اجرام غیرستاره ای: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
(نام گذاری)
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
<h2> اجرام غیرستاره ای </h2>
+
== اجرام غیرستاره ای ==
<p>این عبارت اصطلاحی است که به اجرام رصدی خارج از <a _fcknotitle="true" href="%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85%D9%87%20%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C">منظومه شمسی</a> که تک <a _fcknotitle="true" href="%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87">ستاره</a> نیستند اطلاق می‌شود. به طور خلاصه و در مجموع، به <a _fcknotitle="true" href="%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8%DB%8C">سحابی</a> ها، <a _fcknotitle="true" href="%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C">خوشه‌های ستاره‌ای</a> و <a _fcknotitle="true" href="%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86">کهکشان</a> ها، «اجرام غیر ستاره‌ای» گفته می‌شود.  
+
 
</p><p><br />
+
این عبارت اصطلاحی است که به اجرام رصدی خارج از [[منظومه شمسی]] که تک [[ستاره]] نیستند اطلاق می‌شود. به طور خلاصه و در مجموع، به [[سحابی]] ها، [[خوشه ستاره ای|خوشه‌های ستاره ای]] و [[کهکشان]] ها، «اجرام غیر ستاره ای» گفته می‌شود.  
این اجرام خصوصآ در بین رصد گران معروف ترند و اصولآ رصد گران با ابزار‌های خود به شکار اجرام غیر ستاره‌ای می‌روند.  
+
 
</p><p>البته این اجرام از نظر نورانیت، ابعاد و فاصله تنوع بسیار زیادی دارند و نمی‌توان از این حیث آن‌ها را با هم مقایسه کرد، اما در مجموع همه آن‌ها بین رصدگران به «اجرام غیر ستاره‌ای» مشهورند
+
 
</p><p><img src="/images/thumb/a/a3/M13.gif/180px-M13.gif" _fck_mw_filename="M13.gif" _fck_mw_type="thumb" alt="" class="fck_mw_frame fck_mw_right" />
+
این اجرام خصوصآ در بین رصد گران معروف ترند و اصولآ رصد گران با ابزار‌های خود به شکار اجرام غیر ستاره ای می‌روند.  
</p><p><br />
+
 
</p>
+
البته این اجرام از نظر نورانیت، ابعاد و فاصله تنوع بسیار زیادی دارند و نمی‌توان از این حیث آن‌ها را با هم مقایسه کرد، اما در مجموع همه آن‌ها بین رصدگران به «اجرام غیر ستاره ای» مشهورند.
<h2>نام گذاری</h2>
+
 
<p>با جست و جو كردن در هر مجله ي اخترشناسي با اسامي مختلف و عجيب و غريبي رو به رو مي شويد. نام هايي مانند Arp220 ،MWC560،3C273، QSO0957+561 1E1740/7-2942 و PSR 1257+12 . برخي اختصاص به كهكشان ها دارند، گروهي شامل سحابي ها و خوشه هاي ستاره اي هستند و بعضي هم تپ اخترها، اختروش ها، اجرام راديويي، منابع پرتوايكس و كلاً هر چيزي كه در باغ وحش كيهاني وجود دارد. خوشبختانه رصد گرهاي آسمان احتياجي به حفظ كردن نام صدها نويسنده، حروف اختصاري يا كدهاي مختلف منابع نوري آسمان ندارند.
+
==نام گذاری==
</p>
+
با جستجو کردن در هر مجله‌ی [[ستاره شناسی]] با اسامی مختلف و عجیب و غریبی رو به رو می‌شوید. نام‌هایی مانند Arp220 ،MWC560،3C273، QSO0957+561 1E1740/7-2942 و PSR 1257+12. برخی اختصاص به [[کهکشان‌]]ها دارند، گروهی شامل [[سحابی]]ها و [[خوشه ستاره ای|خوشه‌های ستاره ای]] هستند و بعضی هم تپ‌اخترها، اختروش‌ها، اجرام رادیویی، منابع [[پرتو ایکس]] و کلاً هر چیزی که در باغ وحش کیهانی وجود دارد. خوشبختانه رصدگرهای آسمان احتیاجی به حفظ کردن نام صدها نویسنده، حروف اختصاری یا کدهای مختلف منابع نوری آسمان ندارند.
<h2>M حرف اول مسيه</h2>
+
 
