حد دانژون: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
جز (جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان')
 
(۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[رده:اخترسنجی]]
+
<p style="text-align: justify;">در سال 1931 آندره دانژون ، اخترشناس فرانسوی ، با رویت هلالی با سن 16/2 ساعت دریافت که طول کمان این هلال حدود 80 درجه است . طول کمان هلال زاویه ای است که دو انتهای لبه ی هلال با مرکز قرص [[ماه]] ایجاد می کند . طول کمان هلال های باریک [[ماه]] بسیار کمتر از 180 درجه است . دانژون با جمع آوری داده ها و انجام رصد ها متوجه شد که هر چه جدایی زاویه ای [[ماه]] و [[خورشید]] کمتر باشد ، طول کمان هلال تقریبا صفر درجه می شود و در نتیجه هلال قابل مشاهده ای وجود ندارد . دانژون بر اساس داده های جمع آوری شده به این نتیجه رسید که حداقل جدایی زاویه ای برای تشکیل شدن 7 درجه است . یعنی قبل از اینکه جدایی زاویه ای هلال به 7 درجه برسد هلال ماه قابل مشاهده ای شکل نخواهد گرفت . امروزه این مقدار در بحث رؤیت هلال ماه به حدّ دانژون معروف است .[[پرونده:N00106278-b.jpg|قاب|هلال ماه]]</p><p style="text-align: justify;">حدود 70 سال پیش ، دانژون دلیل این حد را اثر سایه ی کوه های ماه دانست . کره  ماه هر 27/3 روز یک بار به دور خود می چرخد . بنابراین شبانه روز در ماه خیلی طولانی تر از [[زمین]] است . این گفته به این معنی است که جابجایی [[خورشید]] در ماه خیلی آرام رخ می دهد . علاوه بر این لبه ی هلال ماه یک سطح صاف و هموار نیست و دارای کوه ها و دره های زیادی است . در لبه ی ماه ، رشته کوه هایی وجود دارند که مانع رسیدن [[نور]] [[خورشید]] به دیگر مناطق سطح ماه می شوند . چون [[سرعت]] حرکت خورشید در آسمان خیلی کم است ، [[زمان]] بسیار بیشتری طول می کشد تا خورشید از پشت موانع طلوع کند و سطح ماه را روشن نماید . بنابراین کوه ها با ایجاد مانع بر سر مناطق روشن و همچنین ایجاد سایه ، مانع از روشن شدن سطح [[ماه]] و همچنین رسیدن [[نور]] سطوح روشن به [[زمین]] می شوند . در نتیجه هلال برای مدتی تحت هیچ شرایطی رویت نمی شود . زیرا نوری از ماه به چشم راصد نمی رسد تا راصد بتواند آن را ببیند . مطابق این توضیح در این صورت امکان رویت هلال به هیچ وجه وجود نخواهد داشت . در واقع دانژون اعتقاد داشت که اگر ماه عاری از پستی و بلندی می بود آنگاه طول کمان هلال همیشه برابر 180 درجه می شد .</p><p style="text-align: justify;">تاکنون نظرهای دیگری در مورد مقدار و دلیل حد دانژون مطرح شده است . برخی از محققین اعتقاد دارند که عامل عوارض لبه  [[ماه]] در بروز این حد تاثیر گذار نیست . در مورد مقدار آن برخی جدایی 7/5 درجه و برخی دیگر جدایی 5 درجه را برای حد تشکیل هلال ماه صحیح می دانند .</p><p style="text-align: justify;">با توجه به اینکه حداکثر جدایی زاویه ای ماه در لحظه ی [[مقارنه]] می‌تواند حدود 5/5 درجه باشد و اگر حد دانژون را 7 درجه به حساب بیاوریم آنگاه می‌توان نتیجه گرفت که [[ماه]] در یک دوره ی گردش به دور [[زمین]] در زمان های خاصی هرگز و تحت هیچ شرایطی رؤیت نخواهد شد . زیرا در زمان هایی مقدار جدایی زاویه ای ماه از [[خورشید]] از 7 درجه کمتر می شود .</p><p style="text-align: justify;">البته نباید این تصور ایجاد شود که اگر جدایی زاویه ای هلالی از خورشید بیشتر از 7 درجه باشد آنگاه حتما هلال رویت خواهش شد . زیرا رویت هلال تنها به عامل جدایی زاویه ای ارتباط نداشته و عوامل دیگری مثل ارتفاع و ضخامت هلال ماه در رویت پذیری هلال تاثیر گذارند . اما با توجه به حد دانژون و رصد های موجود می‌توان گفت که اگر جدایی زاویه ای هلالی از حد دانژون کمتر باشد آنگاه عوامل دیگر نقشی در رویت پذیری و یا عدم رویت پذیری نخواهند داشت . پس مشخص می شود که جدایی زاویه ای یکی از تاثیر گذارترین پارامترها در رویت پذیری هلال ماه است و باید با دقت زیادی مورد بررسی قرار گیرد .</p>
آندره لوئیس دانژون، [[اخترشناس]] فرانسوی با بررسی ماه نو و انجام محاسباتی رابطه ای بین جدایی زاویه ای [[ماه]] و [[خورشید]] (برای توضیح بیشتر به تایپیک جدایی زاویه ای مراجه کنید.) و طول کمان ماه را کشف کرد. او متوجه شد که هر چه قدر جدایی زاویه hی خورشید و ماه بیشتر باشد طول کمان بیشتر و هر چه قدر جدایی زاویه ای کمتر باشد طول کمان نیز کمتر است. همچنین دریافت که اگر این جدایی کمتر از 7 درجه باشد کمانی تشکیل نخواهد شد.
+
== منابع ==
  
