خوشه کروی
خوشه ی کروی، مجموعه ای از ستارگان است که به صورت کروی گرد هم آمده اند و به دور هسته ی کهکشان می گردد. ستارگان عضو خوشه های کروی توسط گرانش، بسیار محکم در جای خود می مانند؛ و همین نیروی گرانش هست که شکل کروی را به خوشه ها می دهد. نام این نوع از خوشه های ستاره ای، از کلمه ی لاتین گلوبوس (globulus) به معنای کره ی کوچک گرفته شده است.
خوشه های کروی که در هاله ی کهکشان ها پیدا می شوند، تعداد ستاره های بیشتر و قدیمی تری نسبت به خوشه های باز که در دیسک کهکشان ها پیدا می شود دارند و چگال تر اند. حدود 150 تا 158 خوشه ی کروی شناخته شده رایج در کهکشان راه شیری وجود دارد و احتمالا 10 تا 20 خوشه که هنوز کشف نشده اند. کهکشان های بزرگ می توانند تعداد بیشتری خوشه ی کروی داشته باشند؛ برای نمونه کهکشان آندرومدا که حدود 500 خوشه ی کروی دارد. شاید برخی از کهکشان های بیضوی عظیم -مانند M87- چیزی حدود 10000 خوشه ی کروی داشته باشند. خوشه های کروی در مدارهایی با بزرگتر از 131000 سال نوری شعاع به دور هسته ی مرکزی کهکشان میزبانشان می گردند. هر کهکشان گروه محلی که جرم کافی داشته باشد، یک گروه از خوشه های کروی را دارا است. همچنین تقریبا تمامی کهکشان های بزرگ بررسی شده دارای یک سیستم از خوشه های کروی هستند.
با این که این مسئله روشن شده است که خوشه های کروی، ستارگان اولیه ای را شامل می شوند که در کهکشان ساخته شده اند، اما سر منشأ آنها و نقششان در سیر تکامل تدریجی کهکشان هنوز نامعلوم است. این موضوع کاملا معلوم شده است که خوشه های کروی به طور معناداری با کهکشان های کوتوله ی بیضوی تفاوت دارند و به عنوان یک قسمت از محل شکل گیری ستارگان از کهکشان میزبان شکل گرفته اند و یک کهکشان جدا نیستند. اما فرضیه های جدیدتر که توسط دانشمندان ارائه شده است، بیانگر آن است که احتمالا خوشه های کروی و کهکشان های کوتوله ی کروی، اشیاء و اجرام کاملا جدا و متفاوتی نیستند.
تاریخچه ی رصد
نخستین خوشه ی کروی، M22 بود که در سال 1665 توسط "آبراهام ایهل" (Johann Abraham Ihle) کشف شد. او یک ستاره شناس آماتور آلمانی بود. اما به دلیل قطر کوچک دهانه ی تلسکوپ های اولیه، ستارگان عضو خوشه های کروی تا زمانی که "چارلز مسیه" ، M4 را کشف کرد، از یکدیگر تفکیک نشده بودند. نخستین 8 خوشه ی کروی ای که کشف شدند، در جدول مقابل لیست شده اند. پس از آن "آبی لاکائیل" (Abbé Nicolas Louis de Lacaille) در فهرست سال 52-1751 خود، NGC 104 ، NGC 4833 ، M55 ، M69 و NGC 6397 را لیست کرد.