<p>اجرام اعماق آسمان مانند خوشه هاي ستاره اي و سحابي ها، از همان روزهاي اول كه تلكسوپ ها آسمان شب را مي كاويدند مورد توجه بودند. اما شال مسيه منجم فرانسوي بود، كه در اواخر قرن 18 ميلادي توجه جدّي به اين اجرام كرد و آن ها را در فهرستي مرتب كرد كه امروزه با نام فهرست مسيه شناخته مي شود. مسيه رصد گر و كاشف دنباله دارها بود كه هدف اصلي او از تهيه ي اين فهرست، گردآوري اجرام شبه دنباله دار براي جلوگيري از خطاي احتمالي خود او و همكارانش بود. بيشتر اين اجرام را خود مسيه كشف كرد، اما تعدادي را هم منجمان ديگر از جمله پي يِر مِشَن نخستين بار ديدند.
+
==M حرف اول مسیه==
فهرست مسيه شامل پرنورترين اجرام توده اي و غيرستاره اي دو سوم شمالي آسمان است و به همين دليل با وجود گذشت 200 سال هنوز هم پركاربردترين فهرست اجرام اعماق آسمان است. عرف بر اين است كه هر منجم آماتوري كه به رصد كهكشان ها و خوشه هاي ستاره اي علاقه مند مي شود، كار خود را با اين فهرست شروع مي كند. همه ي 103 جرم اين فهرست در ويرايش هاي بعدي به ترتيب به 109، 107 و 110 جرم رسيد) در حومه ي شهر با تلسكوپ هاي 6 اينچ ديده مي شوند. برخي از رصدگران با تلسكوپ 2/4 اينچ شكستي هم تمام اجرام اين فهرست را مي بينند و در مناطق بسيار تاريك با دوربين دوچشمي 50×8 نيز همه ي آن ها ديده مي شوند.
+
[[پرونده:NGC-objects-500.jpg|فهرست NGC |چپ|قاب]]
</p>
+
اجرام اعماق آسمان مانند [[خوشه ستاره ای|خوشه‌های ستاره ای]] و [[سحابی]]ها، از همان روزهای اول که تلکسوپ‌ها آسمان شب را می‌کاویدند، مورد توجه بودند. اما [[شارل مسیه]] [[ستاره‌شناس]] فرانسوی بود که در اواخر قرن 18 میلادی توجهی جدی به این اجرام کرد و آنها را در فهرستی مرتب کرد که امروزه با نام [[فهرست مسیه]] شناخته می‌شود. مسیه رصدگر و کاشف [[دنباله‌دار]]ها بود که هدف اصلی او از تهیه‌ این فهرست، گردآوری اجرام شبه‌دنباله‌دار برای جلوگیری از خطای احتمالی خود او و همکارانش بود. بیشتر این اجرام را خود مسیه کشف کرد، اما تعدادی را هم ستاره شناسان دیگر از جمله پییِر مِشَن نخستین بار دیدند.
<h2>NGC و فهرست هاي ديگر</h2>
+
فهرست مسیه شامل پرنورترین اجرام توده‌ای و غیرستاره ای دو سوم شمالی آسمان است و به همین دلیل با وجود گذشت 200 سال، هنوز هم پرکاربردترین فهرست اجرام اعماق آسمان است. عرف بر این است که هر ستاره شناس آماتوری که به رصد کهکشان‌ها و خوشه های ستاره ای علاقه‌مند می‌شود، کار خود را با این فهرست شروع می‌کند. همه‌ی 103 جرم این فهرست (که در ویرایش های بعدی به ترتیب به 108، 109 و 110 جرم رسید) در حومه‌ی شهر با تلسکوپ‌های 6 اینچ دیده می‌شوند. برخی از رصدگران با تلسکوپ 2/4 اینچ شکستی هم تمام اجرام این فهرست را می‌بینند و در مناطق بسیار تاریک با دوربین دوچشمی 50×8 نیز همه‌ی آنها دیده می‌شوند.
<p>فهرست بزرگ بعدي كه منتشر شد با نام NGC هنوز هم به طور گسترده استفاده مي شود. فهرست NGC يا «كاتالوگ عمومي جديد سحابي ها و خوشه هاي ستاره اي» را جان دراير در سال 1888 ميلادي ارائه داد. اين فهرست خلاصه اي از تمام فهرست هاي غيرستاره اي است كه منجمان قرن نوزدهم تهيه كرده بودند. سرآمد آن ها «كاتالوگ عمومي سحابي ها» بود كه جان هرشل آن را در سال 1864 منتشر كرده بود. فهرست NGC شامل 7840 جرم غيرستاره اي مختلف است كه به ترتيب بُعد بر اساس موقعيت نقطه ي اعتدال بهاري در سال 1860 ميلادي تنظيم شده است.
+
 
