نمودار هرتسپرونگ-راسل

نمودار هرتسپرونگ-راسل (به انگلیسی: Hertzsprung–Russell Diagram) که با نام‌های دیگری از جمله (نمودار H-R) و (نمودار قدر-رنگ) شناخته می‌شود؛ اولین بار در سال 1910 میلادی توسط اینار هرتسپرونگ(Ejnar Hertzsprung) و هنری نوریس راسل(Henry Norris Russell) رسم گردید. رسم نمودار H-R نمایانگر گامی بزرگ جهت درک صحیح تکامل ستاره‌ها گردید.

نمودار H-R یک نمودار پراکندگی ستارگان است که رابطه بین درخشندگی ستارگان نسبت به دمای مؤثر آنها را بیان می‌کند. بدین معنی که محور افقی این نمودار نشان‌دهنده دمای ستاره و محور عمودی؛ درخشندگی می‌باشد. البته می‌دانیم که درخشندگی را می‌توان بر حسب قدر مطلق ستاره نیز بیان کرد و همینطور دمای یک ستاره را میتوان با اندیس رنگ آن ستاره که خود بیانگر رده طیفی آن است، نشان داد.

پرونده:HRDiagram.png

نمودار هرتسپرونگ-راسل شامل اطلاعات 22000 ستاره موجود در لیست هیپارخوس رسم شده توسط ریچارد پول