اجرام غیرستاره ای: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
(نام گذاری)
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
== اجرام غیرستاره ای ==
 
== اجرام غیرستاره ای ==
  
این عبارت اصطلاحی است که به اجرام رصدی خارج از [[منظومه شمسی]] که تک [[ستاره]] نیستند اطلاق می‌شود. به طور خلاصه و در مجموع، به [[سحابی]] ها، [[خوشه‌های ستاره‌ای]] و [[کهکشان]] ها، «اجرام غیر ستاره‌ای» گفته می‌شود.  
+
این عبارت اصطلاحی است که به اجرام رصدی خارج از [[منظومه شمسی]] که تک [[ستاره]] نیستند اطلاق می‌شود. به طور خلاصه و در مجموع، به [[سحابی]] ها، [[خوشه ستاره ای|خوشه‌های ستاره ای]] و [[کهکشان]] ها، «اجرام غیر ستاره ای» گفته می‌شود.  
 
 
 
 
این اجرام خصوصآ در بین رصد گران معروف ترند و اصولآ رصد گران با ابزار‌های خود به شکار اجرام غیر ستاره‌ای می‌روند.
 
 
 
البته این اجرام از نظر نورانیت، ابعاد و فاصله تنوع بسیار زیادی دارند و نمی‌توان از این حیث آن‌ها را با هم مقایسه کرد، اما در مجموع همه آن‌ها بین رصدگران به «اجرام غیر ستاره‌ای» مشهورند
 
  
  
 +
این اجرام خصوصآ در بین رصد گران معروف ترند و اصولآ رصد گران با ابزار‌های خود به شکار اجرام غیر ستاره ای می‌روند.
  
 +
البته این اجرام از نظر نورانیت، ابعاد و فاصله تنوع بسیار زیادی دارند و نمی‌توان از این حیث آن‌ها را با هم مقایسه کرد، اما در مجموع همه آن‌ها بین رصدگران به «اجرام غیر ستاره ای» مشهورند.
  
 
==نام گذاری==
 
==نام گذاری==
با جستجو كردن در هر مجله‌ی ستاره‌شناسی با اسامی مختلف و عجيب و غريبی رو به رو می‌شويد. نام‌هايی مانند Arp220 ،MWC560،3C273، QSO0957+561 1E1740/7-2942 و PSR 1257+12. برخی اختصاص به كهكشان‌ها دارند، گروهی شامل سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای هستند و بعضی هم تپ‌اخترها، اختروش‌ها، اجرام راديويي، منابع پرتو ايكس و كلاً هر چيزی كه در باغ وحش كيهانی وجود دارد. خوشبختانه رصدگرهای آسمان احتياجی به حفظ كردن نام صدها نويسنده، حروف اختصاری يا كدهای مختلف منابع نوری آسمان ندارند.
+
با جستجو کردن در هر مجله‌ی [[ستاره شناسی]] با اسامی مختلف و عجیب و غریبی رو به رو می‌شوید. نام‌هایی مانند Arp220 ،MWC560،3C273، QSO0957+561 1E1740/7-2942 و PSR 1257+12. برخی اختصاص به [[کهکشان‌]]ها دارند، گروهی شامل [[سحابی]]ها و [[خوشه ستاره ای|خوشه‌های ستاره ای]] هستند و بعضی هم تپ‌اخترها، اختروش‌ها، اجرام رادیویی، منابع [[پرتو ایکس]] و کلاً هر چیزی که در باغ وحش کیهانی وجود دارد. خوشبختانه رصدگرهای آسمان احتیاجی به حفظ کردن نام صدها نویسنده، حروف اختصاری یا کدهای مختلف منابع نوری آسمان ندارند.
  