با كشف اجرام بيشتر، در اير در سال هاي 1895 و 1908 دو فهرست مكمل را به فهرست NGC با نام فهرست ضميمه يا IC منتشر كرد و در نتيجه تعدادكل اجرام به 13226 جرم غيرستاره اي رسيد. همه ي اين فهرست ها را مي توان حاصل يك كار دانست. اين فهرست تقريباً تمام اجرام پخش (غيرنقطه اي) آسمان را كه با تلسكوپ هاي 8 تا 12 اينچ در مناطق با آلودگي نوري كم و متوسط مي توان ديد، شامل مي شود. در رصدگاهي ايده آل و با يك تلسكوپ 12 اينچ در مناطق با آلودگي نوري كم تا متوسط مي توان ديد، شامل مي شود. در رصد گاهي ايده آل و با يك تسلكوپ 12 اينچ با كيفيت همه ي اجرام NGC ديده مي شوند. اما قضيه IC فرق مي كند! نيمي از اجرام IC با رصد مستقيم كشف شده اند، اما بيشتر اجرام IC دوم (يعني اجرام شماره IC1530 به بالا) به روش هاي عكس برداري ديده شده اند كه اين امر رصد مستقيم آن ها را غيرممكن يا بسيار مشكل مي كند.
+
==NGC و فهرست‌های دیگر==
شمار زيادي از اجرام غير ستاره اي به خصوص كهكشان ها، در پروژه هاي مختلف از جمله عكس برداري جنوب آسمان در ردصدخانه هاي هاروارد کشف و دسته بندي مي شدند. براي رصدگراني كه پا را از NGC و IC فراتر مي گذارند، فهرست بعدي، فهرست UGC مخفف كاتالوگ عمومي كهكشان ها اپسالا است. اين مجموعه شامل 12940 كهكشان درخشان با ميل بالاتر از 2/5- درجه است. كامل تر از اين فهرست، فهرست بزرگ اجرام نجومي غيرستاره اي مرئي (MOL) است كه حاصل كار رابرت ديكسون و جرج سانبرن است (انتشارات دانشگاه ايالتي اوهايو، سال 1980). 185000 جرم كه خلاصه اي از 270 فهرست ديگر است، اين مجموعه را تشكيل داده است.
+
فهرست بزرگ بعدی که با نام NGC منتشر شد، هنوز هم به طور گسترده استفاده می‌شود. فهرست NGC یا «کاتالوگ عمومی جدید [[سحابی]]ها و خوشه‌های ستاره ای» را جان درایر در سال 1888 میلادی ارائه داد. این فهرست خلاصه‌ای از تمام فهرست‌های غیرستاره ای است که ستاره شناسان قرن نوزدهم تهیه کرده بودند. سرآمد آنها «کاتالوگ عمومی سحابی‌ها» بود که جان هرشل آن را در سال 1864 منتشر کرده بود. فهرست NGC شامل 7840 جرم غیر ستاره ای مختلف است که به ترتیب [[بعد]]، بر اساس موقعیت نقطه یاعتدال بهاری در سال 1860 میلادی تنظیم شده است.
</p>
+
با کشف اجرام بیشتر، درایر در سالهای 1895 و 1908 دو فهرست مکمل را به فهرست NGC با نام فهرست ضمیمه یا IC منتشر کرد و در نتیجه تعداد کل اجرام به 13226 جرم غیر ستاره ای رسید. همه‌ی این فهرست‌ها را می‌توان حاصل یک کار دانست. این فهرست تقریباً تمام اجرام پخش (غیر نقطه‌ای) آسمان را که با تلسکوپ‌های 8 تا 12 اینچ در مناطق با [[آلودگی نوری]] کم و متوسط می‌توان دید و تمام آنهایی را که در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تلسکوپ 12 اینچ در مناطق با [[آلودگی نوری]] کم تا متوسط می‌توان دید را شامل می‌شود. در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تسلکوپ 12 اینچ با کیفیت، همه‌ی اجرام NGC دیده می‌شوند. اما قضیه‌ی IC فرق می‌کند! نیمی از اجرام IC با رصد مستقیم کشف شده‌اند، اما بیشتر اجرام IC دوم (یعنی اجرام شماره IC1530 به بالا) به روش‌های عکسبرداری دیده شده‌اند، که این امر رصد مستقیم آنها را غیر ممکن یا بسیار مشکل می‌کند.
<h2>كمي پيچيده تر</h2>
+
شمار زیادی از اجرام غیر ستاره ای به خصوص کهکشان‌ها، در پروژه‌های مختلف از جمله عکسبرداری جنوب آسمان در رصدخانه‌های هاروارد کشف و دسته‌بندی می‌شدند. برای رصدگرانی که پا را از NGC و IC فراتر می‌گذارند، فهرست بعدی، فهرست UGC، مخفف کاتالوگ عمومی کهکشان‌ها اپسالا است. این مجموعه شامل 12940 کهکشان درخشان با میل بالاتر از 2/5- درجه است. کاملتر از این فهرست، فهرست بزرگ اجرام نجومی غیر ستاره ای مرئی (MOL) است که حاصل کار رابرت دیکسون و جرج سانبرن است (انتشارات دانشگاه ایالتیاوهایو، سال 1980). 185000 جرم که خلاصه‌ای از 270 فهرست دیگر است، این مجموعه را تشکیل داده است.
<p>هرچيزي با گذشت زمان پيچيده تر مي شود. با گسترش نجوم، گروه هاي اجرام بيشتري شناسايي مي شدند و براي اين كه جرمي در يكي از اين گروه ها قرار گيرد، بايد نام جديدي را به خود مي گرفت. چنان چه كهكشان ارپ 220، كه در اول مطلب ديديد، همان IC4553 و IC4554 است كه به خاطر شكل خاص اين كهكشان (كه احتمالاً نتيجه ي برخورد و ادغام دو كهكشان مارپيچي است). هالتون آرپ آن را در اطلس كهكشان هاي عجيب كه در سال 1966 منتشر كرد، گنجاند.
+
 
