جو زمین

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

جو زمین مجموعه‌ای از گازها است که سیاره زمین را به نیروی جاذبه احاطه کرده‌اند.


جو زمین لایه‌ای از گازها است که زمین را احاطه کرده‌اند که این گازها بوسیلهٔ جاذبه زمین نگهداشته شده‌اند. جو زمین شامل نیتروژن (۷۸٫۱٪) و اکسیژن (۲۰٫۹٪) همراه مقدار کمی از آرگون (۰٫۹٪)، دی اکسید کربن (متغیر، ولی حدود ۰٫۰۳۹٪)، بخار آب ودیگر گازها می‌شود. جو زمین موجودات روی زمین را از طریق جذب اشعه فرابنفش خورشید و کم کردن دمای بالای بین روز و شب محافظت می‌کند. مرز دقیقی بین لایه‌های جو وجود ندارد ولی جو به سرعت با افزایش ارتفاع رقیق می‌شود و هیچ مرز مشخصی بین جو و فضای خارج از جو وجود ندارد. ۷۵٪ از جو زمین تا ارتفاع ۱۱ کیلومتر از سطح سیاره وجود دارد. در ایالات متحده کسانی که به بالای ۵۰ مایل (۸۰ کیلومتر) سفر کنند فضانورد شناخته می‌شوند. ارتفاع ۴۰۰۰۰۰ پا (۷۵ مایل یا ۱۲۰ کیلومتر) جایی است که تاثیر قابل توجهی هنگام ورود به آن می‌گذارد.همچنین ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری یا ۶۲ مایلی به عنوان مرز بین اتمسفر و فضا به طور مکرر استفاده می‌شود.

دما و لایه‌های جوی دمای جو زمین همراه با ارتفاع تغییر می‌کند؛ رابطه ریاضی بین دما وارتفاع مابین لایه‌های مختلف جومتغیر است:

تروپوسفر- ۰- ۱۷/۷ کیلومتر، دما با افزایش ارتفاع کم می‌شود. استراتوسفر- ۱۷/۷ -۵۰ کیلومتر، دما با افزایش ارتفاع زیاد می‌شود. مزوسفر- ۵۰ – ۸۵/۸۰ کیلومتر، دما با افزایش ارتفاع کم می‌شود. ترموسفر- ۸۵/۸۰ - +۶۴۰ کیلومتر دما با افزایش ارتفاع زیاد می‌شود. اگزوسفر مرزهای بین این مناطق تروپوپوز، استراتوپوز و مزوپوز نامگذاری شده‌اند.

میانگین دمای جو در سطح زمین ۱۴ درجه سانتی گراد است.

فشار فشار جو نتیجه مستقیمی از وزن هواست. این به این معنی است که به همراه مکان و زمان تغییر می‌کند چون مقدار (و وزن) هوای بالای زمین به همراه مکان و زمان تغییر می‌کند. فشار جوی در اتفاع حدود ۵ کیلومتری تقریبا به اندازه ۵۰٪ سقوط می‌کند. میانگین فشار جو در سطح دریا حدود ۱۰۱٫۳ کیلو پاسکال است.(حدود ۱۴٫۷ پوند بر اینچ مربع)

جرم و جرم حجمی جرم حجمی هوا در سطح دریا حدود ۱٫۲ کیلو گرم بر متر مکعب است. این جرم حجمی با افزایش ارتفاع کم و به همین صورت فشار آن کاهش می‌یابد. مجموع جرم جو زمین در حدود ۵٫۱ × ۱۰۱۸ کیلوگرم است که بخش بسیار ناچیزی از کل جرم زمین را تشکیل می‌دهد.جرم حجمی فشار جو زمین با افزایش ارتفاع تغییر می‌کنند. این تغییر تقریبا می‌تواند نمونه کاربردی Barometric formula باشد.

لايه هاي مختلف جو زمين

مناطق جوی به چند طریق نامگذاری می‌شوند:

یونوسفر : منطقه‌ای که شامل یونها می‌شود: تقریباً مزوسفر و ترموسفر تا حدود ۵۵۰ کیلومتر.

اگزوسفر : بالای یونوسفر، جایی که جو به طرف فضا رقیق می‌شود.

لایه اوزون یا اوزونوسفر : حدود ۱۰-۵۰ کیلومتری جایی که اوزون استراتوسفری یافت می‌شود. باید توجه داشت در داخل این منطقه اوزون از نظر حجم یک عنصر فرعی است.

مگنتوسفر : این منطقه جایی است که میدان مغناطیسی زمین با بادهای خورشیدی مقابله می‌کند. این لایه برای ده‌ها هزار کیلومتر در فاصله زیادی از خورشید ادامه دارد.

کمربندهای تشعشعی وان آلن : مناطقی هستند که ذرات از طرف خورشید متراکم می‌شوند. فرضیه جو زمین تاریخچه زمین تنها مطالب بسیار اندکی قبل از یک بیلیون سال پیش می‌داند، ولی پیرو یک رشته حوادث محتمل ارائه می‌شود. این نظریه از یک منطقه فعال پژوهشی به جا مانده‌است.


اتمسفر امروزی گاهی به عنوان سومین اتمسفر شناخته می‌شود. چنانکه ترکیب شیمیایی از دو ترکیب قابل ملاحظه شیمیایی تشخیص داده شده‌است. اتمسفر اصلی مقدمتا از هلیم و هیدروژن تشکیل شده بود و گرما آنرا از هم پاشاند.

حدود ۳٫۵ بیلیون سال پیش سطح زمین به اندازه‌ای سرد شد که پوسته آن شکل گرفت، به شدت بوسیله آتشفشان‌ها یی که بخار، دی اکسید کربن و بخار آمونیاک آزاد می‌کردند محصر شد. این باعث بوجود آمدن اتمسفر دومی شد که مقدمتا شامل دی اکسید کربن، و بخار آب و همراه مقداری نیتروژن و بدون اکسیژن می‌شد.دومین اتمسفر به عنوان اتمسفر رایج ۱۰۰ برابر اولین اتمسفر گاز داشت. به طور کلی این باور وجود دارد که پدیده گلخانه‌ای با بالا رفتن مقدار دی اکسید کربن باعث نگهداری زمین از یخ زدگی می‌شود.

در طول چند بیلیون سال بعد بخار آب از طریق متراکم شدن باعث بوجود آمدن باران و اقیانوسها شد که شروع به حل کردن دی اکسید کربن کرد. حدود ۵۰٪ از دی اکسید کربن جذب اقیانوسها می‌شدند. فوتوسنتز گیاهان باعث بازشدن و تبدیل شدن دی اکسید کربن به اکسیژن می‌شد. بیشتر اوقات کربن زیادی در سوختهای فسیلی، سنگهای رسوبی و پوست حیوانات محبوس است. چنانکه اکسیژن آزاد شده برای تشکیل نیتروژن با آمونیاک واکنش می‌دهد؛ افزون بر این باکتری می‌تواند آمونیاک را به نیتروژن تبدیل کند.

به نظر می‌رسد بیشتر گیاهان مهمترین عامل افزایش میزان اکسیژن هستند.در ابتدا با عنصرهای مهمی از جمله آهن ترکیب شده ولی سرانجام باعث انباشته شدن اکسیژن در جو وهمچنین پیشرفت این نظریه شد. همراه با ظهور لایه اوزون موجودات مختلف از اشعه فرابنفش بهتر محافظت می‌شدند. این اتمسفر نیتروژن _اکسیژن سومین اتمسفر به حساب می‌آید.