==M حرف اول مسيه==
+
==M حرف اول مسیه==
 
[[پرونده:NGC-objects-500.jpg|فهرست NGC |چپ|قاب]]
 
[[پرونده:NGC-objects-500.jpg|فهرست NGC |چپ|قاب]]
اجرام اعماق آسمان مانند خوشه‌های ستاره‌ای و سحابی‌ها، از همان روزهای اول كه تلكسوپ‌ها آسمان شب را می‌كاويدند، مورد توجه بودند. اما شارل مسيه ستاره‌شناس فرانسوی بود كه در اواخر قرن 18 ميلادی توجهی جدی به اين اجرام كرد و آنها را در فهرستی مرتب كرد كه امروزه با نام فهرست مسيه شناخته می‌شود. مسيه رصدگر و كاشف دنباله‌دارها بود كه هدف اصلی او از تهيه‌ی اين فهرست، گردآوری اجرام شبه‌دنباله‌دار برای جلوگيری از خطای احتمالی خود او و همكارانش بود. بيشتر اين اجرام را خود مسيه كشف كرد، اما تعدادی را هم ستاره‌شناسان ديگر از جمله پیيِر مِشَن نخستين بار ديدند.
+
اجرام اعماق آسمان مانند [[خوشه ستاره ای|خوشه‌های ستاره ای]] و [[سحابی]]ها، از همان روزهای اول که تلکسوپ‌ها آسمان شب را می‌کاویدند، مورد توجه بودند. اما [[شارل مسیه]] [[ستاره‌شناس]] فرانسوی بود که در اواخر قرن 18 میلادی توجهی جدی به این اجرام کرد و آنها را در فهرستی مرتب کرد که امروزه با نام [[فهرست مسیه]] شناخته می‌شود. مسیه رصدگر و کاشف [[دنباله‌دار]]ها بود که هدف اصلی او از تهیه‌ این فهرست، گردآوری اجرام شبه‌دنباله‌دار برای جلوگیری از خطای احتمالی خود او و همکارانش بود. بیشتر این اجرام را خود مسیه کشف کرد، اما تعدادی را هم ستاره شناسان دیگر از جمله پییِر مِشَن نخستین بار دیدند.
فهرست مسيه شامل پرنورترين اجرام توده‌ای و غيرستاره‌ای دو سوم شمالی آسمان است و به همين دليل با وجود گذشت 200 سال، هنوز هم پركاربردترين فهرست اجرام اعماق آسمان است. عرف بر اين است كه هر ستاره‌شناس آماتوری كه به رصد كهكشان‌ها و خوشه های ستاره‌ای علاقه‌مند می‌شود، كار خود را با اين فهرست شروع می‌كند. همه‌ی 103 جرم اين فهرست (که در ويرايش های بعدی به ترتيب به 108، 109 و 110 جرم رسيد) در حومه‌ی شهر با تلسكوپ‌های 6 اينچ ديده می‌شوند. برخی از رصدگران با تلسكوپ 2/4 اينچ شكستی هم تمام اجرام اين فهرست را می‌بينند و در مناطق بسيار تاريك با دوربين دو چشمی 50×8 نيز همه‌ی آنها ديده می‌شوند.
+
فهرست مسیه شامل پرنورترین اجرام توده‌ای و غیرستاره ای دو سوم شمالی آسمان است و به همین دلیل با وجود گذشت 200 سال، هنوز هم پرکاربردترین فهرست اجرام اعماق آسمان است. عرف بر این است که هر ستاره شناس آماتوری که به رصد کهکشان‌ها و خوشه های ستاره ای علاقه‌مند می‌شود، کار خود را با این فهرست شروع می‌کند. همه‌ی 103 جرم این فهرست (که در ویرایش های بعدی به ترتیب به 108، 109 و 110 جرم رسید) در حومه‌ی شهر با تلسکوپ‌های 6 اینچ دیده می‌شوند. برخی از رصدگران با تلسکوپ 2/4 اینچ شکستی هم تمام اجرام این فهرست را می‌بینند و در مناطق بسیار تاریک با دوربین دوچشمی 50×8 نیز همه‌ی آنها دیده می‌شوند.
  
