صورت فلکی ثور

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
صورت فلکی گاو

نام صورت فلکی ثور ، گاو
بعد 4.9h
میل 19°
مساحت 797 درجه مربع
ستاره های اصلی 19 عدد
ستاره های سیاره دار 9 (غیر مشهود)
ستاره های درخشان تر از قدر 3 4 عدد
ستاره های نزدیکتر از 10 پارسک 1
درخشان ترین ستاره دبران
اجرام مسیه 2 عدد

مشهود بین عرض های جغرافیایی 90+ درجه تا 65- درجه

بهترین زمان مشاهده در ماه ژانویه


صورت فلکی گاو یا ثور(به لاتین:Taurus) در منطقه البروج قرار دارد


و دارای یک ستاره درخشان به نام دبران است که چشم خشمناک و خونین‌رنگ ثور را نمایش می‌دهد. این ستاره که دبران نام دارد ستاره ای سرخرنگ از قدر اول است و حدود ۶۵ سال نوری با ما فاصله دارد.

شانه‌های ثور را خوشهٔ پروین تشکیل می‌دهد. صورت فلکی ثور به خاطر این خوشهٔ زیبا، جلوهٔ خاصی دارد. خوشه پروین، شبیه به صورت فلکی دب اصغر، ولی کوچک‌تر و فشرده‌تر از آن است که هفت ستاره در آن به وضوح دیده می‌شود. بر طبق اساطیر، خوشه پروین، هفت خواهران اطلس نیرومند بودند که جبار شکارچی به دنبالشان بود و برای نجات از دست وی، به صورت هفت کبوتر در آمدند.

رصد این صورت فلکی

صورت فلکی ثور را در بیشتر ماهها می‌توان مشاهده کرد اما بهترین موقعیت و بیشترین مدت شبانه برای مشاهده آن آذرماه می‌باشد. خوشه پروین در این صورت فلکی شاخص است. صورت فلکی ثور در آذرماه تقریبا همزمان غروب خورشید، از جانب شرق در حال طلوع می‌باشد و در حوالی نیمه شب به بیشترین ارتفاع خود از افق می‌رسد و سپس مسیر خود را به طرف مغرب ادامه می‌دهد. و متقابلا هنگام طلوع خورشید درحال غروب کردن می‌باشد. با کمک صورت فلکی آندرومدا و صورت فلکی ذات الکرسی می‌توانید راحت‌ تر به خوشه پروین برسید. ضمنا مسیر حرکت این صورت فلکی با مسیر حرکت خورشید در پایان بهار (خرداد) نزدیک است. و خردادماه خورشید در این صورت فلکی است.


افسانه ها

صورت فلکی ثور در کتاب عبدالرحمن صوفی

صورت فلکی ثور یک گاو نر کاملا جوان را نشان می دهد که در بسیاری از تمدن های باستان با نماد نشانه قدرت شناخته شده است. به نظر دکتر مایکل رپینگاک از دانشگاه مانیچ تصویر صورت فلکی ثور و دیگر گاوهای نر در درون دالان غاری در مکانی به نام لاسکاس ترسیم شده است. این نقاشی ها مربوط به زمانی بالغ بر ۱۶۵۰۰ سال پیش می باشند. یکی از نقاشی های گاوهای نر، در نزدیکی چند ستاره خوشه ای قرار دارد که شبیه خوشه پروین یا هفت خواهر است. اسطوره ای که از زمان های باستان برای این نقاشی آسمانی بیان می شود دو نسخه متفاوت اما شبیه به هم دارد؛ در یکی از این دو آمده است: این صورت فلکی همان وزرا سفید رنگ زیبا، ثور، است که به دستور بزرگ ایزدان، زئوس، برای فریب دادن شاهزاده خانم فنیقیه ای، یعنی اروپا، به سرزمین فنیقیه روانه می گردد. ظاهرا داستان این گونه است که روزی زئوس برای بازدید از سرزمین هایش سوار بر ارابه چهار اسبی خود از بالای فینیقیه عبور می کرد که ناگهان مسحور زیبایی دختر زیبای اگنور، شاهزاده خانم اروپا می گردد. او که می دانست برای به چنگ آوردن اروپا می بایست طوری اقدام کند که هرای حسود متوجه نشود، پس ورزای سفید رنگش را ماموریت داد تا اروپا را برایش بیاورد، ثور برای رسیدن به فینیقیه باید سفرش را از منطقه خاصی از آسمان آغاز می کرد تا به اروپای زیبا می رسید و این مسیر طوری بود که او می بایست از میان دایره البروج عبور کند. هنگامی که ثور به سرزمین موعود رسید شاهزاده خانم را در حال قدم زدن با دوستانش و چیدن گل های رنگارنگ و معطر در ساحل آرام دید. برای این که ماموریتش را به بهترین نحو ممکن به انجام برساند، آرام بر ساحل نشست و با وقار تمام به سمت شاهزاده خانم به راه افتاد، دوشیزگان که مبهوت تماشای ورزای زیبا بودند. شروع به نوازش او کردند و ورزا بودن توجه به آن ها به آرامی در کنار اروپا نشست. شاهزاده جوان بدون اطلاع از سرنوشت بر پشت ثور سوار شد و حیوان ناگهان برخاست و در افق ناپدید گشت.

