در حال ویرایش رخگرد

پرش به: ناوبری، جستجو

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی متن شما
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Lunar libration with phase2.gif|بازسازی نحوه رخگرد ماه طی یک ماه قمری|چپ|قاب ]]
+
[[پرونده:Lunar libration with phase2.gif|بازسازی نحوه رخگرد ماه طی یك ماه قمری|چپ|قاب ]]
 
'''رخگرد'''
 
'''رخگرد'''
به طور کلی به تغییراتی که در سطح قابل مشاهدۀ [[ماه]] رخ می‌دهد و ما به عنوان ناظر زمینی مشاهده‌گر آن هستیم، رخگرد یا لیبراسیون گفته می‌شود. این رخگرد به سه نوع اصلی تقسیم بندی می‌شود: رخگرد طولی، رخگرد عرضی و رخگرد روزانه. در نتیجه رخگرد طولی، رصدکننده نه تنها می‌تواند "چهره" ماه را ببیند بلکه "گونه هایش" را هم می‌تواند مشاهده کند. بر اثر رخگرد عرضی، رأس "پیشانی" و زیر "چانه" ماه متناوبا آشکار می‌شود. رخگردهای روزانه به مکان بیننده بر روی زمین بستگی دارد.
+
به طور کلی به تغییراتی که در سطح قابل مشاهدۀ [[ماه]] رخ می دهد و ما به عنوان ناظر زمینی مشاهده گر آن هستیم رخگرد یا لیبراسیون گفته می شود. این رخ گرد به سه نوع اصلی تقسیم بندی می شود: رخگرد طولی، رخگرد عرضی و رخگرد روزانه در نتیجه رخگرد طولی، رصدکننده نه تنها می‌تواند "چهره" ماه را ببیند بلکه "گونه هایش" را هم می‌تواند مشاهده کند. بر اثر رخگرد عرضی، رأس "پیشانی" و زیر "چانه" ماه متناوبا آشکار می‌شود. رخگردهای روزانه به مکان بیننده بر روی زمین بستگی دارد.
  
  
 
== عوامل ایجاد این پدیده ==
 
== عوامل ایجاد این پدیده ==
  
عوامل ایجاد‌ کننده این پدیده عبارتند از:
+
عوامل ایجاد کننده این پدیده عبارتند از :
  
*1-[[ بیضی]] بودن[[ مدار]] [[ماه]] که باعث می شود [[سرعت]] زاویه‌ای [[ماه]] در مدارش تغییر کند و رخگرد طولی را ایجاد می‌کند.
+
*1-[[ بیضی]] بودن[[ مدار]] ماه.که باعث می شود [[سرعت]] زاویه ای [[ماه]] در مدارش تغییر کندو رخگردطولی را ایجاد می کند.
  
  
*2- میل مداری ماه نسبت به صفحه [[دایره البروج]] که باعث رخگرد عرضی می‌شود.
+
*2- میل مداری ماه نسبت به صفحه [[دایره البروج]] . که باعث رخگرد عرضی می شود.
  
  
رخگرد باعث می‌شود که بیننده از [[زمین]] بتواند مجموعاً 59 درصد از سطح [[ماه]] را ببیند.
+
رخگرد باعث می‌شود که بیننده از زمین بتواند مجموعاً 59 درصد از سطح ماه را ببیند.
  
== رخگرد طولی ==
 
[[پرونده:AFD Libration-long1.jpg|تغییر سرعت مداریماه حول زمین معلول رخگرد طولیاست|چپ|قاب ]]
 
  
  
 +
== رخگرد طولی ==
 +
[[پرونده:AFD Libration-long1.jpg|تغيير سرعت مداري ماه حول زمين معلول رخگرد طولي است|چپ|قاب ]]
  
همان طور که می‌دانید [[ماه]] در حرکات مداری خود به دور[[ زمین]] از قوانین سه گانه کپلر طبعیت می‌کند. از آنجایی که مدار چرخش [[ماه]] بدور زمین بیضی است بر اساس قانون دوم کپلر هرگاه ماه به [[زمین]] نزدیکتر شود [[سرعت]] حرکت مداری آن بیشتر و هرگاه از آن دور شود سرعت حرکت مداری آن کمتر می‌شود.
 