با كشف جرمي در وراي باند مرئي امواج الكترومغناطيسي، نام جديدي براي آن انتخاب مي شود. يكي از پرنورترين آن كهكشان ها در خوشه ي كهكشاني سنبله، , M87 (NGC 4486) است كه به نام هاي ديگري از جمله BG78 920421+0.918221,621+8221SE1, 472 C3,A و 28221f SARI+0421+  
+
==کمی پیچیده‌تر==
شناخته مي شود. اين اسامي در بين 20 نامي كه در پايگاه داده هاي فراكهكشاني ناسا براي اين جرم ثبت شده قرار دارند. در نخستين روزهاي نجوم راديويي «سنبله A» شناسايي شد. كه در آن زمان به علت كم بودن قدرت تفكيك تلسكوپ هاي راديويي، منبع راديويي كل صورت فلكي در نظر گرفته مي شد. 3C 274 از اعضاي كاتالوگ سوم كمبريج براي منابع راديويي است كه مانند فهرست مسيه براي اجرام مرئي حاصل كارهاي اوليه است و تعدادي از بهترين ها را در خود دارد. چنانچه وجود فهرست هاي خيلي بهتر از اجرام راديويي كه منتشر شده اند، پرنورترين اختروش آسمان (ستاره اي كه از قد ظاهري 13 در سنبله) براي هميشه با نام 3C 273 شناخته خواهد شد.
+
هر چیزی با گذشت زمان پیچیده‌تر می‌شود. با گسترش نجوم، گروه‌های اجرام بیشتری شناسایی می‌شدند و برای این که جرمی در یکی از این گروه ها قرار گیرد، باید نام جدیدی را به خود می‌گرفت. چنانچه کهکشان ارپ 220، که در اول مطلب دیدید، همان IC4553 و IC4554 است (که به خاطر شکل خاص این [[کهکشان]] (که احتمالاً نتیجه‌ی برخورد و ادغام دو کهکشان مارپیچی است). هالتون آرپ آن را در اطلس کهکشان‌های عجیب که در سال 1966 منتشر کرد، گنجاند.
سه نام آخر M87 به صورت مختصاب ميل و بعد از اين جرم بر اساس موقعيت نقطه اي اعتدال بهاري در سال 1950 تدوين شده است. دوباره به 1ES 1228+126 دقت كنيد. دو گروه عددي وجود دارد كه يكي بعد را نشان مي دهد كه در اين مورد 12 ساعت و 28 دقيقه است و ديگري كه 12/6+ است، نشان دهنده ي ميل جرم آسماني است. اين نوع نام گذاري تقريباً نامتناهي و كاربردي است. ولي كمي پيچيدگي هم دارد. اما معني پيشوند چيست؟ «1ES» نام فهرستي از منابع كيهاني در طول موج اشعه ايكس است كه ماهواره ي اينشتين آن را شناسايي كرده است. نام «87GB» نيز اشاره به فهرستي از اجرام راديويي شمال دارد كه در رصدخانه ي راديويي گرين بنك در ويرجينياي غربي تهيه شده است. و سرانجام IRAS يك ماهواره ي نجومي فروسرخ بود كه با پرتاب در سال 1983 ميلادي، نخستين پويش آسمان در طول موج فروسرخ دور را انجام داد. M87، به شكل منبعي «كم نور» در فهرست داده هاي IRAS كه در سال 1990 منتشر شد ديده مي شود.
