خاموشی رادیویی

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

علت خاموشی رادیویی (radio fadeout) نور شدید فرابنفشی است که از شراره های فام سپهری گسیل میشود.

دریافت امواج رادیویی بر روی زمین از فواصل دور ، معلول وجود لایه های الکتریکی شده ای در جو زمين است که مانند آینه، امواج الكترومغناطيسی را به سمت زمین منعکس میکند.چندین لایه متحدالمرکز ازاین قبیل در ارتفاعهای مختلف تا حدود 300 کیلومتر از سطح دریا وجود دارد.این لایه را مجموعا یون کره نامند.

در غیاب چنین انعکاسی، مخابره رادیویی فقط در امتداد خط مستقیم امکان پذیر است. بدون آن هیچ پیامی نمیتواند سطح منحنی زمین را بپیماید و سپس دریافت شود.

حفظ و بقای لایه های الکتریکی شده معلول اثر تابش فرابنفشی است که از خورشید گسیل میشود و عمل آن تامین تعداد درست ذرات باردار یا یون ها در این لایه هاست. وقتی که برخی از این ذرات بار الکتریکی خود را از دست میدهند، پرتو فرابنفش جانشین آن را فراهم میکند و این از بر هم کنش میان تابش و اتمهای عادی اکسیژن و نیتروژن در این لایه هاست.در این برهم کنش ها اتم های الکترونی ( ذره ای با بار منفی) را از دست میدهند و اتم های بجا مانده یون هایی با بار مثبت میشوند.

تابش فرابنفش شراره ها، اتم های نیتروژن و اکسیژن زیر یون کره را یونیده میکند و سدی در ارتفاع 60 کیلومتری پدید می آورد که مخابره رادیویی معمولی را مختل میکند.

دوام این خاموشی ها برابر عمر این شراره یعنی یک ساعت یا بیشتر است. البته قطع شدن مخابره رادیویی از نظر نظامی بسیار مورد توجه است. تلاش هایی انجام شده است تا این اختلالات پیش بینی شود، اما این پیش بینی ها، که عملا بر فعالیتهای کلفی مبتنی است، صددرصد قابل اعتماد نیست.

منبع

کتاب نجوم به زبان ساده / نویسنده:مایر دگانی / مترجم:محمدرضا خواجه پور / نشر:موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی / چاپ هشتم(از ویرایش جدید)، نوروز 1390 / صفحه 210