعیت ماه طوری است که پنجاه درصد سطح ماه روشن است . به وضعیت ماه در روز هفتم تربیع اول و به وضیعت ماه در روز بیست و یکم تربیع آخر گویند .

علی اکبر دهخدا درباره تربیع چنین نوشته است : تربیع (اصطلاح نجوم):بیرونی آرد : نیم برید آنست که قمر بچهارم برج باشد از برج آقتاب و درجات قمر چند درجات او و این را تربیع اول خوانند و به شب هفتم بود به تقریب از ماه . (التفهیم چ همایی ص 210 ) . ...و چون قمر نیز ببرج دهم باشد از برج آفتاب و درجه های هر دو نیمبرید نام کردند که نور قمر اندر این دو وقت به نیمه ی آنچه دیده اید از تن وی راست باشد،پنداری که بدو نیم بریده است و این دو تربیع ( تربیع اول و دوم ) را هم جزو دوم طالع بیرون آورده اند همچنانکه اجتماع و استقبال را .(التفهیم چ همایی ص 210)

ودر قسمتی دیگر پیرامون تربیع چنین آورده است : از چهارمین خانه نظر کردن کواکب بیکدیگر.به اصطلاح نجوم ، از چهارمین خانه نظر کردن کوکب از برج سوم که ربع فلک است بکوکب دیگر . در علم نجوم ، بودن دو کوکب است بطوری که ربع منطقه البروج یعنی سه برج میان آن ها فاصله باشد و آن را نظر تربیعی نیز گویند ...

همچنین خاقانی شعری با مضمون تربیع سروده است : به تثلیث بروج و ماه و انجم به تربیع و به تسدیس ثلاثا