+
با کشف جرمی در ورای باند مرئی امواج الکترومغناطیسی، نام جدیدی برای آن انتخاب می‌شود. یکی از پرنورترین آن کهکشان‌ها در [[خوشه سنبله|خوشه‌ کهکشانی سنبله]]، , M87 (NGC 4486) است که به نام های دیگری از جمله BG78 920421+0.918221,621+8221SE1, 472 C3,A و 28221f SARI+0421+ شناخته می‌شود. این اسامی در بین 20 نامی که در پایگاه داده‌های فراکهکشانی ناسا برای این جرم ثبت شده قرار دارند. در نخستین روزهای نجوم رادیویی «سنبله A» شناسایی شد. که در آن زمان به علت کم بودن قدرت تفکیک تلسکوپ‌های رادیویی، منبع رادیویی کل [[صورت فلکی]] در نظر گرفته می‌شد. 3C 274 از اعضای کاتالوگ سوم کمبریج، برای منابع رادیویی است که مانند [[فهرست مسیه]] برای اجرام مرئی حاصل کارهای اولیه است و تعدادی از بهترین‌ها را در خود دارد. چنانچه وجود فهرست‌های خیلی بهتر از اجرام رادیویی که منتشر شده‌اند، پرنورترین اختروش آسمان (ستاره ای که از قدر ظاهری 13 در سنبله) برای همیشه با نام 3C 273 شناخته خواهد شد.
</p>
+
سه نام آخر M87 به صورت مختصات [[میل]] و [[بعد]] از این جرم، بر اساس موقعیت نقطه‌ای اعتدال بهاری در سال 1950 تدوین شده است. دوباره به 1ES 1228+126 دقت کنید. دو گروه عددی وجود دارد که یکی بعد را نشان می‌دهد که در این مورد 12 ساعت و 28 دقیقه است و دیگری که 12/6+ است، نشان‌دهنده‌ی میل جرم آسمانی است. این نوع نام گذاری تقریباً نامتناهی و کاربردی است، ولی کمی پیچیدگی هم دارد. اما معنی پیشوند چیست؟ «1ES» نام فهرستی از منابع کیهانی در [[طول موج]] [[پرتو ایکس|اشعه ایکس]] است که ماهواره یاینشتین آن را شناسایی کرده است. نام «87GB» نیز اشاره به فهرستی از اجرام رادیویی شمال دارد که در رصدخانه‌ رادیویی گرین بنک در ویرجینیای غربی تهیه شده است. و سرانجام IRAS یک ماهواره‌ نجومی فروسرخ بود که با پرتاب در سال 1983 میلادی، نخستین پویش آسمان در [[طول موج]] [[پرتو فروسرخ|فروسرخ]] دور را انجام داد. M87، به شکل منبعی «کم نور» در فهرست داده‌های IRAS که در سال 1990 منتشر شد دیده می‌شود.
<h2>منبع</h2>
+
 
