در حال ویرایش خورشید گرفتگی

خورشید گرفتگی یا[[ کسوف]] وقتی رخ می‌دهد که مرکز زمین ، ماه نو و [[خورشید]] در یک خط واقع شوند؛ به عبارت دیگر ماه ضمن [[گردش انتقالی]] خود، به دور [[زمین]] در مقابل خورشید قرار میگیرد و از رسیدن نور آن به ما جلوگیری به عمل می اورد. بسته به موقعیت قرار گرفتن ماه در هنگام گرفتگی، ممکن است کسوف کامل یا حلقوی باشد.

[[پرونده:Sun eclipse.JPG|هنگامی [[خورشید گرفتگی]] روی می‌دهد که [[ماه]] بین [[زمین]] و [[خورشید]] قرار گیرد|چپ|قاب]]

پیشینیان کسوف را نشانه پایان کار دنیا می انگاشتند و در آیین های مختلف مراسمی خاص برای رفع آن برگزار می نمودند.

موقعی که خورشید گرفتگی اتفاق می افتد (به ویژه خورشید گرفتگی کامل)، تاریکی غیرطبیعی فضای آسمان را در برمیگیرد، دما پایین می آید و در هنگام روز [[ستاره|ستارگان]] و بعضی از [[سیاره|سیارات]] آسمان را همچون شب می‌توان دید. هنگامی که کسوف کامل باشد، فقط چند دقیقه طول می کشد و در نوار باریکی از زمین برای ساکنان قابل دیدن است. بنابراین احتمال دیدار آن در سرزمینی که اقامت داریم کم و حدود یک بار در هر 360 سال است. لذا جویندگان کسوف برای دیدار گرفتگی های کامل اغلب به نوار باریکی مسافرت میکنند که این نوع گرفتگی در آن نوار روی دهد.

توصیه می شود هیچگاه نه با چشم تنها، نه با دوربین و نه با تلسکوپها (در صورتی که فیلترهای مناسب روی انها تعبیه نشده)، نباید مستقیم در خورشید گرفته (به ویژه گرفتگی های جزئی) نگریست، زیرا تابش آن باعث آسیب شدید چشم شده و ممکن است کوری دائمی پدید آورد.


----
'''اهمیت علمی کسوف کلی''' 

کسوف کلی فرصت منحصر به فردی را فراهم می آورد که چند نوع پژوهش انجام گیرد:
1.جو [[خورشید]] را بهتر از هروقت دیگر می‌توان  در هنگام کسوف مطالعه کرد؛خاصه عکس های زیادی از طیف درخشی گرفته می شود که هم برای تعیین دقیق ضخامت لایه واگردان و هم در مطالعات مربوط به عناصر شیمیایی تشکیل دهنده این لایه،به کار می آید.
2.زمان های تماس ماه و خورشید در هنگام کسوف،برای آزمون فرمول هایی به کار می رود که در تعیین حرکات نسبی این اجرام مورد استفاده قرار می گیرد.
3.کسوف اهی کلی دهه های اخیر برای آزمون (خم شدن)نسبیتی نور به کار رفته اند.بنابر نظریه نسبیت عام انیشتین نور [[ستاره|ستارگان]] در عبور از نزدیکی خورشید در نتیجه کشش گرانشی [[جرم]] خورشید بر [[شعاع]] های نور،باید اندکی خم شود.مقداری که نظریه نسبیت انیشتین برای این (خم شدن) به دست می دهد ، به دقت زیاد و آنچه در مواقع کسوف کلی به دست آمده ، سازگار است .



== پیش بینی گرفت ها ==

امروزه با محاسبات کامپیوتری که به سادگی انجام می‌شود می‌توان تا دقت کسری از ثانیه گرفت ها را پیش بینی کرد.ولی خودمان نیز می‌توانیم با استفاده از نقشه هاو ابزار های ساده دیگری که در اختیار داریم ، محاسبات را با دقت خوبی انجام دهیم.