  
بنابراین سرعت حرکت مداری [[ماه]] به دور زمین نیز ثابت نیست.از طرف دیگر [[سرعت]] چرخش ماه بدور خود ثابت است.این تفاوت سرعت در حرکت انتقالی ماه با حرکت وضعی‌اش باعث جلوافتادن یا عقب ماندن سطح رو به [[زمین]] ماه می‌شود که نتیجه آن نوسان چهره‌ [[ماه]] به چپ و یا راست است. در نتیجه در مواقعی ما می‌توانیم بخشهایی از شرق یا غرب ماه را ببینیم که قبلا" دیده نمی‌شد. حداکثر مقدار این تغییر حدود 9/7 درجه می‌باشد؛ به این معنی که حداکثر جابجایی افقی قرص ماه 9/7 درجه است.این پدیده مانند آن است که شما یک کره را حول یکی از محورهای آن به سمت راست ویا چپ بچرخانید.
 
  
در این حالت فرضا با چرخاندن آن به سمت راست، مناطقی از سمت چپ آن دیده می‌شود، در حالی که مناطق لبه سمت راست آن از دید شما پنهان می‌شود. در نتیجه شما می‌توانید بخشهای بیشتری از جسم را در طول یک بازه‌ زمانی ببینید. نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که رخگرد ماه با [[چشم غیر مسلح]] و برای افراد عادی قابل تشخیص نیست. با بررسی عوارض سطح [[ماه]]، به ویژه در لبه‌ها، با ابزارهای نجومی و همچنین کمی تجربه می‌توان این پدیده را مشاهده نمود.
+
همان طور که میدانید [[ماه]] در حرکات مداری خود بدور[[ زمین]] از قوانین سه گانه کپلر طبعیت می کند.از آنجاییکه مدار چرخش ماه بدور زمین بیضی است بر اساس قانون دوم کپلر هرگاه ماه به زمین نزدیکتر شود سرعت حرکت مداری آن بیشتر وهرگاه از آن دور شود سرعت حرکت مداری آن کمتر می شود.
  
== رخگرد عرضی ==
+
بنابراین سرعت حرکت مداری ماه به دور زمین نیز ثابت نیست.از طرف دیگر سرعت چرخش ماه بدور خود ثابت است.این تفاوت سرعت در حرکت انتقالی ماه با حرکت وضعی اش باعث جلوافتادن یا عقب ماندن سطح رو به زمین ماه می شود که نتیجه آن نوسان چهره ی [[ماه]] به چپ و یا راست است.در نتیجه در مواقعی ما می توانیم بخش هایی از شرق یا غرب ماه را ببینیم که قبلا" دیده نمی شد.حداکثر مقدار این تغییر حدود 9/7 درجه می باشد،به این معنی که حداکثر جابجایی افقی قرص ماه 9/7 درجه است.این پدیده مانند آن است که شما یک [[کره]] را حول یکی از محورهای آن به سمت راست ویا چپ بچرخانید.گ
[[پرونده:576 Libration-lat.jpg| تمایل محور دوران ماه ، معلول رخگرد عرضی است|وسط|قاب ]]
 
این نوع رخگرد به علت تمایل محور چرخش کره [[ماه]] با صفحه [[دایرة البروج]](صفحه [[مدار]] حرکت [[زمین]] به دور [[خورشید]])به وجود می‌آید. مقدار این تمایل محوری حداکثر 6/6 درجه است که از مجموع تمایل مداری ماه با دایرة‌البروج (حدود 1/5 درجه)وتمایل محور چرخش [[ماه]] نسبت به مدار حرکتی‌اش (حدود5/1 درجه) بدست می‌آید.رخگرد عرضی موجب می‌شود که ناظر زمینی اندکی فراتر از قطب شمال و اندکی پایین تر از قطب جنوب ماه که در حالت عادی قابل رویت نیستند را مشاهده کند. به بیان ساده بر اثر این نوع رخگرد، ماه به سمت بالا یا پایین نوسان می‌کند.
 
  
== رخگرد روزانه ==
+
در این حالت فرضا با چرخاندن آن به سمت راست،مناطقی از سمت چپ آن دیده می شود،درحالیکه مناطق لبه سمت راست آن از دید شما پنهان می شود. در نتیجه شما می توانید بخش های بیشتری از جسم را در طول یک بازه ی زمانی ببینید.نکته مهمی ک باید به آن اشاره کرد ای است که رخگرد ماه با چشم غیر مسلح وبرای افراد عادی قابل تشخیص نیست.با بررسی عوارض سطح ماه،بویژه در لبه ها،با ابزار های نجومی وهمچنین کمی تجربه می توان این پدیده را مشاهده نمود.
  
