در حال ویرایش سایوز
هشدار: شما وارد نشدهاید. نشانی آیپی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایشهایتان به نام کاربریتان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
== سایوز == | == سایوز == | ||
− | |||
− | + | فضاپیمای سایوز (به روسی: Союз) پرکارترین، پراستفادهترین و پرعمرترین فضاپیمای سرنشیندار جهان است. این فضاپیما در اوایل دهه شصت میلادی زیر نظر سرگئی کارالیوف ابتدا به منظور سفر انسان به ماه طراحی شد. پس از پایان مسابقه فضایی برای رسیدن به ماه، سایوز برای حمل فضانوردان شوروی سابق و سایر کشورها به ایستگاههای فضایی سالیوت و آلماز بکار رفت. در سال ۱۹۷۵ میلادی در طی پروژه آزمایشی آپولو-سایوز نقش مهمی بازی کرد، و پس از آن وسیله اصلی برای رفت و آمد به ایستگاه فضایی میر بود. امروزه، گونههای جدید فضاپیمای سایوز برای فرستادن فضانوردان به مدار زمین و ایستگاه فضایی بینالمللی بکار میروند. در آینده از سایوز برای سفر به ماه استفاده خواهد شد. | |
− | نخستین پرواز آزمایشی و بدون سرنشین سایوز در تاریخ ۷ آذر ۱۳۴۵ (۲۸ نوامبر ۱۹۶۶) و نخستین پرواز سرنشیندار آن در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۴۶ (۲۳ آوریل ۱۹۶۷) انجام شد. | + | نخستین پرواز آزمایشی و بدون سرنشین سایوز در تاریخ ۷ آذر ۱۳۴۵ (۲۸ نوامبر ۱۹۶۶) و نخستین پرواز سرنشیندار آن در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۴۶ (۲۳ آوریل ۱۹۶۷) انجام شد. انوشه انصاری در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۸۵ (۱۸ سپتامبر ۲۰۰۶) توسط فضاپیمای سایوز تیامای-۹ به ایستگاه فضایی بینالمللی پرواز کرد. پیش از او، عبدالاحد مومند در تاریخ ۷ شهریور ۱۳۶۷ (۲۹ اوت ۱۹۸۸) از پایگاه فضایی بایکونور توسط فضاپیمای سایوز تیام-۶ به ایستگاه فضایی میر پرواز کرده بود. |
− | برای پرتاب سایوز به مدار | + | برای پرتاب سایوز به مدار زمین، از پرتابهای (موشکی) به همین نام یعنی پرتابه سایوز استفاده میشود. |
واژه سایوز در زبان روسی به معنای «اتحاد» است. | واژه سایوز در زبان روسی به معنای «اتحاد» است. | ||
سطر ۱۷: | سطر ۱۶: | ||
* گردونه بازگشتی یا فرود (مخروطی-کروی) در وسط | * گردونه بازگشتی یا فرود (مخروطی-کروی) در وسط | ||
* گردونه سرویسدهی (استوانهای شکل) | * گردونه سرویسدهی (استوانهای شکل) | ||
− | + | ||
− | |||
فضانوردان میتوانند در گردونههای مداری و فرود سایوز زندگی و کار کنند. گردونه سرویسدهی برای کار انسان مناسب نیست، و تنها ابزار کنترل پرواز، مخابراتی، کامپیوترها و موتورهای فضاپیما در آن نگهداری میشود. | فضانوردان میتوانند در گردونههای مداری و فرود سایوز زندگی و کار کنند. گردونه سرویسدهی برای کار انسان مناسب نیست، و تنها ابزار کنترل پرواز، مخابراتی، کامپیوترها و موتورهای فضاپیما در آن نگهداری میشود. | ||
سطر ۲۸: | سطر ۲۶: | ||
این فضاپیما ظرفیت حمل سه فضانورد را دارا است. در مرحله پرتاب به فضا و بازگشت به زمین، فضانوردان لباس فضایی میپوشند تا حوادث احتمالی مانند افت فشار کابین خطری متوجه آنان نکند. | این فضاپیما ظرفیت حمل سه فضانورد را دارا است. در مرحله پرتاب به فضا و بازگشت به زمین، فضانوردان لباس فضایی میپوشند تا حوادث احتمالی مانند افت فشار کابین خطری متوجه آنان نکند. | ||
+ | |||
== گردونهٔ مداری (مسکونی) == | == گردونهٔ مداری (مسکونی) == | ||
سطر ۵۳: | سطر ۵۲: | ||