== فصل گرفتگی ==
به مدت زمانی که طول می کشد تا خورشید یک گره قرار بگیردفصل گرفتگی گفته می‌شودکه تقریبا 32 روز طول میکشدو اگر در این مدت ماه در حالت نو باشد خورشید گرفتگی روی می‌دهد.فصل گرفتگی ماه نیز در حدود 22 روز است که اگر ماه زمانی که در گزه است کامل باشد گرفتگی روی می‌دهد.

==انواع خورشید گرفتگی==
1-کلی

2-حلقوی

3-جزئی

4- مختلط

==خورشید گرفتگی کلی==
خورشید گرفتگی کلی زمانی به وقوع می پیوندد که اندازه ی [[ماه]] و خورشید در آسمان(از دید ناظر زمینی) به یک اندازه باشد.
[[پرونده:Solarr eclipse.jpg|خورشید گرفتگی کلی|چپ|قاب]]

به عبارت دیگر وقتی زمین در اوج مداری خود باشد و ماه نیز در حضیض مداری خود باشد این نوع خورشید گرفتگی به وقوع می پیوندد. از فواید این نوع خورشید گرفتگی نسبت به خورشید گرفتگی های دیگر می‌توان به رویت[[ تاج خورشید]] در هنگام وقوع خورشید گرفتگی کامل اشاره کرد که در انواع دیگر خورشید گرفتگی این امر به وقوع نمی پیوندد.














==خورشید گرفتگی حلقوی==
و حال به یک نوع خورشید گرفتگی زیبا به نام خورشید گرفتگی حلقوی می رسیم . در این نوع خورشید گرفتگی به این علت که اندازه ی خورشید در آسمان از [[ماه]] بزرگ تر است ماه نمی‌تواند تمام سطح خورشید را بپوشاند به عبارتی مخروط سایه ی ماه به زمین نمی رسد و وقتی ماه در مرکز خورشید قرار میگیرد حلقه ای به دور آن تشکیل ی شود که به همین علت خورشید گرفتگی حلقوی نام گرفته است.
[[پرونده:23312 906.jpg|خورشید گرفتگی حلقوی|چپ|قاب]]
اما علت این امر این است که ماه در اوج مداری خود قرار دارد و زمین در حضیض است و این عامل باعث به وجود آمدن این حادثه می گردد.






==خورشید گرفتگی جزئی==
در این نوع خورشید گرفتگی ماه فقط می‌تواند قسمتی از سطح خورشید را بپوشاند . این نوع خورشید گرفتگی زمانی رخ می دهد که مدار ماه به دور زمین دقیقا از مقابل خورشید عبور نکند و میزانی انحراف داشته باشد و همین عامل باعث می‌شود که تنها قسمتی از سطح خورشید به وسیه ی ماه پوشیده شود.
[[پرونده:Suneclipse5.jpg|خورشید گرفتگی جزئی|چپ|قاب]]





























==خورشید گرفتگی مختلط==
این نوع خورشید گرفتگی که ترکیبی از دو نوع خورشید گرفتگی کلی و حلقوی است یکی از نادر ترین انواع خورشد گرفتگی است زیرا فاصله ی خورشید و ماه از زمین باید به یک میزان خاصی باشد تا این نوع خورشید گرفتگی رخ دهد. خورشید گرفتگی مختلط ابتدا با خورشید گرفتگی حلقوی شروع شده و بعد با خورشید گرفتگی کلی به کار خود ادامه می‌دهد و در پایان با یک حالت حلقوی کار خود را به پایان می رساند. اما چرا؟؟؟؟!!!

علت این امر این است که سایه ی مخروط ماه در ابتدا به سطح زمین نمی‌رسد اما پس از حرکت سایه به علت کروی بودن زمین (شکم داشتن زمین)با سطح زمین برخورد می کند و خورشید گرفتگی کلی در آن نواحی زمین رخ می‌دهد و بعد از مدتی سایه از سطح زمین بلند شده و خورشید گرفتگی شکل حلقوی به خود می گیرد تا این که ماه از مقابل خورشید کنار رود و خورشید گرفتگی به پایان برسد.

== منابع ==
نجوم به زبان ساده،نوشته مایردگانی

وبلاگ سپهر نیلگون

کتاب الفبای المپیاد نجوم و اختر قیزیک

[[رده:علوم سیاره‌ای]]
[[رده:نجوم رصدی]]