سماک رامح
نام : سماک رامح ، آلفا گاوران
صورت فلکی :صورتفلکی عوا
بعد : 14 ساعت و 15 دقیقه و 39 ثانیه
قدر: -0.04
دما:4300 درجه کلوین
نگهبان شمال یا سماک رامِح (آلفا گاوران، alpha Bootis) نام ستارهای درصورت فلکی عوا است.
ویژگی ها
ستاره آلفاصورت فلکی عوا، چهارمین ستاره پرنور آسمان با قدر 04/0- (با تغییرات قدری به اندازه چند هزارم قدر) از رده طیفی K2IIIp با خطوط ویژهی نشری، دمای سطحی 4300 درجه، نارنجی رنگ، قطر 36 برابر خورشید، درخشندگی 300 برابر خورشید، جرم حدود 20برابر جرم خورشید، اندازه ظاهری حدود 210/0 ثانیه قوسی که درفاصله 7/36 سال نوری قرار دارد.عمر آن در حدود ۱۰ میلیارد سال تخمین زده شده است.
سرعت آن بیش از 175 کیلوتر بر ثانیه برآورد میشود و به علت دوری، 800 سال طول میکشد تا قوسی برابر نیمدرجه را در آسمان بپیماید. 800 سال دیگر، نگهبان شمال(سماک رامح) به اندازه نیمدرجه، یعنی فاصلهای برابر با قطر ظاهری ماه، به صورت فلکی دوشیزه نزدیکتر خواهد شد
سماک رامح
این ستاره یکی از اولین ستارههایی است که سرعت نسبی آن با مقایسه با نقشههای قدیمی ستارههای اندازهگیری و مشخص شده که حرکت نسبی آن از هر ستاره پرنوری به جز آلفا قنطورس بیشتر است، احتمالاً در مرحله سوزاندن هلیوم و تبدیل آن به کربن درون هستهاش میباشد و از لحاظ عناصر فلزی فقیر است. احتمال دارد که از منطقهای بسیار دورتر آمده باشد و یک نظریه این است که عضو کهکشان کوتوله ای با 100 میلیون ستاره بوده که بین 5 تا 8 میلیاردسال پیش توسط کهکشان راه شیری بلعیده شده است.
سماک رامح بعد از مدتی زندگی در هاله کهکشان راه شیری به طور اتفاقی وارد صفحه کهکشان شده است. سماک رامح عضو گروهی از ستاره های پراکنده در آسمان است که حرکتی مشابه در فضا دارند. این گروه " ستاره های متحرک سماک رامح " نامیده می شوند.
ستاره همدم
جالب است بدانید از نوراین ستاره در افتتاح نمایشگاه بین المللی شیکاگو در سال 1933 استفاده شده است. نور این ستاره سفر خود را از سال 1893 یعنی 40 سال پیش از آن زمانی که نمایشگاه قبلی در آن سال افتتاح شدآغاز کرده بود.این ستاره همدمی با قدر۴۶/۳ داردکه در فاصله زاویهای 255/0 ثانیه قوسی و فاصله حقیقی حدود 9/2 واحد نجومی از آن قرار دارد اسم این ستاره در زبان عربی Haris- Al- Sema به معنای محافظ آسمان و در زبان یونانی به معنای نگهبان خرس یا Bear Guard می باشد.
در فرهنگ ها
در بُندَهِش آمده که برای هر جهت اصلی یک سپاهبد گمارده شده و سپاهبد شمال، ستاره هفتاورنگ (محتملاً نگهبان شمال) است.
کتاب ذخیره خوارزمشاهی برآمدن این ستاره را نشانهٔ آغاز خزان دانسته.در ستارهشناسی هندوها، ستارهٔ نگهبان شمال با سیزدهمین منزل ماه هندوها (نکشتره) به نام سواتی متناظر است.نام عربی آن یعنی سِماک رامِح به معنای «پای نیزهانداز» است و نام یونانی آن Αρκτούρος (آرکتوروس) که در بیشتر زبانهای اروپایی نیز به کار میرود به معنای «نگهبان خرس» است. نگهبان شمال از اندک ستارههایی است که در انجیل از آن نام برده شده.
در ادبیات فارسی
عموما در ادبیات فارسی و در اشعار شاعران از این ستاره نام برده شده است :
از خاقانی:
بر نیزهٔ او سماک رامح
کمتر ز زحل سنان ندیدهاست
از نظامی:
در مسیرش سماک آن جدول
گه رامح نمود و گاه اعزل
منابع
کتاب نجوم به زبان ساده
ویکی پدیا
دانشنامه ستاره شناسی