اختلاف منظر: تفاوت بین نسخه‌ها
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | برای یافتن فاصله جسمی بسیار دور، آن جسم را از دو محل متفاوت (دو سر یک پاره خط) نگاه می‌کنیم و زاویه‌ای را که به نظر می‌رسد جسم | + | برای یافتن فاصله جسمی بسیار دور، آن جسم را از دو محل متفاوت (دو سر یک پاره خط) نگاه می‌کنیم و زاویه‌ای را که به نظر می‌رسد جسم جابه‌جا شده است اندازه می‌گیریم. این زاویه را در اصطلاح اختلاف منظر می‌نامند. |
| − | انگشتتان را | + | == اختلاف منظر ظاهری== |
| + | [[پرونده:Parallax.gif|در این پویانمایی دیده می‌شود که با جابجایی عرضی دیدگاه (منظر)، حرکت اجسام دوردست آهسته‌تر از حرکت اجسام نزدیک‌تر حس می‌شود. این نمونه‌ای از تأثیر اختلاف منظر است.|چپ|قاب]] | ||
| + | انگشتتان را مقابل خود بگیرید، چشم چپ خود را ببندید و با چشم راست به پشت زمینه انگشت خود نگاه کنید حال این کار را با چشم چپ هم انجام دهید. در هر مورد پشت زمینه انگشت شما تغییر می‌کند، زیرا دو چشم شما از هم فاصله دارند و به دلیل اختلاف منظری که باهم دارند زمینه‌های متفاوت را به شما نشان می‌دهند. با این روش می‌توان با داشتن فاصله دو چشم از هم فاصله تاانگشت را محاسبه کرد، این روش که اختلاف منظر نامیده می‌شود،برای محاسبه فاصله اجرام نزدیک، بسیار خوب و ساده است (برای اندازه‌گیری در ارتش از این روش استفاده می‌شود.) | ||
| − | [[ | + | برای محاسبه جابجایی منظره پشت یک جرم در دو نوبت که معمولا در طرفین مدار زمین است عکس می‌گیرند و جابجایی زاویه‌ای آن را با حالت قبلی مقایسه کرده و آن را برحسب درجه قوسی بدست می‌آورند. حال با استفاده از معادله زیر به راحتی فاصله را بر حسب [[واحد نجومی]] بدست می‌آورند(همانطور که می‌دانید هر [[واحد نجومی]] (Au) برابر فاصله [[زمین]] تا [[خورشید]] یا 150 میلیون کیلومتر است). که طبق تعریف هر 206265 واحد نجومی را یک [[پارسک]] در نظر می‌گیرند و رابطه را به صورت زیر می‌نویسند. که با محاسبه P (جابجایی ظاهری بر حسب ثانیه) قوس d بدست می‌آید. |
| − | + | '''(P = 1/d (pc''' | |
| + | با این روش به دلیل ناتوانی فقط می‌توان تا 100 [[پارسک]] را اندازه گیری کرد که با حذف اثر جو به 1000[[پارسک]] قابل تغییر است. بنابراین زیاد کاربردی نیست و معمولا در مورد اندازه گیری در [[منظومه شمسی]] استفاده می‌شود. | ||
| − | + | == اختلاف منظر طیفی == | |
| − | [[ | + | ستارگان بر اساس دمای سطحی و شکل طیف آنها ، دسته بندی طیفی می‌شوند که این دسته بندی نوع [[طیف]] [[ستاره]] را مشخص می‌کند و با دانستن نوع طیف ستاره می‌توان اطلاعاتی از جمله [[درخشندگی مطلق]] [[ستاره]] را محاسبه کرد. نموداری به نام [[هرتز پرونگ - راسل]] (H - R) وجود دارد که درخشندگی مطلق ستارگان بسیاری را بر حسب رده بندی طیفی آنها به صورت تجربی و آماری مشخص می‌کند. از روی این نمودار و با[[ طیف نگاری]] از این ستارگان می‌توان درخشندگی مطلق هر [[ستاره]] را مشخص کرد. با بدست آوردن درخشندگی مطلق (L) با استفاده از فرمول ساده‌ای که در مورد درخشندگی مطلق و ظاهری وجود دارد فاصله جرم محاسبه می‌شود. |
