تلسکوپ بازتابی
مقدمه
بعد از مشکلاتی که برای تلسکوپ های شکستی مطرح شد، فیزیکدان بسیار معروف، اسحاق نیوتن در سال 1672 ، شروع به ساخت تلسکوپی دیگر که به جای عدسی در آن از آینه استفاده شد، کرد. به این نوع تلسکوپ ها، تلسکوپ نیوتنی می گویند که ساده ترین و در عین حال ارزان ترین نوع تلسکوپ های بازتابی است. منظور از ارزانی یعنی به ازای افزایش قطر دهانه و افزایش کیفیت، قیمت کمتری را خواهیم پرداخت..در تلسكوپ بازتابي كار عدسي شيئي را يك اينه انجام مي دهد.به جاي عدسي اينه اي كاو موجب همگرايي نور ورودي مي شود.تصويري كه توسط اينه تشكيل مي شود با يك چسمي كه اساسا همان چشمي تلسكوپ نوع شكستي لست مشاهده مي شود.تقريبا انچه درباره تلسكوپ شكستي گفته شد در اينجا نيز قابل اطلاق است.
ساخت این تلسکوپ‌ها نیز بسیار راحت تر از انواع دیگر تلسکوپ هاست به همین دلیل بسیاری از منجمین آماتور از تلسکوپ‌های بازتابی استفاده می‌کنند. اما بعدها به دلیل مشکل بلند بودن طول لوله ی تلسکوپ های نیوتنی، کمبود کنتراست و مشکلات دیگر، تلسکوپ های بازتابی دیگر با ساختار شبیه به نیوتنی ها تولید شدند که شامل ماکستوف نیوتنی، اشمیت نیوتنی، ماکستوف کاسگرین و اشمیت کاسگرین است.
ماکستوف و اشمیت نیوتنی حدودا" شبیه به نیوتنی ها هستند ولی در ماکستوف ها از تیغه ی تصحیح کننده ماکستوف و عدسی + آینه استفاده می شود. و در اشمیت ها از تیغه ی تصحیح کننده اشمیت. در اشمیت کاسگرین از تیغه تصحیح کننده ی اشمیت و در ماکستوف کاسگرین از تیغه ماکستوف استفاده شده است و در هر دو طول لوله بسیار کوتاه تر از نیوتنی ها است.
در این تلسکوپ‌ها جمع آوری نور به عهده یک آینه مقعر است. این آینه می‌تواند قسمتی از یک کره یا قسمتی از یک سهمی باشد. نور جمع آوری شده توسط یک آینه ثانویه به بیرون از لوله تلسکوپ هدایت شده و به عدسی چشمی ارسال می‌شود. در تلسکوپ‌های بازتابی اگر از آینه سهموی شود ابیراهی کروی به حداقل کاهش می‌یابد.
تلسکوپ های بازتابی در مقایسه با نوع شکستی یک مزیت عمده دارند: می توان آینه خمیده را به راحتی در قسمت انتهایی تلسکوپ نصب کرد، بدون آن که وزن آینه مشکلی ایجاد کند.
نقره اندود كردن اينه
بر خلاف اينه هاي خانگي بر روي اينه تلسكوپ يعني بر سطح كاو ان يك لايه نقره اندود قرار داده مي شود و شيشه صرفا تكيه گاه نقره به شمار مي رود.قرار گرفتن نقره بر سطح پيشين شيشه جذب نور را از بين مي برد.نور از شيشه نمي گذرد و بر اثر جذب قسمتي از شدت خود را از دست نمي دهد.اشكال كار اين است كه لايه نقره بي حفاظ پس از مدتي كدر مي شود و بايد هر از چند گاه اينه را مجددا نقره اندود كرد.
در سال هاي اخير فرايند الومينيومي كردن به تدريج جانشين نقره اندود كردن شده است.اخيرا پي بردند كه بخار الومينوم چون بر شيشه بنشيند سطح درخشاني را پديد مي اورد كه از بسياري لحاظ بر سطح نقره اي برتري دارد.اندودن بايد در خلا انجام گيرد.الومينيومي كه به اين طريق اندود شود كدر نمي شود.در نخستين برخورد با هوا روي ان را لايه نازك شفاف و بسيار سختي از اكسيد الومينيوم مي پوشاند كه الومينيوم زيري را از هر بر هم كنشي با هوا مانع مي شود. خصيصه برتر ديگر اندود الومينيوم ان است كه نور فرابنفش را منعكس مي كند.نقره منعكس كننده بسيار بدي براي اين اشعه كوتاه موج است.ولي نقره نور سرخ را بهتر منعكس مي كند.نقره به طور كلي از نظر بازتاب تا حدي بهتر است.نقره در بهترين شرايط 95 درصد كل نور و الومينيوم فقط 90 درصد ان را منعكس مي كند.
طرح نور شناخني تلسكوپ
اينه در انتهاي تحتاني لوله سوار مي شود.نور بازتابيده تصوير را در وسط اشعه ورودي تشكيل مي دهد.براي ان كه بتوان اين تصوير را مشاهده كرد بايد ان را نقل مكان داد.معمولا اين كار به يكي از دو راه زير كه به وسيله نيوتون هم عصر فرانسوي اش كاسگرن ابداع شده اند انجام مي شود. در روش نيوتون اشعه همگراي نور پيش از رسيدن به صفحه كانوني به وسيله اينه اي تخت قطع مي شود.اين اينه اشعه را از بدنه لوله به چشمي هدايت مي كند.در پاره اي موارد به جاي اينه منشور منعكس كننده به كار مي رود. در روش كاسگرن اينه اي كوژ كار منحرف كردن نور را انجام مي دهد.شعاع هاي همگرا توسط اينه اي كوژ قطع مي شود و از سوراخي كه در اينه شيئي ايجاد شده است به كانون اورده مي شود.يكي از امتيازات اين روش قابليت انعطاف در فاصله كانوني شيئي است.چون مجموعه كاملي از اينه هاي كوژ به همراه شيئي به كار رود فواصل كانوني متعددي در اختيار ما قرار ميگيرد.برخي از تلسكوپ هاي بازتابي هم به سيستم نيوتوني و هم به سيستم كاسگرين مجهز است. اينه با منشور كوچك لا جرم مانع قسمتي از نور ورودي مي شود.اين كاهش نور نسبتا اندك است و كسر بسيار كوچكي از كل نور را تشكيل مي دهد كه بر شيئي مي تابد.اين مانع را نمي توان در چشمي ديد و همانطور كه مي توان حدس زد مزاحم تصوير نمي شود.
منبع
- كتاب نجوم به زبان ساده
- ویکی پدیای فارسی
