سحابی بقایای ابر نواختر
|
گاهی با مرگ یك ستاره بزرگ و انفجار ابر نو اختری مقدار زیادی از مواد ستاره ای پرتاب می شود اختر شناسان به این ابر ها كه توسط ستاره های كوچك نزدیك سیاهچاله یا ستاره نوترونی بر افروخته می شود و شكل های جالبی به خود می گیرند سحابی ابر نو اختر می گویند تا كنون تعداد كمی از این نوع سحابی ها كشف شده اند كه از جمله ی آن ها میتوان به سحابی خرچنگ اشاره كرد.
در کهکشان راه شیری، حدود 120 باقیمانده ابرنواختری کشف شده است. برخی از آن ها به صورت یک سحابی حلقوی یا سحابی نامنظم در ناحیه اپتیکی قابل رویت هستند (برای مثال سحابی خرچنگ را درتصویر مشاهده کنید) ؛ اما بیشتر آنها را تنها در ناحیه رادیویی می توان شناسایی کرد (چرا که تابش رادیویی دچار هیچ خاموشیای نمی شود).
باقیماندههای ابرنواختری در راهشیری به دو گروه تبدیل میشوند. در یک گروه میتوان به وضوح ساختاری شبه حلقوی رادید (مانند ذات الکرسی آ یا سحابی پرده در صورت فلکی دجاجه).
گروه دیگر نامنظم است و میانه ای روشن دارد (مانند سحابی خرچنگ). در گونه اخیر، همیشه یم تپنده بسیار چرخان در مرکز وجود دارد.بیشتر انرژی این نوع را تپنده با تزریق الکترون نسبیتی به درون ابر تامیین می کند. تحول این نوع از باقی مانده ابرنواختری، تحول تپنده را منعکس می کند . به همین دلیل یک مقیاس زمانی چند ده هزار ساله دارد.
در باقی مانده های ابرنواختری شبیه حلقوی، یک تپنده پرانرژی وجود ندارد. انرژی این نوع عملا از انفجار ابرنواختری سرچشمه میگیرد. پس از انفجار، ابر با سرعت 10000 تا 20000 کیلومتر بر ثانیه منبسط می شود. 50 تا 100 سال پس از انفجار، این باقی مانده شروع می کند به تشکیل یک پوسته کروی، به این صورت که گاز دفع شده، گاز بین ستاره ای را جاروب کرده، سرعت آن در بخش های بیرونی کند می شود. پوسته با سرعتی رو به کاهش منبسط شده، سرد میگردد؛ تا اینکه بعد از حدود 100000 سال، در محیط بین ستاره ای فرو می رود. این دو نوع باقی مانده ابرنواختری ممکن است با دو نوع ابرنواختر (نوع 1 و 2) مرتبط باشند.
منابع
1. کتاب مبانی ستارهشناسی/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی [۱]