==NGC و فهرست‌های ديگر==
+
==NGC و فهرست‌های دیگر==
فهرست بزرگ بعدی كه با نام NGC منتشر شد، هنوز هم به طور گسترده استفاده می‌شود. فهرست NGC يا «كاتالوگ عمومی جديد سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌اي» را جان دراير در سال 1888 ميلادی ارائه داد. اين فهرست خلاصه‌ای از تمام فهرست‌های غيرستاره‌ای است كه ستاره‌شناسان قرن نوزدهم تهيه كرده بودند. سرآمد آنها «كاتالوگ عمومی سحابی‌ها» بود كه جان هرشل آن را در سال 1864 منتشر كرده بود. فهرست NGC شامل 7840 جرم غير ستاره‌ای مختلف است كه به ترتيب بُعد، بر اساس موقعيت نقطه یاعتدال بهاری در سال 1860 ميلادی تنظيم شده است.
+
فهرست بزرگ بعدی که با نام NGC منتشر شد، هنوز هم به طور گسترده استفاده می‌شود. فهرست NGC یا «کاتالوگ عمومی جدید [[سحابی]]ها و خوشه‌های ستاره ای» را جان درایر در سال 1888 میلادی ارائه داد. این فهرست خلاصه‌ای از تمام فهرست‌های غیرستاره ای است که ستاره شناسان قرن نوزدهم تهیه کرده بودند. سرآمد آنها «کاتالوگ عمومی سحابی‌ها» بود که جان هرشل آن را در سال 1864 منتشر کرده بود. فهرست NGC شامل 7840 جرم غیر ستاره ای مختلف است که به ترتیب [[بعد]]، بر اساس موقعیت نقطه یاعتدال بهاری در سال 1860 میلادی تنظیم شده است.
با كشف اجرام بيشتر، دراير در سالهای 1895 و 1908 دو فهرست مكمل را به فهرست NGC با نام فهرست ضميمه يا IC منتشر كرد و در نتيجه تعداد كل اجرام به 13226 جرم غير ستاره‌ای رسيد. همه‌ی اين فهرست‌ها را می‌توان حاصل يك كار دانست. اين فهرست تقريباً تمام اجرام پخش (غير نقطه‌اي) آسمان را كه با تلسكوپ‌های 8 تا 12 اينچ در مناطق با آلودگی نوری كم و متوسط می‌توان ديد و تمام آنهایی را که در رصدگاهی ايده‌آل و با يك تلسكوپ 12 اينچ در مناطق با آلودگی نوری كم تا متوسط می‌توان ديد را شامل می‌شود. در رصدگاهی ايده‌آل و با يك تسلكوپ 12 اينچ با كيفيت، همه‌ی اجرام NGC ديده می‌شوند. اما قضيه‌ی IC فرق می‌كند! نيمی از اجرام IC با رصد مستقيم كشف شده‌اند، اما بيشتر اجرام IC دوم (يعنی اجرام شماره IC1530 به بالا) به روش‌های عكسبرداری ديده شده‌اند، كه اين امر رصد مستقيم آنها را غير ممكن يا بسيار مشكل می‌كند.
+
با کشف اجرام بیشتر، درایر در سالهای 1895 و 1908 دو فهرست مکمل را به فهرست NGC با نام فهرست ضمیمه یا IC منتشر کرد و در نتیجه تعداد کل اجرام به 13226 جرم غیر ستاره ای رسید. همه‌ی این فهرست‌ها را می‌توان حاصل یک کار دانست. این فهرست تقریباً تمام اجرام پخش (غیر نقطه‌ای) آسمان را که با تلسکوپ‌های 8 تا 12 اینچ در مناطق با [[آلودگی نوری]] کم و متوسط می‌توان دید و تمام آنهایی را که در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تلسکوپ 12 اینچ در مناطق با [[آلودگی نوری]] کم تا متوسط می‌توان دید را شامل می‌شود. در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تسلکوپ 12 اینچ با کیفیت، همه‌ی اجرام NGC دیده می‌شوند. اما قضیه‌ی IC فرق می‌کند! نیمی از اجرام IC با رصد مستقیم کشف شده‌اند، اما بیشتر اجرام IC دوم (یعنی اجرام شماره IC1530 به بالا) به روش‌های عکسبرداری دیده شده‌اند، که این امر رصد مستقیم آنها را غیر ممکن یا بسیار مشکل می‌کند.
شمار زيادی از اجرام غير ستاره‌ای به خصوص كهكشان‌ها، در پروژه‌های مختلف از جمله عكسبرداری جنوب آسمان در رصدخانه‌های هاروارد کشف و دسته‌بندی می‌شدند. برای رصدگرانی كه پا را از NGC و IC فراتر می‌گذارند، فهرست بعدي، فهرست UGC، مخفف كاتالوگ عمومی كهكشان‌ها اپسالا است. اين مجموعه شامل 12940 كهكشان درخشان با ميل بالاتر از 2/5- درجه است. كاملتر از اين فهرست، فهرست بزرگ اجرام نجومی غير ستاره‌ای مرئی (MOL) است كه حاصل كار رابرت ديكسون و جرج سانبرن است (انتشارات دانشگاه ايالتیاوهايو، سال 1980). 185000 جرم كه خلاصه‌ای از 270 فهرست ديگر است، اين مجموعه را تشكيل داده است.
+
شمار زیادی از اجرام غیر ستاره ای به خصوص کهکشان‌ها، در پروژه‌های مختلف از جمله عکسبرداری جنوب آسمان در رصدخانه‌های هاروارد کشف و دسته‌بندی می‌شدند. برای رصدگرانی که پا را از NGC و IC فراتر می‌گذارند، فهرست بعدی، فهرست UGC، مخفف کاتالوگ عمومی کهکشان‌ها اپسالا است. این مجموعه شامل 12940 کهکشان درخشان با میل بالاتر از 2/5- درجه است. کاملتر از این فهرست، فهرست بزرگ اجرام نجومی غیر ستاره ای مرئی (MOL) است که حاصل کار رابرت دیکسون و جرج سانبرن است (انتشارات دانشگاه ایالتیاوهایو، سال 1980). 185000 جرم که خلاصه‌ای از 270 فهرست دیگر است، این مجموعه را تشکیل داده است.
  
