اقمار گالیله ای

از ویکی نجوم
نسخهٔ تاریخ ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۳۶ توسط هانيه اميري (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان')
پرش به: ناوبری، جستجو
 چهار قمر از بزرگترین اقمار مشتری به ترتیب فاصله از این سیاره عبارتند از آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو به این چهار قمر، اقمار گالیله ای می گویند. گالیله ستاره‌شناس ایتالیایی در سال 1610 به کمک یک تلسکوپ بدوی ساده توانست این چهار قمر را کشف نماید.
اقمار گالیله ای.jpg

آیو

آیو.jpg

فشار جوی در سطح آیو در حدود 10-10 است . جو آیو خصوصیت ویژه ای دارد :نور زرد تابش می کند که توسط اتم های سدیم گسیل می شود . این تابش سدیم آیو را مانند یک هاله زرد تا فاصله حدود 30000 کیلومتری در بر می گیرد .یک چنبره عظیم پلاسمایی در طول مدار آیو امتداد دارد و حلقه ای به ابعاد شش برابر اندازه مشتری تولید می کند . انفجار های آتش فشانی ابر سدیم را تولید می کنند .آیو حد اقل 11 آتش فشان فعال دارد در واقع آیو فعال ترین جرم سماوی آتش فشانی در منظومه شمسی است آتش فشان های فوران کننده دلالت بر آن دارد که درون آن اکنون داغ است . آتش فشان ها ستون هایی از گاز و گرد و غبار را تا ارتفاعات 250 کیلومتری با سرعتهایی تا 1000 متر بر ثانیه پرتاب می کنند. (در مقایسه با آتش فشان های بزرگزمین که مواد را با سرعت حدود 50 متر بر ثانیه خارج می سازند)در یک جسم سماوی تقریبا بدون هوا مانند آیو،گاز و گرد و غبار آتش فشانی در چند دقیقه آرایشی شبیه کوه دارند و سپس در یک شکل گنبدی پخش شده و بر روی آن می ریزند. آتش فشان های آیو شبیه به سپر یا مخروط نظیر آنچه بر روی سیارات خاکی وجود دارد ، نمی باشد .در عوض آنها شبیه به دهانه های آتش فشانی فرو ریخته هستند که گدازه به سادگی از سوراخ یک دهانه آتش فشان بیرون ریخته و تا شعاع صد ها کیلومتر در اطراف پخش می شود بنابراین دریاچه های گدازه چند رنگ ، بسیاری از آتش فشان های آیو را محاصره کرده اند دما در این دریاچه های گدازه حدود 330 درجه کلوین است رنگ آمیزی قرمز ،سیاه ،زرد،نارنجی و سفید را می‌توان به وجود گوگرد و ترکیبات گوگردی نسبت داد. هیچ دهانه آتش فشانی برخوردی بر روی آیو ظاهر نمی شود ،شارشهای آتش فشانی همه آنها را پوشانده است .سطح آن در منظومه شمسی جوان ترین سطح می باشد ،احتمالا کمتر از یک میلیون سال عمر دارد.

اروپا

آروپا.jpg

سیمای ظاهری اروپا از ناحیه روشن یخ آب در میان نواحی تاریکتر نارنجی -قهوه ای تشکیل شده است . سطح اروپا توسط نوار ها و تسمه هایی که احتمالا با شکستگی هایی در پوسته یخ پر شده اند مشبک شده است برخی از این ترک ها در حدود هزاران کیلومتر امتداد می یابند و به پهنای 50 تا 200 کیلومتر شکافته می شوند اما فقط به عمق 100 متری یا در حدود آن می رسند سطح اروپا تقریبا عاری از دهانه های آتش فشانی برخوردی است و لذا نمی‌تواند قدیمی باشد باید از زمان شکل گیری اش تکامل یافته باشد . پوسته ی آن پی از شکل گیری برای از بین بردن شواهد بمباران شدید اولیه باید گرم و در بعضی موارد نرم بوده باشد .سطح ترک خورده اروپا دلالت بر این دارد که پوسته یخی جامد آن نازک است و درونش داغ و در ابتدا مذاب بوده .یک الگوی آزمایشی پیشنهاد می کند که پوسته آن مدت ها پیش گل مانند بوده است که توسط یک درون داغ به طور جزئی مذاب نگه داشته شده بود .که تدریج که اروپا سرد شد پوسته آن به شکل صیقلی و یخ آینه ای تغییر کرد که بعد ها ترک خورد .

