اتمسفر

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

اتمسفر

اتمسفر يا جَو که از ترکیب دو واژه یونانی atmos به معنای بخار(هوا) و sphere به معنای کره ساخته شده ، نام كلي است كه به هوا ( گازهايي) كه سطح يك سیاره را احاطه كرده اند اطلاق مي شود .




در منظومه شمسی ، سيارات از نظر وجود اتمسفر تنوع زيادي دارند .

نکته قابل اشاره در مورد اتمسفر سیارات این است که هر چه نیروی وارده از طرف جرم مرکزی به این لایه های گازی بیشتر باشد توان نگه داشتن گازهای فرار بیشتری در جو فراهم می آید. مثلا مشتری با گرانش قوی خود می تواند گازهای فراری همچون هیدروژن و هلیوم را در جو خود نگه دارد. از طرف دیگر فاصله سیارات از خورشید نیز در ترکیب جو موثر است. به این ترتیب که انرژیی که از طرف خورشید به گازهای موجود در جو سیارات می رسد ، موجب بیشتر شدن سرعت حرکت گرمایی آنها از سرعت گریز از گرانش سیاره میشود. به همین دلیل تیتان، تریتون و پلوتو با وجود گرانش کم میتوانند جو خود را حفظ کنند.


عطارد به دليل نزديكي به خورشید تقريبآ جو ندارد . برخلاف عطارد ، سیاره زهره جو بسيار غليظي دارد كه حتي ديدن سطح سیاره را براي ما غير ممكن ميكند و هميشه فقط مي توانيم جو و ابرهاي بالاي سطح آنرا مشاهده كنيم .


سياره مریخ جو دارد ، اما از جو زمین رقيق تر است و درصد اكسيژن كمتري از جو زمین دارد .


سيارات گازي هم كم و بيش جو دارند ، اما به دليل گازي بودن سطح آنها ، تفكيك دقيق جو از سطح سياره در لايه هاي زيرين مشكل است . به همين دليل در مورد ضخامت جو اين سيارات نظرات مختلفي وجود دارد .


اما جو زمين شايد اساسي ترين دليل وجود حيات بر روي اين سياره باشد .


بر خلاف تصور اكثر افراد جو زمين ضخامت چنداني ندارد !


البته در بعضي منابع ضخامت جو زمين تا 1000 كيلومتر نيز ذكر شده است . اما 90 درصد جو زمين در ارتفاع كمتر از 300 كيلومتري قرار دارد و در ارتفاعات بالا تر رقيق و رقيق تر ميشود و در واقع نميتوان مرز دقيقي بين آخرين لايه جو زمين و فضاي بيرون از جو مشخص كرد .




جو زمين شامل 78% نيتروژن ، 21% اكسيژن و درصد كمي دي اكسيد كربن ، آرگون و ساير گازها است .


جو زمين عامل ايجاد پديده هاي مختلف نجومي هم هست :


بارش شهابي به دليل برخورد شهاب ها باجو زمين به وجود مي آيد .


چشمك زدن ستارگان هم به دليل وجود جو زمين است . در خارج از جو نور ستارگان ممتد و بدون چشمك زدن هستند .


همچنين وجود جو مقدار قابل توجهي از ديد ما نسبت به جهان را تغيير ميدهد و تا حدودي تاثير نامطلوبي بر روي تصوير تلسكوپ هاي مرئي ميگذارد .


به همين دليل از 2 دهه قبل نسل جديدي از تلسکوپ ها به نام " تلسكوپ هاي فضايي " ايجاد شدند تا با استقرار در خارج از جو ، بدون مزاحمت تلاطمات جوي ، تصوير بهتر و دقيق تري به كيهانشناسان ارائه كنند .