==كمی پيچيده‌تر==
+
==کمی پیچیده‌تر==
هر چيزی با گذشت زمان پيچيده‌تر می‌شود. با گسترش نجوم، گروه‌های اجرام بيشتری شناسايی می‌شدند و برای اين كه جرمی در يكی از اين گروهها قرار گيرد، بايد نام جديدی را به خود می‌گرفت. چنانچه كهكشان ارپ 220، كه در اول مطلب ديديد، همان IC4553 و IC4554 است (كه به خاطر شكل خاص اين كهكشان (كه احتمالاً نتيجه‌ی برخورد و ادغام دو كهكشان مارپيچی است). هالتون آرپ آن را در اطلس كهكشان‌های عجيب كه در سال 1966 منتشر كرد، گنجاند.
+
هر چیزی با گذشت زمان پیچیده‌تر می‌شود. با گسترش نجوم، گروه‌های اجرام بیشتری شناسایی می‌شدند و برای این که جرمی در یکی از این گروه ها قرار گیرد، باید نام جدیدی را به خود می‌گرفت. چنانچه کهکشان ارپ 220، که در اول مطلب دیدید، همان IC4553 و IC4554 است (که به خاطر شکل خاص این [[کهکشان]] (که احتمالاً نتیجه‌ی برخورد و ادغام دو کهکشان مارپیچی است). هالتون آرپ آن را در اطلس کهکشان‌های عجیب که در سال 1966 منتشر کرد، گنجاند.
با كشف جرمی در ورای باند مرئی امواج الكترومغناطيسي، نام جديدی برای آن انتخاب می‌شود. يكی از پرنورترين آن كهكشان‌ها در خوشه‌ی كهكشانی سنبله، , M87 (NGC 4486) است كه به نامهای ديگری از جمله BG78 920421+0.918221,621+8221SE1, 472 C3,A و 28221f SARI+0421+ شناخته می‌شود. اين اسامی در بين 20 نامی كه در پايگاه داده‌های فراكهكشانی ناسا برای اين جرم ثبت شده قرار دارند. در نخستين روزهای نجوم راديويی «سنبله A» شناسايی شد. كه در آن زمان به علت كم بودن قدرت تفكيك تلسكوپ‌های راديويي، منبع راديويی كل صورت فلكی در نظر گرفته می‌شد. 3C 274 از اعضای كاتالوگ سوم كمبريج، برای منابع راديويی است كه مانند فهرست مسيه برای اجرام مرئی حاصل كارهای اوليه است و تعدادی از بهترين‌ها را در خود دارد. چنانچه وجود فهرست‌های خيلی بهتر از اجرام راديويی كه منتشر شده‌اند، پرنورترين اختروش آسمان (ستاره‌ای كه از قدر ظاهری 13 در سنبله) برای هميشه با نام 3C 273 شناخته خواهد شد.
+
با کشف جرمی در ورای باند مرئی امواج الکترومغناطیسی، نام جدیدی برای آن انتخاب می‌شود. یکی از پرنورترین آن کهکشان‌ها در [[خوشه سنبله|خوشه‌ کهکشانی سنبله]]، , M87 (NGC 4486) است که به نام های دیگری از جمله BG78 920421+0.918221,621+8221SE1, 472 C3,A و 28221f SARI+0421+ شناخته می‌شود. این اسامی در بین 20 نامی که در پایگاه داده‌های فراکهکشانی ناسا برای این جرم ثبت شده قرار دارند. در نخستین روزهای نجوم رادیویی «سنبله A» شناسایی شد. که