<p>مجله نجوم 201
+
==منبع==
</p><span _fcknotitle="true" class="fck_mw_category" sort="اخترفیزیک">اخترفیزیک</span>
+
مجله نجوم 201
 +
[[رده:اخترفیزیک]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ آوریل ۲۰۱۳، ساعت ۲۰:۳۱

اجرام غیرستاره ای[ویرایش]

این عبارت اصطلاحی است که به اجرام رصدی خارج از منظومه شمسی که تک ستاره نیستند اطلاق می‌شود. به طور خلاصه و در مجموع، به سحابی ها، خوشه‌های ستاره ای و کهکشان ها، «اجرام غیر ستاره ای» گفته می‌شود.


این اجرام خصوصآ در بین رصد گران معروف ترند و اصولآ رصد گران با ابزار‌های خود به شکار اجرام غیر ستاره ای می‌روند.

البته این اجرام از نظر نورانیت، ابعاد و فاصله تنوع بسیار زیادی دارند و نمی‌توان از این حیث آن‌ها را با هم مقایسه کرد، اما در مجموع همه آن‌ها بین رصدگران به «اجرام غیر ستاره ای» مشهورند.

نام گذاری[ویرایش]

با جستجو کردن در هر مجله‌ی ستاره شناسی با اسامی مختلف و عجیب و غریبی رو به رو می‌شوید. نام‌هایی مانند Arp220 ،MWC560،3C273، QSO0957+561 1E1740/7-2942 و PSR 1257+12. برخی اختصاص به کهکشان‌ها دارند، گروهی شامل سحابیها و خوشه‌های ستاره ای هستند و بعضی هم تپ‌اخترها، اختروش‌ها، اجرام رادیویی، منابع پرتو ایکس و کلاً هر چیزی که در باغ وحش کیهانی وجود دارد. خوشبختانه رصدگرهای آسمان احتیاجی به حفظ کردن نام صدها نویسنده، حروف اختصاری یا کدهای مختلف منابع نوری آسمان ندارند.

