شاتل بوران
فضاپیمای بوران (به روسی: Буран به همان معنای بوران در فارسی) یکی از فضاپیماهای شاتل اتحاد جماهیر شوروی است. بوران تنها شاتل فضایی شوروی بود که بطور کامل ساخته، و در مدار زمین آزمایش شد. این فضاپیما برای اولین بار در ۱۵ نوامبر ۱۹۸۸ (۲۴ آبان ۱۳۶۷) در مدت ۳ ساعت و ۴۰ دقیقه بدون سرنشین در خارج از اتمسفر پرواز کرد و و سپس درفرودگاه بایکنور قزاقستان به همراه یک فروند mig 25 —که فضا پیما را از ارتفاع ۲۰ کیلومتری سطح زمین تا لحظهٔ فرود اسکورت میکرد— به زمین نشست.
برنامه بوران همزمان با پروژه شاتل امریکا در دهه ۷۰ میلادی درشوروی سابق آغاز شد. بعد از مطالعات اولیه، در سال ۱۹۷۵ ساخت آن آغاز شد و اولین پرواز آزمایشی آن در سال ۱۹۸۵ انجام شد. با وجود تمام مزیتهایی که بوران نسبت به نمونه آمریکایی خود داشت، برنامه آن به علت کمبود بودجه لغو شد. در حقیقت بودجه بوران به ساخت و توسعه موشک هوا به هوای کوتاهبُرد مولینا اختصاص یافت.
برتری های بوران نسبت به شاتل
شاتل بوران، یکی از انعطاف پذیرترین فضاپیماهای ساخته شده در دنیا است. این شاتل فضایی به علت وزن کمتر و داشتن موتورهای جت توانایی پرواز مستقیم از روی باند به مدار زمین را داشت یا می توانست توسط یک هواپیمای انتونوف An-225 به ارتفاعات بالا منتقل و از همان جا به سمت مدار زمین پرتاب شود. در کنار این مسئله، ارتفاع کمتر بوران، میدان دید بیشتری را به خلبان میداد. میزان بار حمل شده توسط بوران در حدود چهار تن بیشتر از شاتلهای آمریکایی بود و به علت کمتر بودن قطعات تعویضی در هر پرواز، هزینه کمتری را برای پرتاب بعدی تحمیل میکرد. همچنین برخلاف شاتلهای آمریکایی، فضاپیمای بوران امکان پرتاب، پرواز مداری، و بازگشت و فرود کاملاً خودکار و بدون نیاز به سرنشین را دارا است.
سرانجام
پروژه بوران هیچگاه از پرواز های ازمایشی فراتر نرفت شوروی برنامه ای برای ساخت چهار فرند از بوران را پیش رو داشت که تنها دو فورند ان ساخته شد که یکی در پارک گورکی در مسکو و دیگری در پایگاه فضایی بایکنور آرامیده است .