در آن زمان به علت کم بودن قدرت تفکیک تلسکوپ‌های رادیویی، منبع رادیویی کل [[صورت فلکی]] در نظر گرفته می‌شد. 3C 274 از اعضای کاتالوگ سوم کمبریج، برای منابع رادیویی است که مانند [[فهرست مسیه]] برای اجرام مرئی حاصل کارهای اولیه است و تعدادی از بهترین‌ها را در خود دارد. چنانچه وجود فهرست‌های خیلی بهتر از اجرام رادیویی که منتشر شده‌اند، پرنورترین اختروش آسمان (ستاره ای که از قدر ظاهری 13 در سنبله) برای همیشه با نام 3C 273 شناخته خواهد شد.
سه نام آخر M87 به صورت مختصات ميل و بعد از اين جرم، بر اساس موقعيت نقطه‌ای اعتدال بهاری در سال 1950 تدوين شده است. دوباره به 1ES 1228+126 دقت كنيد. دو گروه عددی وجود دارد كه يكی بعد را نشان می‌دهد كه در اين مورد 12 ساعت و 28 دقيقه است و ديگری كه 12/6+ است، نشان‌دهنده‌ی ميل جرم آسمانی است. اين نوع نام گذاری تقريباً نامتناهی و كاربردی است، ولی كمی پيچيدگی هم دارد. اما معنی پيشوند چيست؟ «1ES» نام فهرستی از منابع كيهانی در طول موج اشعه ايكس است كه ماهواره یاينشتين آن را شناسايی كرده است. نام «87GB» نيز اشاره به فهرستی از اجرام راديويی شمال دارد كه در رصدخانه‌ی راديويی گرين بنك در ويرجينيای غربی تهيه شده است. و سرانجام IRAS يك ماهواره‌ی نجومی فروسرخ بود كه با پرتاب در سال 1983 ميلادي، نخستين پويش آسمان در طول موج فروسرخ دور را انجام داد. M87، به شكل منبعی «كم نور» در فهرست داده‌های IRAS كه در سال 1990 منتشر شد ديده می‌شود.
+
سه نام آخر M87 به صورت مختصات [[میل]] و [[بعد]] از این جرم، بر اساس موقعیت نقطه‌ای اعتدال بهاری در سال 1950 تدوین شده است. دوباره به 1ES 1228+126 دقت کنید. دو گروه عددی وجود دارد که یکی بعد را نشان می‌دهد که در این مورد 12 ساعت و 28 دقیقه است و دیگری که 12/6+ است، نشان‌دهنده‌ی میل جرم آسمانی است. این نوع نام گذاری تقریباً نامتناهی و کاربردی است، ولی کمی پیچیدگی هم دارد. اما معنی پیشوند چیست؟ «1ES» نام فهرستی از منابع کیهانی در [[طول موج]] [[پرتو ایکس|اشعه ایکس]] است که ماهواره یاینشتین آن را شناسایی کرده است. نام «87GB» نیز اشاره به فهرستی از اجرام رادیویی شمال دارد که در رصدخانه‌ رادیویی گرین بنک در ویرجینیای غربی تهیه شده است. و سرانجام IRAS یک ماهواره‌ نجومی فروسرخ بود که با پرتاب در سال 1983 میلادی، نخستین پویش آسمان در [[طول موج]] [[پرتو فروسرخ|فروسرخ]] دور را انجام داد. M87، به شکل منبعی «کم نور» در فهرست داده‌های IRAS که در سال 1990 منتشر شد دیده می‌شود.
  