| − | همان گونه که مشخص است در لحظه حال (now)، ستاره نارنجی رنگ از دید زمین در کنار یک ستاره (مثلا ستاره A) دیده می‌شود اما در ۶ ماه بعد همان ستاره نارنجی رنگ در کنار ستاره دیگری (مثلا ستاره B) دیده می‌شود. با اندازه گیری زاویه بین دو ستاره A و B و داشتن اندازه شعاع مدار زمین به راحتی می‌توان فاصله ستاره نارنجی رنگ از زمین را محاسبه کرد. در این روش که به «اختلاف منظر خورشید مرکزی» معروف است شعاع مدار زمین به عنوان قاعده مثلث در نظر گرفته می‌شود و در روش «اختلاف منظر زمین مرکزی» شعاع زمین به عنوان قاعده در نظر گرفته می‌شود. | + | در این فرمول درخشندگی ظاهری (b) نیز لازم است که بوسیله فوتومتری از روی زمین تعیین می‌شود. به این روش که طیف نگاری مبنای تعیین فاصله است،اختلاف منظر طیفی می‌گویند. این روش بدلیل نداشتن دقت کافی و لازم برای ستارگان کم نور و دور دست محدودیت هایی دارد، ولی بهتر از اختلاف منظر ظاهری است. زیرا تا حدود فاصله دهها میلیون [[پارسک]] را برای ستارگان پر نور تعیین می‌کند که مزیّت بزرگی نسبت به روش قبلی است، اما در مورد خوشه‌ها و [[کهکشان]]ها با توجه به کم نور بودن ستارگانشان استفاده ار این روش دقت کمی دارد. |
| − | [[رده: | + | [[File:Parallax Example.png|thumb]] |
| + | |||
| + | کاربرد این قضیه در [[نجوم]] برای پیدا کردن فاصله بعضی از ستارگان نسبت به [[زمین]] است که به دوگونه اختلاف منظر [[زمین مرکزی]] و اختلاف منظر [[خورشید مرکزی]] تقسیم می‌شوند.اصول کار از روابط ساده هندسه پیروی می‌کند. به شکل نگاه کنید: | ||
| + | |||
| + | همان گونه که مشخص است در لحظه حال (now)، [[ستاره]] نارنجی رنگ از دید [[زمین]] در کنار یک [[ستاره]] (مثلا [[ستاره]] A) دیده می‌شود اما در ۶ ماه بعد همان [[ستاره]] نارنجی رنگ در کنار [[ستاره]] دیگری (مثلا [[ستاره]] B) دیده می‌شود. با اندازه گیری زاویه بین دو ستاره A و B و داشتن اندازه شعاع [[مدار]] [[زمین]] به راحتی می‌توان فاصله [[ستاره]] نارنجی رنگ از [[زمین]] را محاسبه کرد. در این روش که به «اختلاف منظر خورشید مرکزی» معروف است شعاع [[مدار]] [[زمین]] به عنوان قاعده مثلث در نظر گرفته می‌شود و در روش «اختلاف منظر زمین مرکزی» شعاع زمین به عنوان قاعده در نظر گرفته می‌شود. | ||
| + | |||
| + | == منابع == | ||
| + | *ویکی پدیا انگلیسی و فارسی | ||
| + | |||
| + | *شبکه رشد | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | [[رده:نجوم رصدی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۱۵
برای یافتن فاصله جسمی بسیار دور، آن جسم را از دو محل متفاوت (دو سر یک پاره خط) نگاه می‌کنیم و زاویه‌ای را که به نظر می‌رسد جسم جابه‌جا شده است اندازه می‌گیریم. این زاویه را در اصطلاح اختلاف منظر می‌نامند.
اختلاف منظر ظاهری[ویرایش]
انگشتتان را مقابل خود بگیرید، چشم چپ خود را ببندید و با چشم راست به پشت زمینه انگشت خود نگاه کنید حال این کار را با چشم چپ هم انجام دهید. در هر مورد پشت زمینه انگشت شما تغییر می‌کند، زیرا دو چشم شما از هم فاصله دارند و به دلیل اختلاف منظری که باهم دارند زمینه‌های متفاوت را به شما نشان می‌دهند. با این روش می‌توان با داشتن فاصله دو چشم از هم فاصله تاانگشت را محاسبه کرد، این روش که اختلاف منظر نامیده می‌شود،برای محاسبه فاصله اجرام نزدیک، بسیار خوب و ساده است (برای اندازه‌گیری در ارتش از این روش استفاده می‌شود.)
