در حال ویرایش عالم


== اجزای تشکیل دهنده جهان ==
[[پرونده:The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg|thumb|left|300px|]]
زمینی که بر آن زندگی می کنیم یک سیاره است-یکی از چند سیاره ای که به دور خورشید می گردند.چشم برهنه می تواند خورشید،چند سیاره،یک قمر(ماه)،چند هزار ستاره،سه کهکشان نزدیک،تیرهای شهاب(شخانه ها)و گهگاه ستاره ای دنباله دار را رؤیت کند.

این اجرام آسمانی،انواع اجزائی را نشان می دهد که جهان از آن ها تشکیل شده است،کم و بیش به همان صورتی که خانه ها،مساجد،بیمارستان ها و گردشگاه ها اجزاء تشکیل دهنده ی محله اند.
تا جایی که دانش ما آشکار کرده،جهان از ستاره ها(بیلیون ها بیایون ستاره)،سحابی ها یا ابرهای گاز و غبار، سیارات،سیارک ها،اقمار،ستاره های دنباله دار و غیره تشکیل شده است.<ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>

{{-}}

===ستارگان ===

ستاره ها گوی های بزرگی از گاز بسیار گرم اند که به واسطه ی نورشان می درخشند.دمای آن ها در سطح ، هزاران درجه و در داخل،بسیار بیشتر است.
در این دماها،ماده نمی تواند به صورت های جامد یا مایع وجود داشته باشد.گازهایی که ستاره ها را می سازند،بسیار غلیظ تر از گازهایی است که معمولا بر سطح زمین وجود دارد.چگالی فوق العاده زیاد این گاز ها معمول فشار های عظیمِ داخل ستاره ها است.

خورشید ما،یک ستاره است.ستاره ای معمولی که مانند آن در عالم بسیار است.رصد های دو دهه ی گذشته نشان داده است که بسیاری از ستاره های دیگر هم مانند خورشید ما دارای منظومه های سیاره ای هستند.

ستاره ها در فضا حرکت می کنند،امام حرکت آن ها به آسانی مشهود نیست.در طول یک سال رد هیچ تغییری را در وضعیت نسبی آن ها نمی توان یافت.حتی در هزار سال نیز حرکت قابل ملاحضه ای در آن ها مشهود نمی افتد.نقش و الگوی آن ها در حال حاضر کم و بیش دقیقا همان است که هزار سال پیش بود.این ثبات،پیامد فاصله ی عظیمی است که میان ما و آن ها وجود دارد.با این فواصل،چندین هزار سال طول می کشد که تغییر قابل ملاحضه ای در نقش ستاره ها پدید آید؛این ثبات ظاهریِ مکانِ ستاره ها موجب شده است که نام متداول «ثواب» به آن ها اطلاق شود.<ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>


=== سحابی ها ===

سحابی،ابر وسیعی از غبار  و گاز است.گاز هایی که آن را تکیل می دهند بسیار رقیق و در دمایی کم اند.برخی سحابی ها به علت نور خود نمی تابند بلکه بر اثر نور ستارگان مجاور قابل رؤیت اند.در صورتی که به این ترتیب مرئی شده باشند،به ستاره ای محو و ابراندود می مانند.ولی به اندازه  و ساختمان واقعی آن ها فقط به کمک تلسکوپ می توان پی برد.سحابی های دیگر،تاریک اند و مانع نور ستارگان که پشت آن ها قرار دارند.<ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>



=== سیارات ===

سیارات اجرام تقریبا کروی بزرگی هستند که به دور خورشید می گردند.سطح بعضی از آن ها جامد است و بعضی دیگر مایع.البته سیاره ای که بهتر از همه می شناسیم،زمین خودمان است.همه ی سیارات نسبتا سرد اند و بازتاب نور خورشید آن ها را مرئی می کند؛بعضی از آن ها را می توان هرچند وقت یک بار با چشم برهنه دید.ولی دو سیاره را فقط به کمک تلسکوپ می توان مشاهده کرد.در نظر اول،سیارات هم مانند انبوه ستاره هایی اند که در آسمان می درخشند.ولی یک ناظر می تواند به کمک یکی از مشخصات زیرین،یا بیشتر،سیاره را تشخیص دهد.

آ.سیارات با نوری پایدار می درخشند،در حالی که در مورد ستاره ها چنین نیست.نوری که از ستاره ها به چشمان ما می‌رسد،به نظر می آید که هم رنگ و روشنی اش،به سرعت تغییر می کند.این تغییرات رنگ و روشنی همان چشمک زدن ستاره ها است.

ب.سیارات آسمان را سیر می کنند.سیاره ای که زمانی نزدیکِستاره ای بوده ممکن است بعدا در نزدیکی ستاره ای دیگر مشاهده شود. از طرف دیگر ستاره ها نسبت به یکدیگر ظاهرا مواضع ثابتی را اشغال می کنند. به شکل (آ) نگاه کنید.واژه ی سیاره خود به معنی (سِیر کننده) است.

