M41: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
جز (جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان')
سطر ۱: سطر ۱:
{{نوشتار خرد}}M41 یا مسیه 41 که در [[صورت فلکی کلب اکبر]] قرار دارد یک [[خوشه باز]] است که ارسطو دانشمند معروف یونانی در 325 سال قبل از میلاد نهیز به آن اشاره کرده است. فاصله M41 تا زمین برابر با 2400 [[سال نوری]] می باشد. این جرم در فهرست NGC نیز با نام NGC2287 شناخته می شود.  
+
[[پرونده:Messier_041_2MASS.jpg]]
 +
== تاریخچه ==
 +
 
 +
جان الارد گور اشاره نموده است که M41 احتمالاً قدیمی ترین جسمِ شناخته شده در اعماق آسمان است: چنان که در بخشی از کتاب "علوم علوی" که ارسطو در سال 325 پیش از میلاد نوشته، آمده: "یکی از ستارگانِ سگ دُمی دارد که اگر به آن خیره شوی کم نور دیده می‌شود اما اگر نگاهی گذرا به آن بیاندازی روشن تر دیده میشود". بی گمان ارسطو در اینجا به پدیده ی "نگاه چپ‌چپ" اشاره داشته، اما اینکه آیا منظورش دقیقاً M41 بوده یا خیر به دلیلِ دوگانگیِ نشانیِ موقیعت ارائه شده مشخص نیست. اِی.اِی بارنِت در این باره پیشنهاد می‌کند که نشانی بیان شده احتمالاً به راه شیری در نزدیک سیگما سگ بزرگ اشاره می‌کند.
 +
 
 +
با این حال شواهد محکمی برای رصد اکتشافی توسط هودیِرنا به سال 1654، و یا اکتشافات مستقلِ انجام شده توسط فلمِستید در 1702، و لی جنتیل در 1742 وجود دارد. مسیه در 16 ژآنویه 1765، M41 را رصد نمود و دراین باره چنین نظر داد: "خوشه‌ای ستاره‌ای در زیر شباهنگ که با تلسکوپ شکستی یک فوتی غبارآلود به نظر میرسد، اما صرفاً یک خوشه از ستارگان کم فروغ است". با این بیانات معلوم می‌شود که تلسکوپ شکستی با فاصله کانونی 1 فوتی مسیه، می‌بایستی یک تلسکوپ ساده کروماتیک کوچک و نامرغوب باشد.
  
در شرایط مناسب رصدی M41 با چشم غیر مسلح نیز در جنوب [[ستاره]] [[شعرای یمانی]] رویت پذیر است، اما با [[تلسکوپ]] یا دوربین دوچشمی می‌توان تا بیش از 50 ستاره غول از [[قدر]] 7 را در آن تفکیک کرد که با رنگهای زرد، سفید یا آبی-سفید و نارنجی می درخشند. درخشان ترین ستاره M41 اندکی درخشان تر از قدر 7 است و 20 ستاره درخشان تر از قدر 10 هستند و همچنین قدر مجموع خوشه 5.4 است. مکان M41 در 4 درجه زیر پر نور ترین ستاره آسمان یعنی شعرای یمانی است و خود خوشه نیز سطحی برابر با 38 دقیقه قوسی، یعنی اندکی بیش از قرص کامل [[ماه]] را می پوشاند و از این جهت برای رصد آن باید از بزرگنمایی کم استفاده کرد.
+
مدت‌ها بعدها، وب، به ستاره قرمز رنگی در مرکز خوشه اشاره کرد. گرچه، غیر از این مورد توجه ناچیزی به این خوشه ستاره‌ای شده است. چنان که کورتیس هم در توصیف خود بر اساس تصاویر گرفته شده‌اش مینویسد: "خوشه‌ای بسیار درشت ترکیب و پراکنده با قطری تقریباً معادل 25 دقیقه قوس".<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [http://www.ebook3000.com/Atlas-of-the-Messier-Objects--Highlights-of-the-Deep-Sky_54708.html] </ref>
  
[[پرونده:Messier_041_2MASS.jpg]]
+
== اختر فیزیک ==
 +
 
 +
خوشه باز M41 تحت سلطه چند غول قرمز از رده‌های طیفی Gو K با درخشندگی ظاهری در محدوده بزرگی از 6.9 تا 8.0 قرار گرفته است. درخشان‌ترین آن‌ها یک غول K3 (HD 49091) با 700 برابر درخشندگی خورشید است. در مقایسه، درخشان‌ترین ستاره رشته اصلی M41 (HD49126) دارای رده طیفی B8 و روشنایی به طور جزئی متغییر از قدر 7.2 به 7.3 است. برآوردهای سنی خوشه بر پایه این انتهای فوقانی رشته اصلی، سنی معادل 190 میلیون سال را بدست می‌دهند. در خصوص مجموع طول عمر، ویژگی‌ها و دینامیک خوشه انتظار عمری حدود 500 میلیون سال را برای M41 تا قبل از تجزیه‌ی آن پیشنهاد می‌کنند.
 +
 