 
==منبع==
 
==منبع==
 
مجله نجوم 201
 
مجله نجوم 201
 
[[رده:اخترفیزیک]]
 
[[رده:اخترفیزیک]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ آوریل ۲۰۱۳، ساعت ۲۰:۳۱

اجرام غیرستاره ای[ویرایش]

این عبارت اصطلاحی است که به اجرام رصدی خارج از منظومه شمسی که تک ستاره نیستند اطلاق می‌شود. به طور خلاصه و در مجموع، به سحابی ها، خوشه‌های ستاره ای و کهکشان ها، «اجرام غیر ستاره ای» گفته می‌شود.


این اجرام خصوصآ در بین رصد گران معروف ترند و اصولآ رصد گران با ابزار‌های خود به شکار اجرام غیر ستاره ای می‌روند.

البته این اجرام از نظر نورانیت، ابعاد و فاصله تنوع بسیار زیادی دارند و نمی‌توان از این حیث آن‌ها را با هم مقایسه کرد، اما در مجموع همه آن‌ها بین رصدگران به «اجرام غیر ستاره ای» مشهورند.

نام گذاری[ویرایش]

با جستجو کردن در هر مجله‌ی ستاره شناسی با اسامی مختلف و عجیب و غریبی رو به رو می‌شوید. نام‌هایی مانند Arp220 ،MWC560،3C273، QSO0957+561 1E1740/7-2942 و PSR 1257+12. برخی اختصاص به کهکشان‌ها دارند، گروهی شامل سحابیها و خوشه‌های ستاره ای هستند و بعضی هم تپ‌اخترها، اختروش‌ها، اجرام رادیویی، منابع پرتو ایکس و کلاً هر چیزی که در باغ وحش کیهانی وجود دارد. خوشبختانه رصدگرهای آسمان احتیاجی به حفظ کردن نام صدها نویسنده، حروف اختصاری یا کدهای مختلف منابع نوری آسمان ندارند.