دوشیزه جوان که به شدت ترسیده بود با التماس از ثور در خواست کرد که او تنها در میان دریاها رها نسازد. ثور به او فهماند که در ماوریتی از سوی دلباخته وی، زئوس، است و مقصد جزیره کرت می باشد و در آن جا بزرگ ایزدان انتظار عروس زیبایش را می کشد. با عبور از دریای مدیترانه، ثور سرافراز از انجام پیروزمندانه ماموریتش در ساحل جنوبی کرت در گورتینا فرود آمد و نزد زئوس رفت و عروس زیبا را تقدیم به بزرگ ایزدان کرد. زئوس نیز به پاس این عمل، ورزای سفید را در آسمان ها نهاد تا همیشه پرستش شود. سمبل زیباترین ماه سال، یعنی اردیبهشت باشد.

پس از آن اروپا بانوی سرزمین کرت شد و از زئوس سه پسر به دنیا آورد به نام های مینوس، رئادامانتیس و سارپدون که هر سه آن هامردانی برومند، عادل و دادگر شدند.

اما در نسخه دیگر این گونه آمده است که زئوس خود همان ورزای سفید رنگ است که به دلیل جلوگیری از برانگیخته شدن حسادت های هرا برای تصاحب معشوق زیبایش، خود را به شکل یک ورزای زیبا و جوان در آورده است. در پایان پس از به چنگ درآوردن شاهزاده زیبا از جسم گاو بیرون آمد و بدن ورزا را به یادبود داستان عشقس اش با شاهزاده سرزمین فینیقیه ، در آسمان ها گذاشت.

در داستانی دیگر به طور ضمنی اشاره شده است که ثور همان جد مینتور است که نیمه انسان و نیمه گاو خطرناکی بود.


ستاره ها

آلفای ثور یعنی دبران که در عربی به معنای تعقیب کننده (خوشه پروین)است ،چشم گاو را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که متعلق به خوشه قلائص باشد اما در حقیقت چنین نیست و با آن ارتباطی ندارد .طیف این ستاره از نوع K5 III با قدر 0.9 و به فاصله فقط 60 سال نوری با زمین است . ستاره دبران به اندازه کافی روشن است که بتواند نارنجی- قرمز خود را به سادگی به ما نشان دهد.


اجرام عمق آسمان

گروه 200 ستاره ای قلائص در وسعتی به طول 6 درجه و فاصله 14سال نوری از زمین قرار دارد و به شکل حرف V صورت فلکی ثور را میسازد که به سادگی و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است .خوشه پروین (M45) در واقع یک خوشه باز ستاره ای نسبتا جوان متشکل از صد ها ستاره در سطحی که 2 درجه را میپوشاند در فاصله4.5 سال نوری از ما قرار گرفته است .در یکی از شاخ های گاو مشهورترین باقیمانده یک ابرنواختر معروف به سحابی خرچنگ (M1) قرار گرفته که دارای قدر هشتم با چادری از گاز است که یک تپ اختر در حال چرخشِ ابَر متراکم را احاطه کرده است .

خوشه پروین M45
M1

منبع

ویکی پدیا فارسی

کتاب صورت های فلکی ،اجمد دالکی

صور فلکی امروزی

آبمار • آتشدان • ارابه‌ران • اژدها • اسب بالدار • اسب کوچک • اسکنه • آفتاب‌پرست • بادبان • بزغاله • برساووش • بره • پیاله • پیکان • تاج جنوبی • اکلیل شمالی • تازی‌ها • ترازو • تک‌شاخ • تلسکوپ • تلمبه • تور • توکان • جوی • چلپاسه • چلیپا • خرچنگ • خرس بزرگ • خرس کوچک • خرگوش • درنا • دلفین • دلو • دوپرگار • دوپیکر • دوشیزه • ذات الکرسی • روباه • زانو زده • زرافه • آندرومدا • ساعت • سپر • سکستان • سگ بزرگ • سگ کوچک • سنگتراش • سه‌پایه • سه‌سو • سیاهگوش • سیمرغ • شاه‌تخته • جبار • شلیاق • اسد • شیر کوچک • طاووس • عقاب • قطب‌نما • قنطورس • قیفاووس • کبوتر • کژدم • کشتیدم • کلاغ • کمان • کوره • کوهمیز • گاو • گاوران • گرگ • گونیا • گیسو • مار • مار باریک • مارافسای • ماکیان • حوت • ماهی پرنده • ماهی جنوبی • ماهی زرین • مثلث جنوبی • مرغ بهشتی • مگس جنوبی • میکروسکوپ • نهنگ • هشتک • هندی