بعد و میل

از ویکی نجوم
نسخهٔ تاریخ ‏۶ ژانویهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۷:۴۷ توسط Soroush.s (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به: ناوبری، جستجو

40px-Camera-photo.svg.png

این نوشتار با رعایت حق تکثیر نیازمند افزودن تصویر است .

اخترشناسان مکان ستارگان را به کمک دستگاه مختصاتی بسیار شبیه به طول و عرض جغرافیایی مشخص می کنند.در این دستگاه فرض می شود ستارگان بر کره شفافی به نام کره سماوی در فاصله معینی از زمین جای دارند.امتداد محور زمین کره سماوی را در دو نقطه قطع می کند که آنها را قطبهای سماوی و تصویر استوا بر کره سماوی را استوای سماوی می نامیم.با تصور کردن نصف النهار ها و دوایر موازی عرضهای جغرافیایی بر کره آسمان دستگاه مختصات در آسمان کامل می شود.همان طور که در مورد اندازه گیری طول جغرافیایی بر روی زمین دیدیم در این مورد هم باید یک نقطه شروع برای اندازه گیری در جهت شرق آسمان در اختیار داشته باشیم.چنین نقطه ای را نمی توانیم به گرینویچ نسبت دهیم زیرا در بالای گرینویچ هیچ نقطه مشخصی در آسمان نیست.برای حل این مشکل به دایره هایی که قبلا تعریف کردیم یعنی به دایره البروج و استوای سماوی باز میگردیم.مجسم کنید که خورشید در امتداد دایره البروج از مواضع جنوبی تری در زمستان حرکت میکند و در راه خود به سمت شمال در اولین روز بهار اول فروردین ماه از استوای سماوی می گذرد.این نقطه عبور را اعتدال بهاری می نامیم.حال فرض کنیم دایره ای از قطب شمال و قطب جنوب سماوی میگذرد و اعتدال ربعی را در بر میگیرد.این خط دایره ساعت صفر نامیده می شود و همان نقش نصف النهار اصلی یا مبدا روی زمین را در آسمان دارد.از این دایره ساعت صفر دایره های دیگری به ازای هر 1 درجه در جهت شرق در نظر بگیرید و آنها را بر حسب توالی دایره ساعت اول دایره ساعت دوم و غیره شماره گذاری کنید تا به دایره ساعت بیست و سوم برسید.در این صورت دایره ساعت بیست و چهارم همان دایره ساعت صفر خواهد بود.اندازه زاویه ای متناظر با طول جغرافی روی زمین را بعد یک ستاره می نامیم و مانند زمان مشخص میشود.اگر بعد ستاره ای ـــــــــــــــــــــــــــ باشد می دانیم که در نیمه راه میان دایره های ساعت پنجم و ششم است.چون 360 درجه به 24 دایره مساوی تقسیم می شود هر دایره ساعت باید با دایره ساعت مجاور خود زاویه ـــــــــــــــــــــــــ بسازد.در این صورت اگر بعد ستاره ای ـــــــــــــــــــــــــ باشد با دایره ساعت زاویه ــــــــــــــــــــ میسازد. اندازه زاویه ای شمال ـ جنوب متناظر با عرض جغرافیایی روی زمین را میل ستاره می نامیم و با زاویه ای که یک ستاره با استوای سماوی میسازد مشخص میشود.میل ستاره اگر در شمال استوا واقع باشد با علامت ــــــــــــ و اگر در جنوب استوا واقع باشد با علامت ـــــــــــــ نشان داده می شود.بنابراین موضع هر ستاره را میتوان با دو عدد معین کرد.مثلا برای ستاره عیوق ـــــــــــــــــــــ و میل ان ــــــــــــــ است برای امتحان درک خود از دستگاه مختصات بعد و میل تمرینی انجام دهید بعد و میل درخشان ترین ستارگانی را که در نقشه های اسمان محل شما نشان داده شده است را بدست اورید و انها را با مراجعه به همان مختصات مقایسه کنید.

منبع

  • کتاب نجوم دینامیکی/رابرت تی دیکسون/احمد خواجه نصیر طوسی/فصل3