برای محاسبه جابجایی منظره پشت یک جرم در دو نوبت که معمولا در طرفین مدار زمین است عکس می‌گیرند و جابجایی زاویه‌ای آن را با حالت قبلی مقایسه کرده و آن را برحسب درجه قوسی بدست می‌آورند. حال با استفاده از معادله زیر به راحتی فاصله را بر حسب واحد نجومی بدست می‌آورند(همانطور که می‌دانید هر واحد نجومی (Au) برابر فاصله زمین تا خورشید یا 150 میلیون کیلومتر است). که طبق تعریف هر 206265 واحد نجومی را یک پارسک در نظر می‌گیرند و رابطه را به صورت زیر می‌نویسند. که با محاسبه P (جابجایی ظاهری بر حسب ثانیه) قوس d بدست می‌آید.
(P = 1/d (pc
با این روش به دلیل ناتوانی فقط می‌توان تا 100 پارسک را اندازه گیری کرد که با حذف اثر جو به 1000پارسک قابل تغییر است. بنابراین زیاد کاربردی نیست و معمولا در مورد اندازه گیری در منظومه شمسی استفاده می‌شود.
اختلاف منظر طیفی[ویرایش]
ستارگان بر اساس دمای سطحی و شکل طیف آنها ، دسته بندی طیفی می‌شوند که این دسته بندی نوع طیف ستاره را مشخص می‌کند و با دانستن نوع طیف ستاره می‌توان اطلاعاتی از جمله درخشندگی مطلق ستاره را محاسبه کرد. نموداری به نام هرتز پرونگ - راسل (H - R) وجود دارد که درخشندگی مطلق ستارگان بسیاری را بر حسب رده بندی طیفی آنها به صورت تجربی و آماری مشخص می‌کند. از روی این نمودار و باطیف نگاری از این ستارگان می‌توان درخشندگی مطلق هر ستاره را مشخص کرد. با بدست آوردن درخشندگی مطلق (L) با استفاده از فرمول ساده‌ای که در مورد درخشندگی مطلق و ظاهری وجود دارد فاصله جرم محاسبه می‌شود.
در این فرمول درخشندگی ظاهری (b) نیز لازم است که بوسیله فوتومتری از روی زمین تعیین می‌شود. به این روش که طیف نگاری مبنای تعیین فاصله است،اختلاف منظر طیفی می‌گویند. این روش بدلیل نداشتن دقت کافی و لازم برای ستارگان کم نور و دور دست محدودیت هایی دارد، ولی بهتر از اختلاف منظر ظاهری است. زیرا تا حدود فاصله دهها میلیون پارسک را برای ستارگان پر نور تعیین می‌کند که مزیّت بزرگی نسبت به روش قبلی است، اما در مورد خوشه‌ها و کهکشانها با توجه به کم نور بودن ستارگانشان استفاده ار این روش دقت کمی دارد.
کاربرد این قضیه در نجوم برای پیدا کردن فاصله بعضی از ستارگان نسبت به زمین است که به دوگونه اختلاف منظر زمین مرکزی و اختلاف منظر خورشید مرکزی تقسیم می‌شوند.اصول کار از روابط ساده هندسه پیروی می‌کند. به شکل نگاه کنید:
همان گونه که مشخص است در لحظه حال (now)، ستاره نارنجی رنگ از دید زمین در کنار یک ستاره (مثلا ستاره A) دیده می‌شود اما در ۶ ماه بعد همان ستاره نارنجی رنگ در کنار ستاره دیگری (مثلا ستاره B) دیده می‌شود. با اندازه گیری زاویه بین دو ستاره A و B و داشتن اندازه شعاع مدار زمین به راحتی می‌توان فاصله ستاره نارنجی رنگ از زمین را محاسبه کرد. در این روش که به «اختلاف منظر خورشید مرکزی» معروف است شعاع مدار زمین به عنوان قاعده مثلث در نظر گرفته می‌شود و در روش «اختلاف منظر زمین مرکزی» شعاع زمین به عنوان قاعده در نظر گرفته می‌شود.
منابع[ویرایش]
- ویکی پدیا انگلیسی و فارسی
- شبکه رشد
