خوشه قلائص

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
نمای کلی از خوشه ی قلائص در آسمان شب

قلائص ، خوشه کهکشانی دیگری است که در آسمان فاصله زیادی از خوشه پروین ندارد ، اما بسیار نزدیکتر به خورشید است و از این رو ، توزیع ستارگان آن چنان دیده می شود که ظاهرا به صورت یک خوشه در نظر نمی آید .قلائص خوشه بس مهمی است ، زیرا ویژگی های آن ، اندازه گیری مقیاس فاصله ستاره ای به روش مستقل برای ما امکان پذیر می سازد . این خوشه چنان نزدیک است که فاصله اش را می‌توان از روی حرکتهای ستارگان منفرد درون ان ، که همگی با هم در فضا حرکت می کنند ، تعیین کرد . و بنابراین ، به اندازه گیری حرکتی فضایی موفق شد که در موارد دیگر دست یافتنی نیست .

قلائص ، همچنین از آن رو جالب توجه است که ستارگان اندکی در ناحیه غولی دارد و محاسبه تکامل ستاره ای را ، تا جایی که می‌توان در مورد چنین نمونه گیری کوچک انجام داد ، میسر می سازد .<ref name="multiple1"> کتاب ساختار ستارگان و کهکشان ها/ نوشته پاول هاج/ ترجمه توفیق حیدر زاده/ انتشارات گیتاشناسی </ref>



تاریخچه و پیشینه

در حقیقت سر V شکل تاروس نیز خود یک خوشه ستاره ای باز محسوب می شود که ما آن را قلایص می نامیم .در تاریخ اساطیری یونان باستان ، قلایص نمایی از چند خواهر است ، خواهران ناتنی مجموعه ی پروین و دختران ایترا4 و اطلس 5 .دانسته های ما از قلایص به قرن هشتم قبل از میلاد باز می گردد : زمان هسیود6 ، یکی از پیرترین شاعران یونان باستان . او خواهران را به نامهای نیمفس 7 ، گریسه 8 ، فیزیل9 ، کرونیس 10 ، سلیا 11 با تاج با شکوهش ، فاکوی۱۲ دوست داشتنی و یودورای 13 جامه بلند توصیف کرده که مردم زمین آن را قلایص می نامند .امروزه می‌توانیم هفت ستاره درخشان تر از قدر 5 را در بخش v شکل صورت فلکی ثور شمارش کنیم که البته با دوربین دوچشمی تعداد بیشتری آشکار می شوند .

ستاره ها

در حقیقت محدوده ی ستاره های این خوشه ۵/۵ درجه آسمان را در برمی گیرد . در این محدوه ۱۳۰ ستاره ی درخشانتر از قدر ۹ وجود دارد که با دوربین های دو چشمی ۵۰ میلیمتری قابل روئیتند .اما یک شیاد نیز در این مجموعه وجود دارد . این شیاد آسمانی چیزی نیست جز الدبران۱ ۴ یا عین الثور ( چشم گاو ). الدیران یک ستاره غول زرد از رده ی طیفی K است که بر خلاف ظاهرش عضو حقیقی خوشه ی قلایص محسوب نمی گردد . در عوض بوطر جالبی در پس زمینه و در جلوی این مجموعه واقع شده است یعنی بین ما و اعضای حقیقی این خوشه .تحقیقات نشان داده اند که خوشه قلایص ۱۵۰ سال نوری از ما فاصله دارد در حالیکه دبران در کمتر از نصف فاصله از ما جای دارد.پر نورترین ستاره این خوشه ө۲ - ثور است که قدر ظاهری اش ۴/۳+ می باشد .


این ستاره به همراه ستاره دیگری به نام ө۱ - ثور که از قدر ۸/۳+ است ستاره ای دوتایی بسیار مشخص و زیبا را تشکیل می دهند که به راحتی با چشم غیر مسلح د رجنوب غربی ستاره الدیران قابل مشاهده اند .ө۲ - ثور در رده طیفی A۷ جای دارد و بسیار بزرگتر و داغتر از خورشید ماست در حالیکه ө۱ - ثور یک غول از رده ی طیفی G۷ است ، ستاره ای بزرگتر از خورشید که دارای دمای سطحی کمتری است .اگر شما در تشخیص رنگ و تفکیک ستاره ها دقیق باشید درست در نزدیکی ستاره ө۱ - ثور ستاره ی غول زرد رنگی را نیز خواهید دید که نشانگر دوتایی بودن ستاره ө۱ است .مطالعه این خوشه با دوربین های دوچشمی چندین ستاره دوتایی و سه تایی دیگر را آشکار می کند .


منابع

<references />