عکاسی از رد ستارگان

از ویکی نجوم
نسخهٔ تاریخ ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۰۸ توسط هانيه اميري (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری، جستجو

عکاسی از رد ستارگان، یکی از انواع عکاسی نجومی میدان دید باز است. در این نوع عکاسی، عکاسی در روش های ثبت رد ستاره، اقدام به ثبت مسیر حرکت ستارگان می نماید.

رد ستارگان چیست؟[ویرایش]

می دانیم زمین کره ای ثابت نیست و از جهات متعددی در فضا حرکت می کند. یکی از اواع حرکات زمین، حرکت وضعی یا چرخش سیاره به دور خود است که حول محور قطبی صورت می گیرد. این چرخش باعث می شود جرام آسمانی همچون ماه، خورشید، سیارات، ستارگان و سایر اجرام ابتدا از افق شرقی طلوع کرده و پس از نیمی از شبانه روز در افق غروب می کنند.

عکاسان نجومی، از این خصوصیت حرکت ستارگان استفاده کرده و رد ستاره ها را در عکس خود ثبت می کنند. برای این ثبت دو روش وجود دارد:

1.ثبت یک تک عکس با نوردهی طولانی بالای چند دقیقه

2.ثبت متوالی تعداد زیادی عکس با نوردهی کوتاه تر و چیدن عکس ها کنار یکدیگر

در روش نخست که معمولا در دوربین های آنالوگ استفاده می شد، فرد عکاس دوربین را به سمت منطقه ای از آسمان ثابت می کند و در در یک فریم با نوردهی طولانی حرکت ستاره ها را ثبت می نماید. در این روش آلودگی نوری محل عکاسی باید خیلی کم باشد تا عکاسی قادر به نوردهی بلند مدت بشود. انتخاب حساسیت فیلم نیز باید به گونه ای صورت گیرد که فرد توانایی عکاسی با نوردهی طولانی را بدون اور شدن عکس داشته باشد (معمولا حساسیت های پایین و کمتر از 400).

استفاده از این روش در دوربین های دیجیتال عملا غیر ممکن است، زیرا در یک نوردهی مثلا 30 دقیقه ای نویز به شدت افزایش می یابد از کیفیت تصویر شدیدا کم می شود. به علاوه اینکه اگر باتری دوربین در اواسط کار تمام شود حاصل تمام مدت نوردهی از بین خواهد رفت و عکسی ثبت نمی شود. برای رفع این مشکلات، عکاسان از روش دوم استفاده می کنند.

در این روش، ابتدا تعداد زیادی عکس متوالی تهیه می شود، سپس عکس ها در نرم افزار های ساخت رد ستارگان مانند startrails با هم ترکیب شده و کنار هم قرار می گیرند تا یک رد پیوسته و طولانی ایجاد کنند.

در هر دو روش اول و دوم، عکاس به تعدادی رد نورانی خواهد رسید که حاصل ثبت حرکت ستاره ها بر فیلم یا حسگر دوربین هستند. استفاده از ریموت کنترل نیز در هر دو روش ضروری خواهد بود.

رد ستارگان دور قطبی[ویرایش]

از دید ناظر زمینی، به این علت که ستاره قطبی یا جدی تقریبا در امتداد محور فطب شمال سماوی قرار دارد، تمام ستارگان به دور آن در گردش اند و خود آن نیز چرخش اندکی در طول شبانه روز به دور قطب شمال سماوی خواهد داشت. پس در آسمان شاهد چرخش تمام ستارگان به دور یک نقطه در نزدیکی ستاره قطبی هستیم.

یکی از سوژه های مربوط به عکس های رد ستارگان، تصاویر رد ستارگان دور قطبی می باشند که در آن دوایری متحدالمرکز با مرکز نزدیک ستاره قطبی مشاهده خواهیم کرد. البته لازم به ذکر است در نیمکره جنوبی نیز دقیقا همین دوایر در تصاویر ثبت خواهند شد که این بار به دور قطب جنوب سماوی گردش داشته اند.

