اسطرلاب: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
[[رده:فناوری]]
+
[[رده:ابزارهای نجومی]]
 
[[File:Astrolabe-Persian-18C.jpg|200px|thumb|left|نمونه یک اسطرلاب ایرانی]]
 
[[File:Astrolabe-Persian-18C.jpg|200px|thumb|left|نمونه یک اسطرلاب ایرانی]]
 
دستگاهی قدیمی برای مشخص کردن موقعیت اجرام سماوی و تعیین مختصات آنها و ... است
 
دستگاهی قدیمی برای مشخص کردن موقعیت اجرام سماوی و تعیین مختصات آنها و ... است
سطر ۶: سطر ۶:
 
این‌ دستگاه‌ که‌ برخی آن‌ را کهن‌ترین‌ ابزار علمی‌ جهان‌ می‌خوانند، احتمالاً در سه قرن قبل از میلاد میسیح در یونان‌ ساخته‌ شده‌ است‌ و بیشتر از برنج و گاهی از نقره ساخته میشود .  
 
این‌ دستگاه‌ که‌ برخی آن‌ را کهن‌ترین‌ ابزار علمی‌ جهان‌ می‌خوانند، احتمالاً در سه قرن قبل از میلاد میسیح در یونان‌ ساخته‌ شده‌ است‌ و بیشتر از برنج و گاهی از نقره ساخته میشود .  
 
معنی ترکیبی آن به یونانی ترازوی آفتاب است ، زیرا اسطر به معنی ترازو و لاب به معنی آفتاب است. برخی نیز آن را عربی شده واژه های اَسْترُن ، ستاره + لامبانِئین ، گرفتن در زبان یونانی میدانند. نقل شده که پسر ادریس پیغمبر آن را وضع کرده است ولی برخی دیگر می گویند ارسطاطالیس آن را ساخته است.و بعضی گفته اند لاب نام حکیمی است که آن را ساخته. به هر صورت در منابع یونان باستان شواهدی موجود است که نشان میدهد ایشان توانایی ساخت و کار با این وسیله را داشته اند. در حال حاضر قدیمی ترین اسطرلاب ها مربوط به دوره اسلامی میشوند و شواهد تاریخی نشان میدهد که در قرن ۷ق‌/۱۳م‌ اسطرلاب‌ در سراسر جهان‌ اسلام‌، از هندوستان‌ تا اسپانیا شناخته‌ شده‌، و مورد استفاده‌ بود. این وسیله نجومی که کاربردی مشابه لپتاپ های امروزی داشته در موارد متعددی از استفاده میشده است از ان جمله : محاسبه ساعات طلوع و غروب خورشید در طی سال. محاسبه ساعات اوقات شرعی محاسبه ساعات شب به کمک ارتفاع ستارگان. محاسبه ساعات روز به کمک ارتفاع خورشید. محاسبه ساعات طلوع و غروب ستارگان رسم شده بر روی اسطرلاب در طی سال.محاسبه سمت و ارتفاع خورشید در طول روز برای تمام سال.محاسبه بعد و میل ستارگان رسم شده بر روی اسطرلاب.محاسبه فاصله خورشید با زمین و ماه و دیگر ستارگان .محاسبه طول نصف‌النهار و مدار‌ها و خط استوا .محاسبه مکان اجرام آسمانی در آسمان.نمایش آسمان در لحظه دلخواه.تعیین قبله.تعیین جهت.تطبیق تقویم‌ها و تعیین ارتفاع نا‌همواری ها. تعیین عرض رودخانه ها. تعیین مقادیر مثلثاتی زوایا. تعیین سمت اجسام.ساخت قنات. بدست آوردن میزان طناب لازم برای یک چاه دارای آب.تعیین سینوس زاویه‌های از صفر تا نود درجه و طالع بینی بوده‌است.
 
معنی ترکیبی آن به یونانی ترازوی آفتاب است ، زیرا اسطر به معنی ترازو و لاب به معنی آفتاب است. برخی نیز آن را عربی شده واژه های اَسْترُن ، ستاره + لامبانِئین ، گرفتن در زبان یونانی میدانند. نقل شده که پسر ادریس پیغمبر آن را وضع کرده است ولی برخی دیگر می گویند ارسطاطالیس آن را ساخته است.و بعضی گفته اند لاب نام حکیمی است که آن را ساخته. به هر صورت در منابع یونان باستان شواهدی موجود است که نشان میدهد ایشان توانایی ساخت و کار با این وسیله را داشته اند. در حال حاضر قدیمی ترین اسطرلاب ها مربوط به دوره اسلامی میشوند و شواهد تاریخی نشان میدهد که در قرن ۷ق‌/۱۳م‌ اسطرلاب‌ در سراسر جهان‌ اسلام‌، از هندوستان‌ تا اسپانیا شناخته‌ شده‌، و مورد استفاده‌ بود. این وسیله نجومی که کاربردی مشابه لپتاپ های امروزی داشته در موارد متعددی از استفاده میشده است از ان جمله : محاسبه ساعات طلوع و غروب خورشید در طی سال. محاسبه ساعات اوقات شرعی محاسبه ساعات شب به کمک ارتفاع ستارگان. محاسبه ساعات روز به کمک ارتفاع خورشید. محاسبه ساعات طلوع و غروب ستارگان رسم شده بر روی اسطرلاب در طی سال.محاسبه سمت و ارتفاع خورشید در طول روز برای تمام سال.محاسبه بعد و میل ستارگان رسم شده بر روی اسطرلاب.محاسبه فاصله خورشید با زمین و ماه و دیگر ستارگان .محاسبه طول نصف‌النهار و مدار‌ها و خط استوا .محاسبه مکان اجرام آسمانی در آسمان.نمایش آسمان در لحظه دلخواه.تعیین قبله.تعیین جهت.تطبیق تقویم‌ها و تعیین ارتفاع نا‌همواری ها. تعیین عرض رودخانه ها. تعیین مقادیر مثلثاتی زوایا. تعیین سمت اجسام.ساخت قنات. بدست آوردن میزان طناب لازم برای یک چاه دارای آب.تعیین سینوس زاویه‌های از صفر تا نود درجه و طالع بینی بوده‌است.
 
