اورانوس

از ویکی نجوم
نسخهٔ تاریخ ‏۱۱ اوت ۲۰۱۳، ساعت ۰۸:۳۶ توسط Mojtaba.m (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری، جستجو

مقدمه

اورانوس
پرونده:Uranus2.jpg
اورانوس از دید فضاپیمای وویجر 2
اورانوس از دید وویجر 2
نام اورانوس
کاشف ویلیام هرشل
تاریخ کشف 13 مارس 1781
فاصله از خورشید(میانگین) 2730000000 Km
خروج از مرکزمدار 0.046
دوره تناوب حرکت انتقالی به دور خورشید(نجومی) 84.01 سال
سرعت مداری 6.8 Km/s
قطر زاویه ای 3.58 °
قطر(کم ترین) 49.950 Km
حجم 6.2 برابر حجم زمین
جرم 14.6 برابر جرم زمین
چگالی 0.23 برابرچگالی زمین
شتاب گرانشی سطحی(در استوا) 0.8 برابر شتاب گرانشی سطحی زمین
سرعت گریز 22.5 Km/s
زاویه میل استوای سیاره با صفحه مدار 97.77°
دما −212°
نسبت بازتاب 0.50


اورانوس که نامش از رب النوعی گرفته شده است که از خائوس (آشوب) برخاست و تجسم آسمان شد، از قدر ظاهری 5.7 است از این رو به دشواری بسیار در شرایط مساعد می‌توان آن را با چشم برهنه دید. کم سویی آن معلول فاصله زیادش، هم از خورشید است که بر آن نور میافکند و هم از زمین که از آن رویت می‌شود.

اورانوس در آسمان همان مسیری را می پیماید که سیارات دیگر می پیمایند، اما حرکت ظاهری آن نسبتا کند است و هر گردش آن به دور خورشید تقریبا در 84 سال تمام می‌کند. حرکت آن از افق غربی زمین به جانب افق شرقی در حدود 4 درجه در هر سال است.

این سیاره شباهت زیادی به سیارات بزرگ دیگر، مشتری و زحل و زمین دارد. جو آن به احتمال زیاد متشکل است از آمیزه ای آمونیاک، متان و هیدروژن. درصد آمونیاک در قیاس با متان و خاصه هیدروژن نسبتا کم است.

اورانوس درتلسکوپ به سبب وفور متان، قرصی به سبز رنگ به چشم می آید. گه گاه لکه های سفیدی بر سطح سیاره پدیدار می‌شود.این لکه ها برای تعیین دوره تناوب مفیدند. این سیاره هفتمین سیاره از خورشید و سومین سیاره مشتری گون است.

عکس های بسیار خوبی که با بالون بی سرنشین استارتوسکوپ Π گرفته شد . یخ بودن اورانوس و نیز تیرگی کناره ای در ان را نشان داد . بر این عکس ها هیچ علائم نواری پایداری مشاهده نشد . ولی تصویر هایی که به وسیله ویجر2 و تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده حاکی از وجود ساختاری نواری ، شبیه مشتری و زحل ، در اورانوس است .

رصد های دقیق در سال 1978 نشان دادند که اورانوس نیز مانند زحل دارای دستگاهی متشکل از 9 حلقه است . بعدا دو حلقه دیگر کشف شد این حلقه ها را شکاف های وسیعی از هم جدا می کند . حلقه های در فاصله 1.5 تا 2 برابر شعاع سیاره قرار دارند . حلقه های اورانوس در همان صفحه قمر های آن است .

اورانوس از چندین جهت در میان سیارات منحصر به فرد است .

آ. نخستین سیاره ای سات که به کمک تلسکوپ کشف شد .

ب. کشف آن بر حسب تصادف بود.

پ. دوران بر گرد محورش " معکوس" ( یعنی در جهت عقربه های ساعت ) است .

ت. صفحه استوای آن تقریبا عمود بر صفحه مدار است مقدار دقیق زاویه بین دو صفحه º82 است . <ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref>

کشف

پرونده:William Herschel01.jpg
، کاشف اورانوس


سیاره اورانوس در 13 مارس 1781 به وسیله سر ویلیام هرشل انگلیسی که موسیقیدانی حرفه ای و منجمی متفنن بود با تلسکوپ بازتابی 18 سانتیمتری ساخت خودش کشف شد. اورانوس در چنین تلسکوپی به صورت قرص بسیار کوچکی است که اندک تفاوتی با یک ستاره معمولی دارد. اما این تفاوت اندک در اندازه کافی بود تا هرشل شک کند که این شی یک ستارهاست، داده های او تایید می‌کند که سیاره ای جدید کشف شده است که به فاصله 19 واحد نجومی بر گرد خورشید می‌گردد.در ابتدا او تصور کرد که یک دنباله دار است اما مشاهداتش بر یک مدار بیضی شکل با خروج از مرکز کمی حول خورشید دلالت داشت-مدار سیاره ای .اورانوس درست در حد بینایی چشم غیر مسلح از زمین قرار دارد و قطر زاویه ای آن در نقطه مقابله فقط 3.6 ثانیه قوس است. <ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref>