M حرف اول مسیه[ویرایش]

فهرست NGC

اجرام اعماق آسمان مانند خوشه‌های ستاره ای و سحابیها، از همان روزهای اول که تلکسوپ‌ها آسمان شب را می‌کاویدند، مورد توجه بودند. اما شارل مسیه ستاره‌شناس فرانسوی بود که در اواخر قرن 18 میلادی توجهی جدی به این اجرام کرد و آنها را در فهرستی مرتب کرد که امروزه با نام فهرست مسیه شناخته می‌شود. مسیه رصدگر و کاشف دنباله‌دارها بود که هدف اصلی او از تهیه‌ این فهرست، گردآوری اجرام شبه‌دنباله‌دار برای جلوگیری از خطای احتمالی خود او و همکارانش بود. بیشتر این اجرام را خود مسیه کشف کرد، اما تعدادی را هم ستاره شناسان دیگر از جمله پییِر مِشَن نخستین بار دیدند. فهرست مسیه شامل پرنورترین اجرام توده‌ای و غیرستاره ای دو سوم شمالی آسمان است و به همین دلیل با وجود گذشت 200 سال، هنوز هم پرکاربردترین فهرست اجرام اعماق آسمان است. عرف بر این است که هر ستاره شناس آماتوری که به رصد کهکشان‌ها و خوشه های ستاره ای علاقه‌مند می‌شود، کار خود را با این فهرست شروع می‌کند. همه‌ی 103 جرم این فهرست (که در ویرایش های بعدی به ترتیب به 108، 109 و 110 جرم رسید) در حومه‌ی شهر با تلسکوپ‌های 6 اینچ دیده می‌شوند. برخی از رصدگران با تلسکوپ 2/4 اینچ شکستی هم تمام اجرام این فهرست را می‌بینند و در مناطق بسیار تاریک با دوربین دوچشمی 50×8 نیز همه‌ی آنها دیده می‌شوند.

NGC و فهرست‌های دیگر[ویرایش]

فهرست بزرگ بعدی که با نام NGC منتشر شد، هنوز هم به طور گسترده استفاده می‌شود. فهرست NGC یا «کاتالوگ عمومی جدید سحابیها و خوشه‌های ستاره ای» را جان درایر در سال 1888 میلادی ارائه داد. این فهرست خلاصه‌ای از تمام فهرست‌های غیرستاره ای است که ستاره شناسان قرن نوزدهم تهیه کرده بودند. سرآمد آنها «کاتالوگ عمومی سحابی‌ها» بود که جان هرشل آن را در سال 1864 منتشر کرده بود. فهرست NGC شامل 7840 جرم غیر ستاره ای مختلف است که به ترتیب بعد، بر اساس موقعیت نقطه یاعتدال بهاری در سال 1860 میلادی تنظیم شده است. با کشف اجرام بیشتر، درایر در سالهای 1895 و 1908 دو فهرست مکمل را به فهرست NGC با نام فهرست ضمیمه یا IC منتشر کرد و در نتیجه تعداد کل اجرام به 13226 جرم غیر ستاره ای رسید. همه‌ی این فهرست‌ها را می‌توان حاصل یک کار دانست. این فهرست تقریباً تمام اجرام پخش (غیر نقطه‌ای) آسمان را که با تلسکوپ‌های 8 تا 12 اینچ در مناطق با آلودگی نوری کم و متوسط می‌توان دید و تمام آنهایی را که در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تلسکوپ 12 اینچ در مناطق با آلودگی نوری کم تا متوسط می‌توان دید را شامل می‌شود. در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تسلکوپ 12 اینچ با کیفیت، همه‌ی اجرام NGC دیده می‌شوند. اما قضیه‌ی IC فرق می‌کند! نیمی از اجرام IC با رصد مستقیم کشف شده‌اند، اما بیشتر اجرام IC دوم (یعنی اجرام شماره IC1530 به بالا) به روش‌های عکسبرداری دیده شده‌اند، که این امر رصد مستقیم آنها را غیر ممکن یا بسیار مشکل می‌کند. شمار زیادی از اجرام غیر ستاره ای به خصوص کهکشان‌ها، در پروژه‌های مختلف از جمله عکسبرداری جنوب آسمان در رصدخانه‌های هاروارد کشف و دسته‌بندی می‌شدند. برای رصدگرانی که پا را از NGC و IC فراتر می‌گذارند، فهرست بعدی، فهرست UGC، مخفف کاتالوگ عمومی کهکشان‌ها اپسالا است. این مجموعه شامل 12940 کهکشان درخشان با میل بالاتر از 2/5- درجه است. کاملتر از این فهرست، فهرست بزرگ اجرام نجومی غیر ستاره ای مرئی (MOL) است که حاصل کار رابرت دیکسون و جرج سانبرن است (انتشارات دانشگاه ایالتیاوهایو، سال 1980). 185000 جرم که خلاصه‌ای از 270 فهرست دیگر است، این مجموعه را تشکیل داده است.