 +
در بین ستارگان درخشان‌تر از قدر 12 در میدان M41، عضویت در خوشه برای 70 ستاره تأیید شده است، که این امر تعداد یکسانی از ستارگان پهنه دید را مجزا باقی می‌گذارد. ستاره نورانی 12CMa در نزدیکی جنوب شرقیِ M41، عضوی از خوشه نمی‌باشد. این غول آبی از رده طیفی B7، فاصله‌ای برابر با فقط 670 سال نوری دارد و مشخصاً ستاره‌ای پیش‌زمینه‌ای است.
 +
 
 +
بالغ بر 80 درصد ستارگان خوشه احتمالاً در سیستم‌های دوتایی پیوند خورده‌اند، نسبتی که به طور مشخصی بزرگ است. میزان افت درخشندگی بسوی M41 تنها حدود 0.2 قدر می‌باشد که نسبت به فاصله 2300 سال نوری آن بسیار کم است. بر اساس این فاصله و اندازه زاویه‌ای 40 دقیقه‌ای، قطر فیزیکی خوشه 26 سال نوری می‌باشد. ارتباط فیزیکی مفروض با کولایندر 121 در 4.6 درجه جنوب شرقی M41 وجود ندارد، چرا که کولایندر 121 در حقیقت بسیار دورتر در فاصله ی 3500 سال نوری قرار گرفته است.<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [http://www.ebook3000.com/Atlas-of-the-Messier-Objects--Highlights-of-the-Deep-Sky_54708.html] </ref>
 +
 
 +
 
 +
== رصد ==
 +
 
 +
در شب‌های تاریک M41 را می‌توان با چشمان غیر مسلح بدون سختی همچون تکه‌ی ابرآلودی در 4 درجه‌ای جنوب شباهنگ دید. حتی دوچشمی‌های سالن اپرایی 15×3.5 روشن‌ترین ستاره‌ها را در آن نمایش می‌دهد و دوچشمی‌های 10x50 بخوبی اجزای این خوشه باز را تفکیک می‌کند.
 +
 
 +
با یک تلسکوپ، ستاره غولپیکر نارنجی درخشان مرکزی خودنمایی می‌کند. تجسس نزدیکتر چندین ستاره مایل به قرمز دیگر را مشخص می‌کند. جذابیت بصری نیرومند M41 در بزرگ نمایی بالاتر از بین می‌رود که فقط یک زمینه پر ستاره را نمایش می‌دهد. اما یک جفت ستاره‌ای درخشان در شمال غربی مرکز خوشه جلب توجه می‌کند. این h 2341 است با اجزائی از قدر 8.3 و 9.1 که 45” جدایی دارند. از میان سایر ستارگان دوتایی، ستارگان زیر قابل ذکر هستند:<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [http://www.ebook3000.com/Atlas-of-the-Messier-Objects--Highlights-of-the-Deep-Sky_54708.html] </ref>
 +
 
 +
[[پرونده:M41.png|قاب|وسط]]
  
 
==منبع==
 
==منبع==
کتاب نجوم و فضا/نشر طلایی
+
<references />
کتاب راهنمای ماهانه آسمان شب/احمد دالکی/نشر گیتاشناسی
+
 
 
[[رده:فهرست اجرام مسیه]]
 
[[رده:فهرست اجرام مسیه]]

نسخهٔ ‏۱۴ مارس ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۴۷

Messier 041 2MASS.jpg

تاریخچه

جان الارد گور اشاره نموده است که M41 احتمالاً قدیمی ترین جسمِ شناخته شده در اعماق آسمان است: چنان که در بخشی از کتاب "علوم علوی" که ارسطو در سال 325 پیش از میلاد نوشته، آمده: "یکی از ستارگانِ سگ دُمی دارد که اگر به آن خیره شوی کم نور دیده می‌شود اما اگر نگاهی گذرا به آن بیاندازی روشن تر دیده میشود". بی گمان ارسطو در اینجا به پدیده ی "نگاه چپ‌چپ" اشاره داشته، اما اینکه آیا منظورش دقیقاً M41 بوده یا خیر به دلیلِ دوگانگیِ نشانیِ موقیعت ارائه شده مشخص نیست. اِی.اِی بارنِت در این باره پیشنهاد می‌کند که نشانی بیان شده احتمالاً به راه شیری در نزدیک سیگما سگ بزرگ اشاره می‌کند.