M حرف اول مسیه[ویرایش]

فهرست NGC

اجرام اعماق آسمان مانند خوشه‌های ستاره ای و سحابیها، از همان روزهای اول که تلکسوپ‌ها آسمان شب را می‌کاویدند، مورد توجه بودند. اما شارل مسیه ستاره‌شناس فرانسوی بود که در اواخر قرن 18 میلادی توجهی جدی به این اجرام کرد و آنها را در فهرستی مرتب کرد که امروزه با نام فهرست مسیه شناخته می‌شود. مسیه رصدگر و کاشف دنباله‌دارها بود که هدف اصلی او از تهیه‌ این فهرست، گردآوری اجرام شبه‌دنباله‌دار برای جلوگیری از خطای احتمالی خود او و همکارانش بود. بیشتر این اجرام را خود مسیه کشف کرد، اما تعدادی را هم ستاره شناسان دیگر از جمله پییِر مِشَن نخستین بار دیدند. فهرست مسیه شامل پرنورترین اجرام توده‌ای و غیرستاره ای دو سوم شمالی آسمان است و به همین دلیل با وجود گذشت 200 سال، هنوز هم پرکاربردترین فهرست اجرام اعماق آسمان است. عرف بر این است که هر ستاره شناس آماتوری که به رصد کهکشان‌ها و خوشه های ستاره ای علاقه‌مند می‌شود، کار خود را با این فهرست شروع می‌کند. همه‌ی 103 جرم این فهرست (که در ویرایش های بعدی به ترتیب به 108، 109 و 110 جرم رسید) در حومه‌ی شهر با تلسکوپ‌های 6 اینچ دیده می‌شوند. برخی از رصدگران با تلسکوپ 2/4 اینچ شکستی هم تمام اجرام این فهرست را می‌بینند و در مناطق بسیار تاریک با دوربین دوچشمی 50×8 نیز همه‌ی آنها دیده می‌شوند.

NGC و فهرست‌های دیگر[ویرایش]

فهرست بزرگ بعدی که با نام NGC منتشر شد، هنوز هم به طور گسترده استفاده می‌شود. فهرست NGC یا «کاتالوگ عمومی جدید سحابیها و خوشه‌های ستاره ای» را جان درایر در سال 1888 میلادی ارائه داد. این فهرست خلاصه‌ای از تمام فهرست‌های غیرستاره ای است که ستاره شناسان قرن نوزدهم تهیه کرده بودند. سرآمد آنها «کاتالوگ عمومی سحابی‌ها» بود که جان هرشل آن را در سال 1864 منتشر کرده بود. فهرست NGC شامل 7840 جرم غیر ستاره ای مختلف است که به ترتیب بعد، بر اساس موقعیت نقطه یاعتدال بهاری در سال 1860 میلادی تنظیم شده است. با کشف اجرام بیشتر، درایر در سالهای 1895 و 1908 دو فهرست مکمل را به فهرست NGC با نام فهرست ضمیمه یا IC منتشر کرد و در نتیجه تعداد کل اجرام به 13226 جرم غیر ستاره ای رسید. همه‌ی این فهرست‌ها را می‌توان حاصل یک کار دانست. این فهرست تقریباً تمام اجرام پخش (غیر نقطه‌ای) آسمان را که با تلسکوپ‌های 8 تا 12 اینچ در مناطق با آلودگی نوری کم و متوسط می‌توان دید و تمام آنهایی را که در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تلسکوپ 12 اینچ در مناطق با آلودگی نوری کم تا متوسط می‌توان دید را شامل می‌شود. در رصدگاهی ایده‌آل و با یک تسلکوپ 12 اینچ با کیفیت، همه‌ی اجرام NGC دیده می‌شوند. اما قضیه‌ی IC فرق می‌کند! نیمی از اجرام IC با رصد مستقیم کشف شده‌اند، اما بیشتر اجرام IC دوم (یعنی اجرام شماره IC1530 به بالا) به روش‌های عکسبرداری دیده شده‌اند، که این امر رصد مستقیم آنها را غیر ممکن یا بسیار مشکل می‌کند. شمار زیادی از اجرام غیر ستاره ای به خصوص کهکشان‌ها، در پروژه‌های مختلف از جمله عکسبرداری جنوب آسمان در رصدخانه‌های هاروارد کشف و دسته‌بندی می‌شدند. برای رصدگرانی که پا را از NGC و IC فراتر می‌گذارند، فهرست بعدی، فهرست UGC، مخفف کاتالوگ عمومی کهکشان‌ها اپسالا است. این مجموعه شامل 12940 کهکشان درخشان با میل بالاتر از 2/5- درجه است. کاملتر از این فهرست، فهرست بزرگ اجرام نجومی غیر ستاره ای مرئی (MOL) است که حاصل کار رابرت دیکسون و جرج سانبرن است (انتشارات دانشگاه ایالتیاوهایو، سال 1980). 185000 جرم که خلاصه‌ای از 270 فهرست دیگر است، این مجموعه را تشکیل داده است.