 
  
  
 
انواع مختلفی از سطرلاب شناخته شده که معمولا تغییری کوچک در ساختار و یا کاربرد دارند و عموما در اساس مشابه هستند. اسطرلابهای‌ طبلی‌، سرطانی‌، ثوری‌، جاموسی‌، شقایقی‌ ، توماری ، هلالی ، چلیپایی ، زورقی ، قوسی ، جامعه جنوبی ، رصدی ، شمالی ، کروی ، مسطح خطی ، ثلثی و صلیبی از این جمله هستند
 
انواع مختلفی از سطرلاب شناخته شده که معمولا تغییری کوچک در ساختار و یا کاربرد دارند و عموما در اساس مشابه هستند. اسطرلابهای‌ طبلی‌، سرطانی‌، ثوری‌، جاموسی‌، شقایقی‌ ، توماری ، هلالی ، چلیپایی ، زورقی ، قوسی ، جامعه جنوبی ، رصدی ، شمالی ، کروی ، مسطح خطی ، ثلثی و صلیبی از این جمله هستند

نسخهٔ ‏۳۱ مارس ۲۰۱۲، ساعت ۱۰:۵۵

پرونده:Astrolabe-Persian-18C.jpg
نمونه یک اسطرلاب ایرانی

دستگاهی قدیمی برای مشخص کردن موقعیت اجرام سماوی و تعیین مختصات آنها و ... است


این‌ دستگاه‌ که‌ برخی آن‌ را کهن‌ترین‌ ابزار علمی‌ جهان‌ می‌خوانند، احتمالاً در سه قرن قبل از میلاد میسیح در یونان‌ ساخته‌ شده‌ است‌ و بیشتر از برنج و گاهی از نقره ساخته میشود . معنی ترکیبی آن به یونانی ترازوی آفتاب است ، زیرا اسطر به معنی ترازو و لاب به معنی آفتاب است. برخی نیز آن را عربی شده واژه های اَسْترُن ، ستاره + لامبانِئین ، گرفتن در زبان یونانی میدانند. نقل شده که پسر ادریس پیغمبر آن را وضع کرده است ولی برخی دیگر می گویند ارسطاطالیس آن را ساخته است.و بعضی گفته اند لاب نام حکیمی است که آن را ساخته. به هر صورت در منابع یونان باستان شواهدی موجود است که نشان میدهد ایشان توانایی ساخت و کار با این وسیله را داشته اند. در حال حاضر قدیمی ترین اسطرلاب ها مربوط به دوره اسلامی میشوند و شواهد تاریخی نشان میدهد که در قرن ۷ق‌/۱۳م‌ اسطرلاب‌ در سراسر جهان‌ اسلام‌، از هندوستان‌ تا اسپانیا شناخته‌ شده‌، و مورد استفاده‌ بود. این وسیله نجومی که کاربردی مشابه لپتاپ های امروزی داشته در موارد متعددی از استفاده میشده است از ان جمله : محاسبه ساعات طلوع و غروب خورشید در طی سال. محاسبه ساعات اوقات شرعی محاسبه ساعات شب به کمک ارتفاع ستارگان. محاسبه ساعات روز به کمک ارتفاع خورشید. محاسبه ساعات طلوع و غروب ستارگان رسم شده بر روی اسطرلاب در طی سال.محاسبه سمت و ارتفاع خورشید در طول روز برای تمام سال.محاسبه بعد و میل ستارگان رسم شده بر روی اسطرلاب.محاسبه فاصله خورشید با زمین و ماه و دیگر ستارگان .محاسبه طول نصف‌النهار و مدار‌ها و خط استوا .محاسبه مکان اجرام آسمانی در آسمان.نمایش آسمان در لحظه دلخواه.تعیین قبله.تعیین جهت.تطبیق تقویم‌ها و تعیین ارتفاع نا‌همواری ها. تعیین عرض رودخانه ها. تعیین مقادیر مثلثاتی زوایا. تعیین سمت اجسام.ساخت قنات. بدست آوردن میزان طناب لازم برای یک چاه دارای آب.تعیین سینوس زاویه‌های از صفر تا نود درجه و طالع بینی بوده‌است.


انواع مختلفی از سطرلاب شناخته شده که معمولا تغییری کوچک در ساختار و یا کاربرد دارند و عموما در اساس مشابه هستند. اسطرلابهای‌ طبلی‌، سرطانی‌، ثوری‌، جاموسی‌، شقایقی‌ ، توماری ، هلالی ، چلیپایی ، زورقی ، قوسی ، جامعه جنوبی ، رصدی ، شمالی ، کروی ، مسطح خطی ، ثلثی و صلیبی از این جمله هستند