دوره تناوب حرکت وضعی به دور محور

چرخش اورانوس برخلاف سیارات دیگر که در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت به دور خورشید و نیز به دور محورشان میگردند، "معکوس" یا رجعی است.اورانوس خورشید را در جهت عادی یعنی در خلاف جهت عقربه های ساعت دور میزند، اما دوران آن به دور محورش در جهت عقربه های ساعت است.استوای سیاره با مداربه دور خورشیدزاویه 82درجه می سازد.طریقه ی دیگری نیز معمولا برای توصیف دوران سیاره به کار میرود به این معنی که بگوییم استوای سیاره زاویه 98 درجه باصفحه مدار می سازد. بدین طریق قطب های شمال وجنوب اولیه معکوس می شود و آنگاه جهت چرخش حول محور عادی است ونه رجعی است.

برای آنکه تصویر روشنتری از آثار این زوایای بزرگ º82 یا º98 درجه برای اورانوس داشته باشیم ، نتایج این زوایا ی میل بزرگ را برای زیمن مطالعه می کنیم .

فرض کنید که استوای زمین به جایº23.5 زاویه º90 با مدار آن بسازد، یعن محور زمین در صفحه مدار آن قرار داشته باشد .

زمانی خواهد بود که قطب شمال کنونی نزدیک ترین نقطه به خورشید و شش ماه دیگر قطب جنوب نور خورشید را به طور مستقیم و قائم دریافت می کند . چنان که می دانیم دیگر مفهوم مناطق اقلیمی قابل اطلاق نخواهد بود .

سپس فرض کنید که این زاویه اندکی بیشتر ، مثلا º98 شود .قطب شمال اولیه در زیر دایره البروج خواهد بود . ایالات متحده در نیمکره جنوبی خوهد بود . کالیفرنیا در ساحل شرقی . دیدی قائم از بالای دایره البروج نشان خواد داد که زمین درجهت عقربه های ساهعت می چرخد ، یعنی حرکت رجعی است.

اگر محور زمین زاویه º90 ( ونه º23.5 که واقعا می سازد ) با محور مدارش می ساخت ، زمانی در طی سال قطب شمال گرمترین مکان روی زمین بود . شش ماه بعد افتاب به طور قائم بر قطب جنوب می تابید و آن نقطه گرمترین مکان روی زمین می شد .

اگر محور زمین بیش از º23.5 کنونی ، مثلا º98 مایل بود ، قطب ها هویت خود را عوض می کردند. قطب شمال زیر صفحه دایره البروج قرار می گرفت و در نتیجه قطب جنوب شمرده می شد. ناظزی که از قطب شما جدید( قطب جنوب کنونی ) نگاه می کرد زمین را می دید که در جهت حرکت عقربه های ساعت دوران می کند دوران در جهت حرکت عقربه های ساعت ، وضع عادی برا قطب جنوب است .<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref>


قمرها

اورانوس بیست و هفت قمر دارد. پنج قمر بزرگ آن عبارتند از: میراندا ، آریل ، اومبریل ، تیتانیا و ابرون ، که همگی در صفحه استوای سیاره اصلی و در نتیجه تقریبا قائم بر مدار سیاره به دور آن می گردند. هر پنج قمر حرکتشان رجعی است که با چرخش سیاره حول محورش سازگار است.اندازه اقمار اورانوس تقریبا از چند ده کیلومتر تا 1500 کیلومتر است . بزرگترین قمر اورانوس تیتانیا به شعاع 1580کیلومتر و قمر بعدی به لحاظ بزرگی ، ابرون به شعاع 1520 کیلومتر است . تیتانیا به فاصله 436هزار کیلومتر و ابرون به فاصله 580000 کیلومتر است .

سفینه ویجر 2 در سفر بی پایان خود به نواحی دوردست منظومه خورشیدی ، از نزدیکی اورانوس عبور کرد و عکس های واضحی از پنج قمر بزرگ اورانوس به زمین فرستاد به علاوه از ده قمر خرد این سیاره نیز عکس برداری کرد . بر سطح تیتانیا اثار شکستگی و شکافتگی مشهود است ولی از جریان های شاره ای اثری دیده نمی شود . سطح ابرون اکنده از دهانه است .<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref>

منبع

<references />