کمی پیچیده‌تر[ویرایش]

هر چیزی با گذشت زمان پیچیده‌تر می‌شود. با گسترش نجوم، گروه‌های اجرام بیشتری شناسایی می‌شدند و برای این که جرمی در یکی از این گروه ها قرار گیرد، باید نام جدیدی را به خود می‌گرفت. چنانچه کهکشان ارپ 220، که در اول مطلب دیدید، همان IC4553 و IC4554 است (که به خاطر شکل خاص این کهکشان (که احتمالاً نتیجه‌ی برخورد و ادغام دو کهکشان مارپیچی است). هالتون آرپ آن را در اطلس کهکشان‌های عجیب که در سال 1966 منتشر کرد، گنجاند. با کشف جرمی در ورای باند مرئی امواج الکترومغناطیسی، نام جدیدی برای آن انتخاب می‌شود. یکی از پرنورترین آن کهکشان‌ها در خوشه‌ کهکشانی سنبله، , M87 (NGC 4486) است که به نام های دیگری از جمله BG78 920421+0.918221,621+8221SE1, 472 C3,A و 28221f SARI+0421+ شناخته می‌شود. این اسامی در بین 20 نامی که در پایگاه داده‌های فراکهکشانی ناسا برای این جرم ثبت شده قرار دارند. در نخستین روزهای نجوم رادیویی «سنبله A» شناسایی شد. که در آن زمان به علت کم بودن قدرت تفکیک تلسکوپ‌های رادیویی، منبع رادیویی کل صورت فلکی در نظر گرفته می‌شد. 3C 274 از اعضای کاتالوگ سوم کمبریج، برای منابع رادیویی است که مانند فهرست مسیه برای اجرام مرئی حاصل کارهای اولیه است و تعدادی از بهترین‌ها را در خود دارد. چنانچه وجود فهرست‌های خیلی بهتر از اجرام رادیویی که منتشر شده‌اند، پرنورترین اختروش آسمان (ستاره ای که از قدر ظاهری 13 در سنبله) برای همیشه با نام 3C 273 شناخته خواهد شد. سه نام آخر M87 به صورت مختصات میل و بعد از این جرم، بر اساس موقعیت نقطه‌ای اعتدال بهاری در سال 1950 تدوین شده است. دوباره به 1ES 1228+126 دقت کنید. دو گروه عددی وجود دارد که یکی بعد را نشان می‌دهد که در این مورد 12 ساعت و 28 دقیقه است و دیگری که 12/6+ است، نشان‌دهنده‌ی میل جرم آسمانی است. این نوع نام گذاری تقریباً نامتناهی و کاربردی است، ولی کمی پیچیدگی هم دارد. اما معنی پیشوند چیست؟ «1ES» نام فهرستی از منابع کیهانی در طول موج اشعه ایکس است که ماهواره یاینشتین آن را شناسایی کرده است. نام «87GB» نیز اشاره به فهرستی از اجرام رادیویی شمال دارد که در رصدخانه‌ رادیویی گرین بنک در ویرجینیای غربی تهیه شده است. و سرانجام IRAS یک ماهواره‌ نجومی فروسرخ بود که با پرتاب در سال 1983 میلادی، نخستین پویش آسمان در طول موج فروسرخ دور را انجام داد. M87، به شکل منبعی «کم نور» در فهرست داده‌های IRAS که در سال 1990 منتشر شد دیده می‌شود.

منبع[ویرایش]

مجله نجوم 201