زیج

از ویکی نجوم
نسخهٔ تاریخ ‏۲ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۲:۴۸ توسط هانيه اميري (بحث | مشارکت‌ها) (زيج را به زیج منتقل کرد: جایگزینی متن - 'ي' به 'ی')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری، جستجو

زیج به کتاب‌هایی گفته می‌شد که موقعیت اجرام آسمانی را در آن درج می‌کردند. این کتاب‌ها شامل اطلاعاتی در مورد زمان طلوع و غروب خورشید، ماه و سیارات و ستاره‌های مشهور در روزهای مختلف سال و برای یک محل خاص بوده است که در قالب جدول‌هایی تنظیم می‌شده است.

از جداول زیج، برای دانستن موقعیت و رصد کردن اجرام سماوی، تعیین طول روز و شب، تهیه تقویم‌ها، جهت‌یابی و دیگر مقاصد اخترشناسی و نیز در طالع‌بینی استفاده می‌شده است.

در قدیم هر کدام از منجمان برجسته یا هر رصدخانه ، یک زیج مخصوص به خود می‌نوشتند و زیج‌های پیشینیان را تصحیح می‌کردند که تعدادی از این زیج‌های قدیمی به نام شاهان و فرمانروایان نوشته شده است. در حال حاضر نسخه‌هایی از چنین زیج‌هایی در موزه‌ها موجود می‌باشد.

امروزه، هنوز هم برای کاربردهای علمی و نجومی، کتاب‌ها و جداولی مشابه با زیج‌های قدیمی تهیه می‌شود که البته از دقت بسیار بالاتری برخوردار هستند.

به احتمال زیاد واژه زیج، معرب واژه فارسی زیگ است که در فارسی میانه به معنای جدول اختری و یا سالنامه است.