[[پرونده:2EC libration-var.jpg|اثر رخگرد باعث تغییر موقعیت عوارض لبه هلال [[ماه]] می‌شود. جابه‌جایی دریای بحران‌ها به وضوح مشخص است|چپ|قاب ]]
 
  
 
 
 
 
 
این نوع رخگرد در اثر موقعیت ناظر در کره [[زمین]] به وجود می‌آید. نیم‌کره‌هایی از ماه که توسط دو ناظر که در دو سوی کره قابل مشاهده هستند تفاوتهای اندکی با هم دارند. قطر زمین در مقایسه با فاصله آن از ماه قابل توجه است. پس از گذشت 12 ساعت (نصف شبانه روز) شخصی که روی استوا است به اندازه قطر زمین در فضا جابجا می‌شود واین باعث می‌شود که مکان ناظر نسبت به ماه تغییر کند واین شخص مناطق دیگری از سطح ماه را ببیند.البته مقدار این نوع رخگرد حداکثر یک درجه خواهد بود و این مقدار به حدی کم است که تشخیص آن به سختی میسر است. برای اینکه این پدیده را با یک مثال به خاطر بسپارید کافی است یک جسم را در فاصله‌ای در مقابل خود قرار دهید. آنگاه به سمت راست و یا چپ حرکت کنید. متوجه می‌شوید که در اثر این حرکت، زوایای مختلفی از جسم را می‌توانید ببینید.
 
 
پدیده رخگرد بویژه در مورد [[هلال]] های بسیار باریک می‌تواند نقش مهمی در بررسی وضعیت [[رویت پذیری هلال]] ایفا کند.
 
  
  
سطر ۵۲: سطر ۳۹:
  
  
 +
== رخگرد عرضی ==
 +
[[پرونده:576 Libration-lat.jpg| تمايل محور دوران ماه ، معلول رخگرد عرضي است|وسط|قاب ]]
 +
این نوع رخگرد به علت تمایل محور چرخش کره [[ماه]] با صفحه [[دایرة البروج]](صفحه [[مدار]] حرکت زمین به دور [[خورشید]])به وجود می آید.مقدار این تمایل محوری حداکثر 6/6 درجه است که از مجموع تمایل مداری ماه با دایرة البروج (حدود 1/5 درجه)وتمایل محور چرخش ماه نسبت به مدار حرکتی اش(حدود5/1 درجه)بدست می آید.رخگر عرضی موجب می شود که ناظر زمینی اندکی فراتر از قطب شمال واندکی پایین تر از قطب جنوب ماه که در حالت عادی قابل رویت نیستند را مشاهده کند.به بیان ساده بر اثر این نوع رخگرد ،ماه به سمت بالا یا پایین نوسان می کند.
  
 +
== رخگرد روزانه ==
  
 +
این نوع رخگرد در اثر موقعیت ناظر در کره [[زمین]] به وجود می آید.نیم کره هایی از ماه که توسط دو ناظر که در دو سوی کره قابل مشاهده هستند تفاوت های اندکی با هم دارند.قطر زمین در مقایسه با فاصله آن از ماه قابل توجه است.پس از گذشت 12 ساعت(نصف شبانه روز)شخصی که روی استوا است به اندازه قطر زمین در فضا جابجا می شود واین باعث می شود که مکان ناظر نسبت به ماه تغییر کند واین شخص مناطق دیگری از سطح ماه را ببیند.البته مقدار این نوع رخگرد حداکثر یک دجه خواهد بود واین مقدار به حدی کم است که تشخیص آن به سختی میسر است.برای اینکه این پدیده را با یک مثال به خاطر بسپارید کافی است یک جسم را در فاصله ای در مقابل خود قرار دهید.آنگاه به سمت راست ویا چپ حرکت کنید.متوجه می شوید که در اثر این حرکت،زوایای مختلفی از جسم را می توانید ببینید.
  
 +
پدیده رخگرد بویژه در مورد هلال های بسیار باریک می تواند نقش مهمی در بررسی وضعیت رویت پذیری هلال ایفا کند.
  
  
سطر ۶۰: سطر ۵۳:
 
== منابع ==
 
== منابع ==
  
ویکی‌پدیا
+
ویکی پدیا
  
کتاب ماه نو  نوشته امیر حسن زاده؛ محمد احمدی و یوسف شعبانی
+
کتاب ماه نو  نوشته امیر حسن زاده؛ محمد احمدی,یوسف شعبانی
  
  

لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی نجوم ممکن است توسط دیگر مشارکت‌کنندگان تغییر یابند، ویرایش یا حذف شوند. اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (ویکی نجوم:حق تکثیر را برای جزئیات بیشتر ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!

برای ویرایش این صفحه، لطفاً به سوال زیر پاسخ دهید (اطلاعات بیشتر):

لغو | راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)