کمی پیچیده‌تر[ویرایش]

هر چیزی با گذشت زمان پیچیده‌تر می‌شود. با گسترش نجوم، گروه‌های اجرام بیشتری شناسایی می‌شدند و برای این که جرمی در یکی از این گروه ها قرار گیرد، باید نام جدیدی را به خود می‌گرفت. چنانچه کهکشان ارپ 220، که در اول مطلب دیدید، همان IC4553 و IC4554 است (که به خاطر شکل خاص این کهکشان (که احتمالاً نتیجه‌ی برخورد و ادغام دو کهکشان مارپیچی است). هالتون آرپ آن را در اطلس کهکشان‌های عجیب که در سال 1966 منتشر کرد، گنجاند. با کشف جرمی در ورای باند مرئی امواج الکترومغناطیسی، نام جدیدی برای آن انتخاب می‌شود. یکی از پرنورترین آن کهکشان‌ها در خوشه‌ کهکشانی سنبله، , M87 (NGC 4486) است که به نام های دیگری از جمله BG78 920421+0.918221,621+8221SE1, 472 C3,A و 28221f SARI+0421+ شناخته می‌شود. این اسامی در بین 20 نامی که در پایگاه داده‌های فراکهکشانی ناسا برای این جرم ثبت شده قرار دارند. در نخستین روزهای نجوم رادیویی «سنبله A» شناسایی شد. که در آن زمان به علت کم بودن قدرت تفکیک تلسکوپ‌های رادیویی، منبع رادیویی کل صورت فلکی در نظر گرفته می‌شد. 3C 274 از اعضای کاتالوگ سوم کمبریج، برای منابع رادیویی است که مانند فهرست مسیه برای اجرام مرئی حاصل کارهای اولیه است و تعدادی از بهترین‌ها را در خود دارد. چنانچه وجود فهرست‌های خیلی بهتر از اجرام رادیویی که منتشر شده‌اند، پرنورترین اختروش آسمان (ستاره ای که از قدر ظاهری 13 در سنبله) برای همیشه با نام 3C 273 شناخته خواهد شد. سه نام آخر M87 به صورت مختصات میل و بعد از این جرم، بر اساس موقعیت نقطه‌ای اعتدال بهاری در سال 1950 تدوین شده است. دوباره به 1ES 1228+126 دقت کنید. دو گروه عددی وجود دارد که یکی بعد را نشان می‌دهد که در این مورد 12 ساعت و 28 دقیقه است و دیگری که 12/6+ است، نشان‌دهنده‌ی میل جرم آسمانی است. این نوع نام گذاری تقریباً نامتناهی و کاربردی است، ولی کمی پیچیدگی هم دارد. اما معنی پیشوند چیست؟ «1ES» نام فهرستی از منابع کیهانی در طول موج اشعه ایکس است که ماهواره یاینشتین آن را شناسایی کرده است. نام «87GB» نیز اشاره به فهرستی از اجرام رادیویی شمال دارد که در رصدخانه‌ رادیویی گرین بنک در ویرجینیای غربی تهیه شده است. و سرانجام IRAS یک ماهواره‌ نجومی فروسرخ بود که با پرتاب در سال 1983 میلادی، نخستین پویش آسمان در طول موج فروسرخ دور را انجام داد. M87، به شکل منبعی «کم نور» در فهرست داده‌های IRAS که در سال 1990 منتشر شد دیده می‌شود.

منبع[ویرایش]

مجله نجوم 201