دریای بحرانها
دریای بُحران‌ها (Mare Crisium) یکی از دریاوارهای کره ماه است. این دریاوار یک منطقهٔ تاریک در شمال شرقی سمت پیدای ماه است که شکلی بیضی‌وار و اندازه‌ای در حدود اندازهٔ کشور ایرلند دارد.
این دریاوار در حوضهٔ بحرانها و در شمال شرقی دریای آسایش قرار گرفته‌است. قطر این دریاوار ۶۰۵ کیلومتر و مساحت آن ۱۷۶٬۰۰۰ کیلومتر مربع است و پیمانهٔ خوبی برای حس کردن دیگر فاصله‌ها در کرهٔ ماه به‌شمار می‌آید.
عمر این دریاوار به دوره پیشا-رَگباری یعنی ۴٫۵۵ تا ۳٫۸۵ میلیارد سال پیش می‌رسد. این دریاوار زمانی درست شد که گدازه‌ها، سطح حوضهٔ بحرانها را می‌پوشاندند.
کف این دریاوار بسیار صاف و تخت است و حلقه‌ای از زمین‌های لبه‌دار فروریخته دور آن را احاطه کرده‌است. در جنوب آن شماری دهانه مرده قرار دارد. دهانه‌های مرده به آن دسته از دهانه‌های برخوردی گفته می‌شود که در زیر نهشته‌ها و دیگر مواد دفن شده‌باشند. تعدادی از عوارض جغرافیایی مهم ماه در اطراف دریای بحرانها قرار دارد. عارضهٔ دماغه‌مانندی که در جنوب شرقی این دریاوار بیرون زده دماغک آگار نام دارد. در نوارهٔ غربی دریاوار روگرفته‌ای به نام روگرفتهٔ یرکس وجود دارد. روگرفته‌ها[۹] دهانه‌ها و عوارضی هستند که گودال آن‌ها توسط گدازه‌های آتشفشانی پر شده و تنها نواره‌ای غبارآلود از محیط آن‌ها دیده می‌شود.
در شرق یرکس، دهانه پیکارد قرار دارد. در شمال خاوری دریای بحرانها نیز دریای مار دیده می‌شود.
دریای بحرانها محل سقوط فضاپیمای بدون سرنشین شوروی به نام لونا ۱۵ بود.[1]
نام یکی از دریاهای ماه ، با قطر 560 کیلومتر درلبه شمال شرقی قرص ماه که با چشم غیر مسلح هم یده می شود.دریای بحرانها برخلاف اکثر دریاها که به هم پیوسته اند عارضه ای کاملا" منزوی است ومانند دریاچه های عظیم از دیگر دریاها جداست.به طرز عجیبی بیضی شکل ویادآور گودال های ماه است.روزهای دوم وسوم ماه قمری بهترین زمان رصد این مناطق است زیرا در آنجا خورشید در حال طلوع است وسایه های بلند وکشیده ای که می سازد رصد کوچک ترین عوارض را حتی با دوربین دوچشمی جذاب می کند.سطح این دریا تقریبا"صاف وبدون هیچ عارضه خاصی است.در واقع عمق گدازه های سرد شده بسترش به قدری زیاد است که موجب شده دیواره های اطراف بطور غیر طبیعی کوتاه به نظر برسند وهمچنین مجال خود نمایی به هیچ گودالی را نمی دهد مگر این که بخواهیم چند گودال کوچک پیکارد (Picard) پیرس(Pierce) یرکز(Yerkes) را در این محدوده به حساب بیاوریم.
مانند تمام دریاهای ماه این منطقه نیز حاصل فوران گدازه های درون ماه در چند میلیارد سال پیش است.زمانی که ماه فعال بوده است.گدازه ها پس از فوران سرد شده ودشت های آذرین تیره ای را تشکیل داده اند.قسمتی از شمال این دریا روشن تر به نظر می رسند ودر شرق گودال کوچک پیکارد تاریک تر است.درست در شمال دریای بحرانها ٬نوزدهمین گودال بزرگ ماه کلئومده(Cleomedes) با پهنای 125 کیلومتر قرار دارد که بزرگ ترین دهانه شمالی بحرانهاست وبه آسانی با دوربینی کوچک دیده می شود.اما اگر خورشید از بالا به آن بتابد به کلی محو خواهد شد.این گودال هم عارضه ای کاملا" بیضوی شکل است تنها چیزی که شکل بسیار منظم آن را خدشه دار کرده گودالی قدیمی تر به نام ترالس در لبه شمال غربی آن است.این گودال وگودال کوچک روی خودش( که با تلسکوپ دیده می شود) ودو گودال بزرگ دیگر در سمت غرب مجموعه زیبایی را در شمال غرب کلئومده به نمایش می گذارند.کلئومده برای اخترشناسان بسیار جالب توجه است زیرا عوارض درونی آن دشوار دیده می شون.با بزرگنمایی های زیاد تلسکوپی قله مرکزی دو گودال کوچک وسطح شکاف دار آن را خواهید دید.
منابع
1. ویکی‌پدیا فارسی [۱]