اروپا برای منجمین تعجب برانگیز است طیف سنجی با قدرت تفکیک بالای HST یک جو اکسیژن مولکولی را در آن آشکار کرد !این جو آن قدر رقیق است که فشار سطحی آن 11-10 جو می باشدبنظر می رسد کهگاز از یخ آب در سطح شکل گرفته باشد نور فرابنفش خورشید و ذرات انرژی دار آب را بخار کرده و سپس به مولکول های هیدروژن و اکسیژن تجزیه می کنند . هیدروژن به علت جرم کم سریعا به فضا فرار می کند اکسیژن آهسته تر این کار را انجام می دهد .تعادل بین این تولید و اتلاف جو پراکنده را نگه می دارد .

گانیمد

Gadnymede2 galileo.jpg

بزرگترین قمر مشتری گانیمد است که به عنوان بزرگترین قمر در منظومه شمسی به حساب می آید .سطح آن به طور مبهمی با نواحی تاریک شبه دریا ،مانند قمر ما به نظر می رسد .گانیمد همانند اروپا دارای خطوط عظیم جا به جا شده ای در طول سطحش می باشد . گانیمد دو نوع ناحیه اساسی خاکی دارد دهانه دار و شیار دار .دهانه ها آتش فشانی تا قطر 15 کیلومتر به میزان زیدی ناحیه دهانه دار را مشخص می کنند .فراوانی آنها نشان می دهد که قسمت دهانه دار خاکی حدود 4 بیلیون سال عمر دارد .در مقایسه با موارد مشابه روی ماه و عطارد دهانه ها به نسبت اندازه اشن کم عمق اند ،و برخی دارای بستر محدب به جای مقعر است .بسیاری از دهانه های روی گانیمد دارای پرتو های بسیار روشن هستند که از آنها امتداد می یابد و شکل گیری آنها را توسط برخورد هایی روی یک سطح یخ زده تابیده می کند. فضاپیمای گالیله با اطلاعات تکان دهنده ای از گانیمد برگشته است اولا این قمر دارای مغناطیس سپری است که ممکن است توسط یک هسته فلزی سیال یا یک لایه رسانای آب نمک در زیر پوسته تولید شده باشد .ثانیا سطح دارای میدان های یخ دهانه دار قدیمی در مجاور یا روی صفحات آتش فشانی یخی جوانتر ،کوهستان های یخی لبه دار ،شیار های عمیق و حوضچه های عریض می باشد که به نظر می رسند از نیروهای زمین ساختی نتیجه شده باشند .


کالیستو

2d50px-Callisto.jpg

کالیستو (به انگلیسی: Callisto) (kəˈlɪstoʊ kə-LIS-toe, یا به یونانی Καλλιστώ) یک قمر طبیعی سیاره مشتری است و در سال ۱۶۱۰ توسط گالیله کشف شد. کالیستو سومین قمر بزرگ در منظومه شمسی و دومین قمر بزرگ در مشتری و بعد از گانمید است. این قمر ۹۹ درصد قطر عطارد را دارد اما تنها یک سوم آن جرم دارد. به لحاظ دوری چهارمین قمر گالیله‌ای است، شعاع مدار آن ۱٬۸۸۰٬۰۰۰ کیلومتر است.













منبع

کتاب نجوم و اختر فیزیک مقدماتی جلد اول ،زیلیک-گرگوری