پ.سیارات در تلسکوپ،به صورت قرص های کوچک نورانی اند.هرچه بزرگنمایی تلسکوپ بیشتر باشد،قطر قرص بزرگتر است.ستاره ها،حتی با بزرگترین تلسکوپ های موجود هم فقط به صورت نقاط نورانی به نظر می رسند.حتی با تلسکوپ پنج متری هم به صورت نقاطی که قطر قابل سنجشی ندارند به چشم می آیند.

ت.سیارات را فقط می توان در نوار باریکی در آسمان دید.حرکات آن ها به مرز های این نوار محدود است.البته ستاره ها را می توان در هر قسمتی از آسمان یافت.
سیارک ها و اجرام کمربند کای پر.

سیارک ها اجرام جامد ریز و درشتی هستند با شکل نا منظم که کم و بیش در نواری گسترده بین مریخ و مشتری، مانند سیارات بزرگ به دور خورشید می گردند و ظاهرا تفاوت عمده ی آن ها با سیارات در اندازه و شکل آن ها است.

آن ها را به نام ستارگان صغار یا سیارات خرد نیز می شناسند.قطر برخی از آن ها ده ها کیلومتر است و بسیاری از آن ها فقط قطری در حدود دو سه کیلومتر دارند.نخستین سیارک در اول ژانویه 1801 کشف شد.از آن پس تعداد زیادی از آن ها کشف شده اند.تخمین زده می شود که با یک تلسکوپ بزرگ می توان از صد ها هزار سیارک عکسبرداری کرد.سیارک ها نیز با انعکاس نور آفتاب می درخشند،ولی چون سطحشان کوچک است،مقدار نور منعکس شده بسیار اندک است.سیارک ها را بدون تلسکوپ نمی توان دید.

فراتر از مدار های سیارات،نایحه ای گسترده از صدها میلیون خرده سیاره ی ریز و درشت به صورت کمربندی سیاره ها را احاطه کرده است،آن را کمربند کای پر می نامند.منشاء بعضی دنباله دارها از کمربند کای پر است.<ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>



=== اقمار ===

شش سیاره از هشت سیاره ی بزرگ هرکدام یک یا چند ماه دارند که به دور آن ها می گردند.این ها اقمار نامیده می شوند.زمین فقط یک ماه(قمر)دراد،در حالی که مثلا سیاره ی مشتری بیش از شصت ماه دارد.

هر ساله با کشف خرده قمر های جدید بر شمار اقمار سیارات بزرگ افزوده می شود.بسیاری از این قمرها سیارک های به دام افتاده اند.<ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>




=== دنباله دار ها ===

دنباله دار یا دنباله دار ها اجرامی آسمانی با شکل منحصر به فرد و اندازه بزرگ اند که گهگاه ظاهر می شوند.یک ستاره ی دنباله دار نمونه تشکیل شده است از یک کره ی نورانی با راس که به استوانه ای رقیق و دراز به نام دنباله (ذنب)متصل است.راس ممکن است به بزرگی خورشید به نظر آید و دنباله قوسی را در آسمان رسم می کند.

دنباله دار که به چشم برهنه چون ماه بی حرکت به نظر می آید،در واقع با سرعت صد ها کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کند.سرعت دقیق آن را می توان از روی تغییر مکان آن نسبت به ستارگان ثابت تعیین کرد.

در حدود چند هزار دنباله دار شناخته شده است و هر ساله نیز چندین دنباله دار جدید کشف می شود.اکثریت عظیم آن ها به قدری کم نوراند که به چشم برهنه مرئی نیستند. دنباله دارهای  نسبتا بزرگ،نادراند.این ها،به طور متوسط یکی دوبار در طولیک عمر پدیدار می شوند.

از چند هزار دنباله دار شناخته شده کمتر از 200 تا در «مدار های بسته»یعنی در مسیرهای کم و بیش کشیده و سیگار مانند،حرکت می کنند،این واقعیت که مداری بسته است،یعنی اول و آخری نداردفدارای اهمیت زیادی است.دنباله دار هایی ک چنین مدارهایی را می پیمایند،مسیر واحدی را دور می زنند.تعدادی از آن ها چندین بار به نزدیکی زمین بازگشته اند و مشاهده شده اند.<ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>



=== شهابوار ها ===

شهابوار ها معمولا اجسام جامد ریزی(به اندازه ی سنجاق)اند که در فضا حرکت می کنند.گهگاه گروهی از شهابوارها جذب زمین شده به دام جو زمین می افتند.گرمایی که در این برخورد ایجاد می شود جسم را می سوزاند؛غبار حاصل از این سوختن به زمین سقوط می کند.هرساله صد ها تن غبار شخانه ای بر سطح زمین می نشیند.در موارد نادر شهابوارهای بزرگتر،قبل از آن که کاملا بسوزند،به سطح زمین می رسند.پدیده ی نوری ای که از ورود شهابوار به جو زمین نتیجه می شود شخانه یا (تیر شهاب)نامیده می شود.که درخشش آن ممکن است چند ثانیه دوام آورد.

در موارد نادر شهابوار های بزرگتری هم وارد جو زمین می شوند که ممکن است در جو نسوزند و تکه های به جا مانده از آن ها به سطح زمین برسند.این تکه ها را شهاب سنگ،یا سنگ آسمانی می نامیم. <ref name="multiple1">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور</ref>

==منبع==
<references />

[[رده:کیهان‌شناسی]]