گردونهٔ سرویس سایوز در انتهای فضاپیما قرار دارد و با نام رسمی «گردونهٔ دستگاهها و پیشرانه» و مخفف PAO (به روسی: Приборно-Агрегатный Отсек) شناخته میشود. این بخش از ۲ محفظه تشکیل شده است: | گردونهٔ سرویس سایوز در انتهای فضاپیما قرار دارد و با نام رسمی «گردونهٔ دستگاهها و پیشرانه» و مخفف PAO (به روسی: Приборно-Агрегатный Отсек) شناخته میشود. این بخش از ۲ محفظه تشکیل شده است: | ||
− | + | محفظه دستگاهها (PO): شامل دستگاههای کنترل دما، نیروی الکتریکی، ارتباطات رادیویی دوربرد، و دستگاههای کنترل پرواز. | |
− | + | محفظه پیشرانه (AO): شامل موتور اصلی، و سیستمهای پیشرانهای است که برای حرکت و مانور در مدار زمین و آمادهسازی فضاپیما برای بازگشت به زمین بکار میروند. | |
در سطح خارجی گردونهٔ سرویس، دو صفحه انرژی خورشیدی نصب شدهاند. در طول پرواز مداری، انرژی خورشیدی منبع اصلی انرژی برای دستگاهها و ابزار درون فضاپیما است. هرکدام از این صفحات از چهار قسمت تشکیل شدهاند که در هنگام پرتاب بصورت تا شده روی هم قرار دارند. پس از قرار گرفتن سایوز در مدار، صفحات باز شده و آغاز به کار میکنند. سیستم ناوبری سایوز، چرخش فضاپیما را حول محور خود بطور خودکار تنظیم میکند به نحوی که صفحات خورشیدی بیشترین میزان نور از خورشید دریافت کنند. | در سطح خارجی گردونهٔ سرویس، دو صفحه انرژی خورشیدی نصب شدهاند. در طول پرواز مداری، انرژی خورشیدی منبع اصلی انرژی برای دستگاهها و ابزار درون فضاپیما است. هرکدام از این صفحات از چهار قسمت تشکیل شدهاند که در هنگام پرتاب بصورت تا شده روی هم قرار دارند. پس از قرار گرفتن سایوز در مدار، صفحات باز شده و آغاز به کار میکنند. سیستم ناوبری سایوز، چرخش فضاپیما را حول محور خود بطور خودکار تنظیم میکند به نحوی که صفحات خورشیدی بیشترین میزان نور از خورشید دریافت کنند. | ||
سطر ۶۱: | سطر ۶۰: | ||
== هدف ساختار سهبخشی == | == هدف ساختار سهبخشی == | ||
− | |||
هدف طراحان و مهندسان سایوز برای تقسیم کردن فضاپیمای سایوز به سه بخش این بود که بتوانند بیشتر ادوات و ابزارآلات مورد نیاز در ماموریت را در گردونهٔ مداری جاسازی کنند. از آنجاییکه گردونهٔ مداری قرار است در جو زمین سوخته شود، نیازی به لایههای محافظ اضافی ندارد. در نتیجه نه تنها از وزن فضاپیما کاسته میشود، بلکه فضای بیشتری در گردونهٔ بازگشتی برای کار فضانوردان فراهم میآید. برای مقایسه، در فضاپیمای آپولو گردونههای مداری و فرود از هم جدا نیستند و روی هم «بخش فرمان» نامیده میشود. بخش فرمان در آپولو دارای ۶ متر مکعب فضای کار و زندگی برای فضانوردان و وزن ۵۰۰۰ کیلوگرم است. درحالیکه در سایوز، ۹ متر مکعب فضای کاری برای فضانوردان وجود دارد و با این حال وزن کل این مجموعه از بخش فرمان آپولو کمتر است. | هدف طراحان و مهندسان سایوز برای تقسیم کردن فضاپیمای سایوز به سه بخش این بود که بتوانند بیشتر ادوات و ابزارآلات مورد نیاز در ماموریت را در گردونهٔ مداری جاسازی کنند. از آنجاییکه گردونهٔ مداری قرار است در جو زمین سوخته شود، نیازی به لایههای محافظ اضافی ندارد. در نتیجه نه تنها از وزن فضاپیما کاسته میشود، بلکه فضای بیشتری در گردونهٔ بازگشتی برای کار فضانوردان فراهم میآید. برای مقایسه، در فضاپیمای آپولو گردونههای مداری و فرود از هم جدا نیستند و روی هم «بخش فرمان» نامیده میشود. بخش فرمان در آپولو دارای ۶ متر مکعب فضای کار و زندگی برای فضانوردان و وزن ۵۰۰۰ کیلوگرم است. درحالیکه در سایوز، ۹ متر مکعب فضای کاری برای فضانوردان وجود دارد و با این حال وزن کل این مجموعه از بخش فرمان آپولو کمتر است. | ||