با این حال شواهد محکمی برای رصد اکتشافی توسط هودیِرنا به سال 1654، و یا اکتشافات مستقلِ انجام شده توسط فلمِستید در 1702، و لی جنتیل در 1742 وجود دارد. مسیه در 16 ژآنویه 1765، M41 را رصد نمود و دراین باره چنین نظر داد: "خوشه‌ای ستاره‌ای در زیر شباهنگ که با تلسکوپ شکستی یک فوتی غبارآلود به نظر میرسد، اما صرفاً یک خوشه از ستارگان کم فروغ است". با این بیانات معلوم می‌شود که تلسکوپ شکستی با فاصله کانونی 1 فوتی مسیه، می‌بایستی یک تلسکوپ ساده کروماتیک کوچک و نامرغوب باشد.

مدت‌ها بعدها، وب، به ستاره قرمز رنگی در مرکز خوشه اشاره کرد. گرچه، غیر از این مورد توجه ناچیزی به این خوشه ستاره‌ای شده است. چنان که کورتیس هم در توصیف خود بر اساس تصاویر گرفته شده‌اش مینویسد: "خوشه‌ای بسیار درشت ترکیب و پراکنده با قطری تقریباً معادل 25 دقیقه قوس".<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۱] </ref>

اختر فیزیک

خوشه باز M41 تحت سلطه چند غول قرمز از رده‌های طیفی Gو K با درخشندگی ظاهری در محدوده بزرگی از 6.9 تا 8.0 قرار گرفته است. درخشان‌ترین آن‌ها یک غول K3 (HD 49091) با 700 برابر درخشندگی خورشید است. در مقایسه، درخشان‌ترین ستاره رشته اصلی M41 (HD49126) دارای رده طیفی B8 و روشنایی به طور جزئی متغییر از قدر 7.2 به 7.3 است. برآوردهای سنی خوشه بر پایه این انتهای فوقانی رشته اصلی، سنی معادل 190 میلیون سال را بدست می‌دهند. در خصوص مجموع طول عمر، ویژگی‌ها و دینامیک خوشه انتظار عمری حدود 500 میلیون سال را برای M41 تا قبل از تجزیه‌ی آن پیشنهاد می‌کنند.

در بین ستارگان درخشان‌تر از قدر 12 در میدان M41، عضویت در خوشه برای 70 ستاره تأیید شده است، که این امر تعداد یکسانی از ستارگان پهنه دید را مجزا باقی می‌گذارد. ستاره نورانی 12CMa در نزدیکی جنوب شرقیِ M41، عضوی از خوشه نمی‌باشد. این غول آبی از رده طیفی B7، فاصله‌ای برابر با فقط 670 سال نوری دارد و مشخصاً ستاره‌ای پیش‌زمینه‌ای است.

بالغ بر 80 درصد ستارگان خوشه احتمالاً در سیستم‌های دوتایی پیوند خورده‌اند، نسبتی که به طور مشخصی بزرگ است. میزان افت درخشندگی بسوی M41 تنها حدود 0.2 قدر می‌باشد که نسبت به فاصله 2300 سال نوری آن بسیار کم است. بر اساس این فاصله و اندازه زاویه‌ای 40 دقیقه‌ای، قطر فیزیکی خوشه 26 سال نوری می‌باشد. ارتباط فیزیکی مفروض با کولایندر 121 در 4.6 درجه جنوب شرقی M41 وجود ندارد، چرا که کولایندر 121 در حقیقت بسیار دورتر در فاصله ی 3500 سال نوری قرار گرفته است.<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۲] </ref>


رصد

در شب‌های تاریک M41 را می‌توان با چشمان غیر مسلح بدون سختی همچون تکه‌ی ابرآلودی در 4 درجه‌ای جنوب شباهنگ دید. حتی دوچشمی‌های سالن اپرایی 15×3.5 روشن‌ترین ستاره‌ها را در آن نمایش می‌دهد و دوچشمی‌های 10x50 بخوبی اجزای این خوشه باز را تفکیک می‌کند.

با یک تلسکوپ، ستاره غولپیکر نارنجی درخشان مرکزی خودنمایی می‌کند. تجسس نزدیکتر چندین ستاره مایل به قرمز دیگر را مشخص می‌کند. جذابیت بصری نیرومند M41 در بزرگ نمایی بالاتر از بین می‌رود که فقط یک زمینه پر ستاره را نمایش می‌دهد. اما یک جفت ستاره‌ای درخشان در شمال غربی مرکز خوشه جلب توجه می‌کند. این h 2341 است با اجزائی از قدر 8.3 و 9.1 که 45” جدایی دارند. از میان سایر ستارگان دوتایی، ستارگان زیر قابل ذکر هستند:<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۳] </ref>

M41.png

منبع

<references />