تصویر رد ستارگان دور قطبی، عکس از مجید الهی. در این عکس به وضوح رد حرکت ستارگان به دور قطب شمال سماوی دیده می شود. همچنین مشاهده می شود که ستاره قطبی نیز دقیقا در مرکز قطب شمال سماوی قرار ندارد و اندکی با آن فاصله می گیرد.

نکات مهم در عکاسی رد ستارگان[ویرایش]

از جمله نکات مهمی که در این تصاویر باید رعایت شود، انتخاب منظره زمینی مناسب برای عکس است. انتخاب منظره زمینی بسیار مهم خواهد بود، زیرا عکاسی از رد ستارگان زیر شاخه عکاسی نجومی میدان دید باز بوده و در عکاسی میدان دید باز هم این نکته باید رعایت شود تا تصویر ارزش هنری خود را حفظ کند.

اقلب یک بنای تاریخی یا طبیعی از جمله مناظری هستند که می‌توانند به عکس اضافه شوند؛ البته محدودیتی در مناظر زمینی موجود در عکس وجود ندارد و کاملا به سلیقه هنری عکاس بستگی دارد.


رد ستارگان بر فراز محل رصد رصدگران حاضر در قصر بهرام؛ عکس از امیرحسین ابوالفتح. در این عکس مشاهده می شود که همیشه منظره زمینی محدود به بنا های تاریخی و طبیعی نیست، صحنهکار منجمان نیز می‌توان سوژه زمینی عکاس قرار بگیرد.

نکته دیگر که در عکاسی رد ستارگان با دوربین های دیجیتال مهم خواهد بود، ثبت رنگ واقعی ستارگان می باشد. دوربین های دیجیتال معمولا در ثبت رنگ واقعی ستارگان ناتوان می باشند و خیلی سریع اشباع رنگی می شوند. این اشباع موجب این خواهد شد که تمام ستارگان به رنگ غیر واقعی سفید ثبت شوند. روشی که برای برطرف کردن این مشکل وجود دارن، به کار بری حساسیت پایین و زیر 800 است که تاثیر بسیاری در ثبت رنگ واقعی ستاره ها خواهد داشت. در واقع می‌توان این مشکل دوربین های دیجیتال را یکی از معدود برتری های دوربین آنالوگ نسبت به دیجیتال دانست.

در این عکس از امیر حسین ابوالفتح، رنگ ستارگان استوای آسمان به زیبایی و کاملا طبیعی ثبت شده است. ترفند های متعددی جهت این کار وجود دارد و رسیدن به این نتیجه می‌تواند ارزش عکس را بسیار بالا ببرد.


نورپردازی[ویرایش]

یکی دیگر از مشکلات این نوع عکاسی نجومی، روشن نمودن عوارض زمینی در عکس است. در مکانی که آلودگی نوری در آن کم باشد، یکی از بخش های اساسی تصویر یعنی پس زمینه آن تاریک خواهند بود و ثبت نمی شوند. برای روشن کردن عوارض زیمینی، راه هایی وجود دارد که ساده ترین آن، روشن کردن چراغ قوه ای با نور بسیار ضعیف به سمت منظره است. اما گاهی پیش می آید که منظره یک منطقه وسیع مانند یک کوه می باشد. بدیهی است که در این جا استفاده از چراغ قوه تاثیری ندارد؛ راهکار مناسب استفاده از منبع روشنایی بزرگ آسمان، یعنی ماه می باشد. ماه بین هلال و بدر از این نظر مناسب است و روشنایی مورد نیاز عکاس جهت رویت منظره در تصویر را تامین می کند.


همان گونه که در این عکس مشاهده می شود، نورپردازی در زیبایی و ارزش هنری عکس های رد ستارگان تاثیر بسیاری دارد. گاهی عکاس می‌تواند بخشی از منظره را روشن و مابقی را تاریک نگه دارد و در این صورت تصویری با یک نورپردازی جذاب و متفاوت به دست می آید. عکس از طه قوچکانلو.

منبع[ویرایش]

http://www.twanight.org/newTWAN/index.asp

http://forum.avastarco.com/

فرهنگ نامه نجوم و فضا/نشر طلایی

نجوم به زبان ساده/نوشته مایر دگانی/ترجمه محمد رضا خواجه پور/انتشارات گیتاشناسی

مجله نجوم/ویژه نامه عکاسی نجومی