بارش شهابی: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۹:۲۹

دنباله‌دارها در مدارهای بیضی نسبتا کشیده‌ای به دور خورشید حرکت می‌کنند و غالبا در مسیر حرکتشان از جایی در نزدیکی مدار سیّارات (از جمله زمین) عبور می کنند.

در طول مسیر حرکت دنباله دار ذرّاتی بر اثر تبخیر در فضا باقی می مانند.

زمین چند ماه بعد به این نقطه از مدارش می رسد (نزدیک ترین فاصله دنباله دار از زمین).

در این زمان این ذرات با جو زمین بر خورد می کنند و بر اثر اصطکاک ورود به جو می سوزند و ردی از نور بر جا می گذارند که به این پدیده "شهاب " می گوییم.

در بارش های شهابی، زمین از مرکز توده به جا مانده از دنباله دار ها عبور می‌کند و به یک باره تعداد بسیار زیادی شهاب در یک شب دیده می شوند که به این پدیده بارش شهابی می گوییم. تعداد شهاب هایی که در یک ساعت دیده می شوند را با ZHR مشخص می کنند.

همه شهاب ها به طور موازی وارد جو زمین می شوند ولی در بارش های شهابی به طور کاملآ ظاهری به نظر می رسد که همه شهاب ها از یک نقطه در آسمان رها می شوند (به دلیل اثرپرسپکتیو، مثلا ریل های راه آهن در فاصله دور چنین به نظر می رسد که همدیگر را قطع کرده اند).

آن نقطه از آسمان در هر بارش در یک صور فلکی خاص قرار دارد که نام بارش شهابی را به آن صورت فلکی منسوب میکنیم و به این نقطه کانون بارش گوییم.

بارش های شهابی در زمان های مشخصی از سال روی می دهند.

رصد بارش شهابی

نخستین پرسش منجمان آماتور برای آغاز رصد بارش های شهابی این است که چه چیز هایی را باید رصد کنیم؟ چگونه رصد کنیم و رصد هایمان را ثبت کنیم ؟ پاسخ این پرسش وابسته به هدف از رصد بارش شهابی است. گاهی رصدگر با وجود آنکه دلباخته ی زیبایی های آسمان شب است اما فقط به منظور تماشای این پدیده چشم به آسمان دوخته است . او از دیدن هر تیر شهاب لذتی بی اندازه می برد . اما رصدگر دیگری قصد دارد در کنار این شوق زیبا ، کار علمی انجام دهد . در این حالت باید در ثبت مواردی از بارش شهابی کوشش کند تا گزارش او کاربرد علمی داشته باشد . هر شهابی که در آسمان ظاهر می شود ، دارای مشخصاتی است که لازم است ابتدا با آنها آشنا شویم :

قدر :شهاب ها هم مانند ستاره ها درخشندگی متفاوتی دارند که با مقیاس قدر بیان می شود.قدر شهاب بیانگر مقدار روشنایی آن در هنگام اوج درخشش است.قدر شهاب را به کمک مقایسه ی درخشندگی اش باستاره ها می توان تعیین کرد که البته این کار تقریبی است و با تمرین و تجربه می توان دقت آن را بالا برد

طول رد: برخی از شهاب ها رد بلند و برخی دیگر ردی کوتاه دارند . طول ظاهری مسیری که یک شهاب طی می کند طول رد گفته می شود و بر حسب درجه بیان می شود. برای اندازه گیری این کمیت می توانید از همان مقیاس های رایج زاویه سنجی استفاده کنید .

رنگ: شهاب ها رنگ های مختلفی دارند . وقتی جسم سازنده ی شهاب ( شهابواره ) واردجو می شود ، با برخورد به مولکول های گاز می سوزد و گرمای آن موجب یونیزه شدن گازهای اطراف می شود . رنگ شهاب نشان دهنده ی رنگ عنصری است که بیش از همه یونیزه شده است .

مدت دوام: درخشش شهاب ها نا پایدار است و به سرعت خاموش می شوند. شما فقط می توانید شهاب ها را بر حسب مدت دوامشان به چند دسته سریع ، متوسط و کند تقسیم کنید .

دود: بعضی از شهاب ها پس از خاموشی ، از خود در آسمان رد دود مانندی به جا می گذارند. دود آذر گوی ها ، یعنی شهاب های پرنورتر از سیاره زهره تا چند دقیقه در آسمان دیده می شود. اما سرانجام برا ثر جابه جایی لایه های جوی ، پخش و ناپدید می شود.

سرعت ساعتی سمت الرأسی

کاری که یک رصدگر باید انجام بدهد تعیین شهاب بارشی و شمارش و تخمین مشخصات آن است. برای اینکه وقت و تمرکز از دست نرود می توانداز یک همکار برای یادداشت نکات بهره بگیرد.پس از پایان رصد می توان آن را در اختیار مراکز نجومی معتبر قرار داد و به بررسی و تجزیه وتحلیل داده ها پرداخت.

برخی از بارش های شهابی مهم سال

• بارش برساوشی

• بارش جباری

• بارش اسدی

• بارش جوزایی

• بارش ربعی

• بارش شلیاقی

• بارش اتا دلوی

منابع

کتاب نجوم دینامیکی