هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | [[File:Celestial Sphere.svg|thumb|left|300px|کره سماوی]]
| + | {{نیازمند تصویر}} |
| − | | + | اخترشناسان مکان ستارگان را به کمک دستگاه مختصاتی بسیار شبیه به طول و عرض جغرافیایی مشخص می کنند.در این دستگاه فرض می شود ستارگان بر کره شفافی به نام کره سماوی در فاصله معینی از زمین جای دارند.امتداد محور زمین کره سماوی را در دو نقطه قطع می کند که آنها را قطبهای سماوی و تصویر استوا بر کره سماوی را استوای سماوی می نامیم.با تصور کردن نصف النهار ها و دوایر موازی عرضهای جغرافیایی بر کره آسمان دستگاه مختصات در آسمان کامل می شود.همان طور که در مورد اندازه گیری طول جغرافیایی بر روی زمین دیدیم در این مورد هم باید یک نقطه شروع برای اندازه گیری در جهت شرق آسمان در اختیار داشته باشیم.چنین نقطه ای را نمی توانیم به گرینویچ نسبت دهیم زیرا در بالای گرینویچ هیچ نقطه مشخصی در آسمان نیست.برای حل این مشکل به دایره هایی که قبلا تعریف کردیم یعنی به دایره البروج و استوای سماوی باز میگردیم.مجسم کنید که خورشید در امتداد دایره البروج از مواضع جنوبی تری در زمستان حرکت میکند و در راه خود به سمت شمال در اولین روز بهار اول فروردین ماه از استوای سماوی می گذرد.این نقطه عبور را اعتدال بهاری می نامیم.حال فرض کنیم دایره ای از قطب شمال و قطب جنوب سماوی میگذرد و اعتدال ربعی را در بر میگیرد.این خط دایره ساعت صفر نامیده می شود و همان نقش نصف النهار اصلی یا مبدا روی زمین را در آسمان دارد.از این دایره ساعت صفر دایره های دیگری به ازای هر 1 درجه در جهت شرق در نظر بگیرید و آنها را بر حسب توالی دایره ساعت اول دایره ساعت دوم و غیره شماره گذاری کنید تا به دایره ساعت بیست و سوم برسید.در این صورت دایره ساعت بیست و چهارم همان دایره ساعت صفر خواهد بود.اندازه زاویه ای متناظر با طول جغرافی روی زمین را بعد یک ستاره می نامیم و مانند زمان مشخص میشود.اگر بعد ستاره ای ـــــــــــــــــــــــــــ باشد می دانیم که در نیمه راه میان دایره های ساعت پنجم و ششم است.چون 360 درجه به 24 دایره مساوی تقسیم می شود هر دایره ساعت باید با دایره ساعت مجاور خود زاویه ـــــــــــــــــــــــــ بسازد.در این صورت اگر بعد ستاره ای ـــــــــــــــــــــــــ باشد با دایره ساعت زاویه ــــــــــــــــــــ میسازد. |
| − | [[File:Ra and dec demo animation small.gif|thumb|left|350px|alt=Ra and dec demo animation small.gif]]
| + | اندازه زاویه ای شمال ـ جنوب متناظر با عرض جغرافیایی روی زمین را میل ستاره می نامیم و با زاویه ای که یک ستاره با استوای سماوی میسازد مشخص میشود.میل ستاره اگر در شمال استوا واقع باشد با علامت ــــــــــــ و اگر در جنوب استوا واقع باشد با علامت ـــــــــــــ نشان داده می شود.بنابراین موضع هر ستاره را میتوان با دو عدد معین کرد.مثلا برای ستاره عیوق ـــــــــــــــــــــ و میل ان ــــــــــــــ است برای امتحان درک خود از دستگاه مختصات بعد و میل تمرینی انجام دهید بعد و میل درخشان ترین ستارگانی را که در نقشه های اسمان محل شما نشان داده شده است را بدست اورید و انها را با مراجعه به همان مختصات مقایسه کنید. |
| − | | |
| − | بعد و میل مانند سمت و ارتفاع یکی از راه های مشخص کردن محل ستارگان و اجرام آسمانی است. اما فرق سمت و ارتفاع با بعد میل در این است که سمت و ارتفاع یک ستاره نسبت به محل ناظر متفاوت است ولی بعد و میل یک ستاره برای ناظری که در شمال زمین باشد یا جنوب زمین فرقی ندارد و ثابت است.
