اورانوس: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ آوریل ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۰۳

مقدمه

اورانوس که نامش از رب النوعی گرفته شده است که از خائوس (آشوب) برخاست و تجسم آسمان شد، از قدر ظاهری 5.7 است از این رو به دشواری بسیار در شرایط مساعد می‌توان آن را با چشم برهنه دید. کم سویی آن معلول فاصله زیادش، هم از خورشید است که بر آن نور میافکند و هم از زمین که از آن رویت می‌شود.

اورانوس در آسمان همان مسیری را می پیماید که سیارات دیگر می پیمایند، اما حرکت ظاهری آن نسبتا کند است و هر گردش آن به دور خورشید تقریبا در 84 سال تمام می‌کند. حرکت آن از افق غربی زمین به جانب افق شرقی در حدود 4 درجه در هر سال است.

اینسیاره شباهت زیادی به سیارات بزرگ دیگر، مشتری و زحل و زمین دارد. جو آن به احتمال زیاد متشکل است از آمیزه ای آمونیاک، متان و هیدروژن. درصد آمونیاک در قیاس با متان و خاصه هیدروژن نسبتا کم است.

اورانوس درتلسکوپ به سبب وفور متان، قرصی به سبز رنگ به چشم می آید. گه گاه لکه های سفیدی بر سطح سیاره پدیدار می‌شود.این لکه ها برای تعیین دوره تناوب مفیدند. این سیاره هفتمین سیاره از خورشید و سومین سیاره مشتری گون است.

کشف

سیاره اورانوس در 13 مارس 1781 به وسیله سر ویلیام هرشل انگلیسی که موسیقیدانی حرفه ای و منجمی متفنن بود با تلسکوپ بازتابی 18 سانتیمتری ساخت خودش کشف شد. اورانوس در چنین تلسکوپی به صورت قرص بسیار کوچکی است که اندک تفاوتی با یک ستاره معمولی دارد. اما این تفاوت اندک در اندازه کافی بود تا هرشل شک کند که این شی یک ستارهاست، داده های او تایید می‌کند که سیاره ای جدید کشف شده است که به فاصله 19 واحد نجومی بر گرد خورشید می‌گردد.در ابتدا او تصور کرد که یک دنباله دار است اما مشاهداتش بر یک مدار بیضی شکل با خروج از مرکز کمی حول خورشید دلالت داشت-مدار سیاره ای .اورانوس درست در حد بینایی چشم غیر مسلح از زمین قرار دارد و قطر زاویه ای آن در نقطه مقابله فقط 3.6 ثانیه قوس است.

دوره تناوب حرکت وضعی به دور محور

چرخش اورانوس برخلاف سیارات دیگر که در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت به دور خورشید و نیز به دور محورشان میگردند، "معکوس" یا رجعی است.اورانوس خورشید را در جهت عادی یعنی در خلاف جهت عقربه های ساعت دور میزند، اما دوران آن به دور محورش در جهت عقربه های ساعت است.استوای سیاره با مداربه دور خورشیدزاویه 82درجه می سازد.طریقه ی دیگری نیز معمولا برای توصیف دوران سیاره به کار میرود به این معنی که بگوییم استوای سیاره زاویه 98 درجه باصفحه مدار می سازد. بدین طریق قطب های شمال وجنوب اولیه معکوس می شود و آنگاه جهت چرخش حول محور عادی است ونه رجعی است.

مشخصات فیزیکی

جو اورانوس به دلیل اینکه از خورشید بسیار دور است باید خیلی سرد باشد . مشاهدات فروسرخ مقدار 58 درجه کلوین را برای دمای آن پیشنهاد می کنند .در چنین یخبندان شدیدی تمام آمونیاک منجمد شده از جو خارج می گردد و نمی‌توان آن را به طریق طیف سنجی آشکار کرد .متان و هیدروژن در طیف ظاهر می شوند. هلیوم نیز احتمال دارد آشکار شده باشد ،اما این نتیجه تایید نشده است. هنگامی که اورانوس را از درون یک تلسکوپ نگاه کنیم آن را به رنگ سبز کم رنگ مشخصی خواهیم دید که حاصل از نور خورشیدی که به عمق جو سیاره نفوذ کرده است می باشد ،قسمتی از نور قرمز در جو جذب می شود و بیشتر نور سبز به فضا منعکس می شود. این جذب و انعکاس انتخابی به این دلیل اتفاق می افتد که نوار های جذبی متان بر طیف جو غلبه دارند. چگالی حجمی کم اورانوس 1600 کیلو گرم بر متر مکعب ،دلالت بر این دارد که سیاره عمدتا از عناصر سبک تشکیل شده است.

قمرها

اورانوس بیست و هفت قمر دارد. پنج قمر بزرگ آن عبارتند از: میراندا ، آریل ، اومبریل ، تیتانیا و ابرون ، که همگی در صفحه استوای سیاره اصلی و در نتیجه تقریبا قائم بر مدار سیاره به دور آن می گردند. هر پنج قمر حرکتشان رجعی است که با چرخش سیاره حول محورش سازگار است.

منبع

کتاب نجوم به زبان ساده / نویسنده:مایر دگانی / مترجم:محمدرضا خواجه پور / نشر:موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی / چاپ هشتم(از ویرایش جدید)، نوروز 1390 / صفحات 334 الی 338