همچنین، جداسازی گردونهٔ مداری از گردونهٔ بازگشتی این امکان را به مهندسان میدهد که امکانات و دستگاههای بخش مداری را بسته به نیاز هر ماموریت تغییر دهند، بدون اینکه نیازی به تغییر یا دستکاری در گردونهٔ بازگشتی باشد. | همچنین، جداسازی گردونهٔ مداری از گردونهٔ بازگشتی این امکان را به مهندسان میدهد که امکانات و دستگاههای بخش مداری را بسته به نیاز هر ماموریت تغییر دهند، بدون اینکه نیازی به تغییر یا دستکاری در گردونهٔ بازگشتی باشد. | ||
− | + | ||
== سامانه پشتیبانی زیست == | == سامانه پشتیبانی زیست == | ||
سطر ۷۸: | سطر ۷۶: | ||
=== آغاز برنامه سایوز === | === آغاز برنامه سایوز === | ||
− | + | ||
− | |||
برنامه شوروی برای سفر به ماه ابتدا بر این اساس بود که سه بخش فضاپیمای ماهنورد بطور جداگانه به فضا پرتاب شوند، در مدار زمین به هم متصل شده و فضاپیمای بزرگتری تشکیل دهند. به علت پیچیدگی عملیاتی، این طرح به دو پرتاب جداگانه تغییر پیدا کرد، و در نهایت تبدیل به پرتاب کل فضاپیما در یک نوبت شد. فضاپیمای سایوز برای اجرای طرح سوم طراحی و ساخته شد، و نخستین فضاپیمایی بود که میتوانست در فضا مستقل عمل کند، هدایت شود، و به فضاپیماهای دیگر متصل گردد. | برنامه شوروی برای سفر به ماه ابتدا بر این اساس بود که سه بخش فضاپیمای ماهنورد بطور جداگانه به فضا پرتاب شوند، در مدار زمین به هم متصل شده و فضاپیمای بزرگتری تشکیل دهند. به علت پیچیدگی عملیاتی، این طرح به دو پرتاب جداگانه تغییر پیدا کرد، و در نهایت تبدیل به پرتاب کل فضاپیما در یک نوبت شد. فضاپیمای سایوز برای اجرای طرح سوم طراحی و ساخته شد، و نخستین فضاپیمایی بود که میتوانست در فضا مستقل عمل کند، هدایت شود، و به فضاپیماهای دیگر متصل گردد. | ||
سطر ۹۳: | سطر ۹۰: | ||
پس از این فاجعه، به مدت یک سال و نیم تنها فضاپیماهای بیسرنشین سایوز برای آزمایش به فضا پرتاب شدند. در این دوره دو فضاپیمای سایوز با موفقیت و بطور کاملا خودکار در مدار زمین به هم متصل شدند. پس از رفع اشکال و اطمینان از صحت عملکرد فضاپیما، پروازهای سرنشیندار سایوز در اکتبر ۱۹۶۸ از سرگرفته شد. | پس از این فاجعه، به مدت یک سال و نیم تنها فضاپیماهای بیسرنشین سایوز برای آزمایش به فضا پرتاب شدند. در این دوره دو فضاپیمای سایوز با موفقیت و بطور کاملا خودکار در مدار زمین به هم متصل شدند. پس از رفع اشکال و اطمینان از صحت عملکرد فضاپیما، پروازهای سرنشیندار سایوز در اکتبر ۱۹۶۸ از سرگرفته شد. | ||
− | + | ||
=== سایوز برای ایستگاههای فضایی === | === سایوز برای ایستگاههای فضایی === | ||
سطر ۱۳۱: | سطر ۱۲۸: | ||
− | سایوز-ایسیتیاس (ACTS مخفف Advanced Crew Transportation System) یا سایوز-کی (K) نتیجه توافق سازمان فضایی روسیه با | + | سایوز-ایسیتیاس (ACTS مخفف Advanced Crew Transportation System) یا سایوز-کی (K) نتیجه توافق سازمان فضایی روسیه با سازمان فضایی اروپا در سال ۲۰۰۶ است، و از این رو به «یورو-سایوز» نیز مشهور است. هدف اصلی برای ساخت این مدل، آماده سازی فضاپیمایی برای سفر به ماه است. مهمترین تغییر در این مدل سایوز، استفاده از بخش مداری جدید و بزرگتری است که توسط سازمان فضایی اروپا طراحی و ساخته خواهد شد. مهندسان اروپایی در ساخت این بخش مداری از تجربیات خود در ساخت فضاپیمای ترابری خودکار استفاده خواهند کرد. |
+ | |||
+ | |||
+ | |||
== منبع == | == منبع == | ||
− | ویکی | + | ویکی بدیا |
− | [[رده:فناوری | + | [[رده:فناوری فضايی]] |