جدا از سن ماه، برای رصد هلال جوان باید جدایی زاویه ای بیشتر از 7 درجه باشد. آخرین رکورد مربوط به اردیبهشت سال 1389 با جدایی زاویه ای 3/7 درجه است. البته امروزه با دستگاه هایی پیشرفته هلال نو را حتی در کمتر از 7 درجه میتوانند تشخیص دهند. دانژون معتقد بود که تشکیل نشدن کمان به دلیل دریاها و کوه های ماه، به خصوص کوه های لبه ی آن است.
+
1. کتاب ماه نو ، مبانی علمی رویت هلال / امیر حسن زاده ، محمد احمدی ، یوسف شعبانی (نویسنده) / انتشارات آستان قدس رضوی
 +
<p style="text-align: justify;"></p>
 +
[[Category:نجوم رصدی|نجوم_رصدی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۴۵

در سال 1931 آندره دانژون ، اخترشناس فرانسوی ، با رویت هلالی با سن 16/2 ساعت دریافت که طول کمان این هلال حدود 80 درجه است . طول کمان هلال زاویه ای است که دو انتهای لبه ی هلال با مرکز قرص ماه ایجاد می کند . طول کمان هلال های باریک ماه بسیار کمتر از 180 درجه است . دانژون با جمع آوری داده ها و انجام رصد ها متوجه شد که هر چه جدایی زاویه ای ماه و خورشید کمتر باشد ، طول کمان هلال تقریبا صفر درجه می شود و در نتیجه هلال قابل مشاهده ای وجود ندارد . دانژون بر اساس داده های جمع آوری شده به این نتیجه رسید که حداقل جدایی زاویه ای برای تشکیل شدن 7 درجه است . یعنی قبل از اینکه جدایی زاویه ای هلال به 7 درجه برسد هلال ماه قابل مشاهده ای شکل نخواهد گرفت . امروزه این مقدار در بحث رؤیت هلال ماه به حدّ دانژون معروف است .

هلال ماه

حدود 70 سال پیش ، دانژون دلیل این حد را اثر سایه ی کوه های ماه دانست . کره ماه هر 27/3 روز یک بار به دور خود می چرخد . بنابراین شبانه روز در ماه خیلی طولانی تر از زمین است . این گفته به این معنی است که جابجایی خورشید در ماه خیلی آرام رخ می دهد . علاوه بر این لبه ی هلال ماه یک سطح صاف و هموار نیست و دارای کوه ها و دره های زیادی است . در لبه ی ماه ، رشته کوه هایی وجود دارند که مانع رسیدن نور خورشید به دیگر مناطق سطح ماه می شوند . چون سرعت حرکت خورشید در آسمان خیلی کم است ، زمان بسیار بیشتری طول می کشد تا خورشید از پشت موانع طلوع کند و سطح ماه را روشن نماید . بنابراین کوه ها با ایجاد مانع بر سر مناطق روشن و همچنین ایجاد سایه ، مانع از روشن شدن سطح ماه و همچنین رسیدن نور سطوح روشن به زمین می شوند . در نتیجه هلال برای مدتی تحت هیچ شرایطی رویت نمی شود . زیرا نوری از ماه به چشم راصد نمی رسد تا راصد بتواند آن را ببیند . مطابق این توضیح در این صورت امکان رویت هلال به هیچ وجه وجود نخواهد داشت . در واقع دانژون اعتقاد داشت که اگر ماه عاری از پستی و بلندی می بود آنگاه طول کمان هلال همیشه برابر 180 درجه می شد .

تاکنون نظرهای دیگری در مورد مقدار و دلیل حد دانژون مطرح شده است . برخی از محققین اعتقاد دارند که عامل عوارض لبه ماه در بروز این حد تاثیر گذار نیست . در مورد مقدار آن برخی جدایی 7/5 درجه و برخی دیگر جدایی 5 درجه را برای حد تشکیل هلال ماه صحیح می دانند .

با توجه به اینکه حداکثر جدایی زاویه ای ماه در لحظه ی مقارنه می‌تواند حدود 5/5 درجه باشد و اگر حد دانژون را 7 درجه به حساب بیاوریم آنگاه می‌توان نتیجه گرفت که ماه در یک دوره ی گردش به دور زمین در زمان های خاصی هرگز و تحت هیچ شرایطی رؤیت نخواهد شد . زیرا در زمان هایی مقدار جدایی زاویه ای ماه از خورشید از 7 درجه کمتر می شود .

البته نباید این تصور ایجاد شود که اگر جدایی زاویه ای هلالی از خورشید بیشتر از 7 درجه باشد آنگاه حتما هلال رویت خواهش شد . زیرا رویت هلال تنها به عامل جدایی زاویه ای ارتباط نداشته و عوامل دیگری مثل ارتفاع و ضخامت هلال ماه در رویت پذیری هلال تاثیر گذارند . اما با توجه به حد دانژون و رصد های موجود می‌توان گفت که اگر جدایی زاویه ای هلالی از حد دانژون کمتر باشد آنگاه عوامل دیگر نقشی در رویت پذیری و یا عدم رویت پذیری نخواهند داشت . پس مشخص می شود که جدایی زاویه ای یکی از تاثیر گذارترین پارامترها در رویت پذیری هلال ماه است و باید با دقت زیادی مورد بررسی قرار گیرد .

منابع[ویرایش]

1. کتاب ماه نو ، مبانی علمی رویت هلال / امیر حسن زاده ، محمد احمدی ، یوسف شعبانی (نویسنده) / انتشارات آستان قدس رضوی