| |
| − | | |
| − | == کره آسمان ==
| |
| − | | |
| − | اخترشناسان بعد و میل [[ستاره|ستارگان]] را به کمک دستگاه مختصاتی بسیار شبیه به طول و عرض جغرافیایی مشخص می کنند.در این دستگاه فرض می شود ستارگان بر کره شفافی به نام کره سماوی در فاصله معینی از زمین جای دارند.امتداد محور زمین کره سماوی را در دو نقطه قطع می کند که آنها را قطبهای سماوی و تصویر استوا بر کره سماوی را استوای سماوی می نامیم.با تصور کردن نصف النهار ها و دوایر موازی عرضهای جغرافیایی بر کره آسمان دستگاه مختصات در آسمان کامل می شود. کره زمین به صورت پادساعتگرد به دور خود خود می چرخد و به همین خاطر از نظر ناظر کره سماوی به صورت ساعتگرد می چرخد. [[File:بعد و میل.gif|thumb|left|220px|چرخش کره آسمان (برعکس جهت حرکت وضعی زمین)]] | |
| − | | |
| − | == بعد ==
| |
| − | | |
| − | [[File:بعد و میل.jpg|thumb|سیستم مختصات بعد و میل]] همان طور که در مورد اندازه گیری [[%D8%B7%D9%88%D9%84%20%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C|طول جغرافیایی]] بر روی زمین دیدیم در این مورد هم باید یک نقطه شروع برای اندازه گیری در جهت شرق آسمان در اختیار داشته باشیم.چنین نقطه ای را نمی‌توانیم به گرینویچ نسبت دهیم زیرا در بالای گرینویچ هیچ نقطه مشخصی در آسمان نیست.برای حل این مشکل به دایره هایی که قبلا تعریف کردیم یعنی به [[%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC|دایره البروج]] و [[%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C%20%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C|استوای سماوی]] باز میگردیم.مجسم کنید که خورشید در امتداد دایره البروج از مواضع جنوبی تری در زمستان حرکت میکند و در راه خود به سمت شمال در اولین روز بهار اول فروردین ماه از استوای سماوی می گذرد.این نقطه عبور را [[%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%84%20%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C|اعتدال بهاری]] می نامیم.حال فرض کنیم دایره ای از قطب شمال و قطب جنوب سماوی میگذرد و اعتدال ربعی را در بر میگیرد.این خط دایره ساعت صفر نامیده می شود و همان نقش [[%D9%86%D8%B5%D9%81%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%B1|نصف النهار]] اصلی یا مبدا روی زمین را در آسمان دارد.از این دایره ساعت صفر دایره های دیگری به ازای هر 15 درجه در جهت شرق در نظر بگیرید و آنها را بر حسب توالی دایره ساعت اول دایره ساعت دوم و غیره شماره گذاری کنید تا به دایره ساعت بیست و سوم برسید.در این صورت دایره ساعت بیست و چهارم همان دایره ساعت صفر خواهد بود. به این ساعت ها بعد ستاره می گویند یعنی در اصل بعد ستاره همان فصله ستاره از نقطه [[%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%84%20%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C|اعتدال بهاری]] برحسب ساعت است. اگر بعد ستاره ای 5hr 30min باشد می دانیم که در نیمه راه میان دایره های ساعت پنجم و ششم است.چون 360 درجه به 24 دایره مساوی تقسیم می شود هر دایره ساعت باید با دایره ساعت مجاور خود زاویه 15 درجه بسازد.در این صورت اگر بعد ستاره ای 5hr 30min باشد با دایره ساعت زاویه 82.5 درجه میسازد. (5.5 ضرب در 15 درجه)
| |
| − | | |
| − | == میل ==
| |
| − | | |
| − | اندازه زاویه ای شمال ـ جنوب متناظر با [[%D8%B9%D8%B1%D8%B6%20%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C|عرض جغرافیایی]] روی زمین را میل ستاره می نامیم و با [[%D8%B2%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87|زاویه]] ای که یک ستاره با استوای سماوی میسازد مشخص میشود.میل ستاره اگر در [[%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84|شمال]] [[%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7|استوا]] واقع باشد با علامت مثبت و اگر در جنوب استوا واقع باشد با علامت منفی نشان داده می شود.بنابراین موضع هر ستاره را میتوان با دو عدد معین کرد. مثلا برای ستاره عیوق 5hr 13minو میل ان مثبت 47 درجه و 57 دقیقه است برای امتحان درک خود از دستگاه مختصات بعد و میل تمرینی انجام دهید بعد و میل درخشان ترین ستارگانی را که در [[%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%20%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86|نقشه های اسمان]] محل شما نشان داده شده است را بدست اورید و انها را با مراجعه به همان مختصات مقایسه کنید. میل ستارگان دقیقا مانند عرض جغرافیایی مشخض می شود. در حقیقت مِیل(با نماد δ مشخص میشود) به کوچک‌ترین زاویه بین یک شی معین و استوای سماوی میل گفته میشود.از °۹۰- درجه تا °۹۰+ درجه تغییر میکند و اگر جسمی در نیم‌کره شمالی سماوی و در میل خاصی باشد حداکثر در متمم عرض جغرافیایی معادل آن و جنوبی دیده خواهد شد و برعکس مثلا میل ستاره شباهنگ °۱۶- است پس در عرضهای جغرافیای بالاتر از +۷۴° دیده نخواهد شد. (-16 به علاوه 90 درجه) | |
| | | | |
| | == منبع == | | == منبع == |
| − | | + | *کتاب نجوم دینامیکی/رابرت تی دیکسون/احمد خواجه نصیر طوسی/فصل3 |
| − | کتاب نجوم دینامیکی/رابرت تی دیکسون/احمد خواجه نصیر طوسی/فصل3 | |
| − | | |
| − | [http://astronomyschool.persianblog.ir وبلاگ شخصی]
| |
| − | | |
| − | [http://www.wikipedia.org/ ویکی پدیا]<br/>
| |
| − | | |
| − | [[Category:نجوم کروی|نجوم_کروی]]<br/>[[Category:نجوم رصدی|نجوم_رصدی]]
| |
