مختصات استوایی
یکی از معایب سیستم مختصات افقی این است که مختصات هرستاره در این سیستم به طور روزانه و دائم در تغییر است و اگر از هر نقطه به نقطه دیگری نیز برویم باز هم امکان تغییر وجود دارد، ولی در سیستم مختصات استوایی چنین کمبودهایی نیست. برای توضیح بیشتر در مورد سیستم استوایی ابتدا صفحه استوای زمین را به حدی امتداد میدهیم تا کره سماوی را در "استوای سماوی" قطع کند. محور فرضی که کره زمین به دور آن میچرخد بر این صفحه عمود است و کره سماوی را در قطب شمال و جنوب عالم قطع میکند. در این سیستم، میتوانیم مختصات دائمیتری را مشابه مختصات جغرافیایی برای زمین داشته باشیم.
محتویات
کمیت ها
در مختصات استوایی دو کمیت موجود است :
1. میل
2.بعد
میل
اولین کمیت از این مختصات بر اساس فاصله ستاره تا استوای سماوی در جهت شمال یا جنوب با شروع صفر درجه در استوای سماوی و 90 درجه در قطب سماوی محاسبه میشود که این کمیت را میل (d) مینامند. البته اگر میل به سمت شمال باشد با علامت مثبت و به جهت جنوب با علامت منفی نشان داده میشود. دایره عظیمهای که از ستاره مورد نظر عمود بر استوا عبور کند "دایره میل" خوانده میشود.
بعد
بعد یک ستاره نشان دهنده فاصله زاویه ای آن از نقطه اعتدال بهاری است که در واقع این نقطه قراردادی بین ستارهشناسان است درست مانند گرینویچ.
باید توجه داشت که صفر طولها در اینجا نقطهاعتدال بهاری به نام نقطه "حمل" یا گاما (g) است که در واقع یکی از دو نقطه تلاقی استوای سماوی با مدار ظاهری حرکت خورشید با دایرة البروج است. وقتی که خورشید به این نقطه میرسد بهار آغاز میشود.
بعد را با a نشان می دهند . بعد ستارگان را مانند طول جغرافیایی به دوصورت بیان میکنند یکی به صورت زاویه و روش دیگر به صورت ساعت .
زاویه اگر بعد به صورت زاویه بیان شود بازه آن بین 0 تا 360 درجه خواهد بود
ساعت اگر بعد را بر حسب ساعت بیان کنیم بازه آن بین 0 تا 24 خواهد بود که هر 15 درجه معادل 1 ساعت خواهد بود.
نکات مهم
1.بعد برای میل مثبت و منفی 90 درجه (قطبین سماوی ) معنا نخواهد داشت .
2.هر چه فدر به سمت شرق برویم بعد منفی و همین طور طول جغرافیایی افزایش میابد .
3.برای یافتن بعد فاصله پای هر نقطه را از نقطه اعتدال بهاری رو استوای آسمان محاسبه میکنیم .
منابع
کتاب الفبای المپیاد نجوم و اختر فیزیک
en.wikipedia.org
کتاب نجوم کروی نوشته ی و. اسمارت