در حال ویرایش شهاب
هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| سطر ۳۰: | سطر ۳۰: | ||
== مشاهده شهاب ها == | == مشاهده شهاب ها == | ||
| − | اگر شب هنگام به حالت دراز کش به آسمان خیره شوید تعدادی شهاب را خواهید دید. البته هرگاه محل قرار گیری شما تاریک، به دور از آلودگی نوری چراغ های شهر، باشد برای رویت شهابها بسیار مناسب است. در این شرایط، حتی اگر دقیقا ندانید که به کجای آسمان نگاه کنید، چشمتانن رگه های روشن را به آسانی پیدا | + | اگر شب هنگام به حالت دراز کش به آسمان خیره شوید تعدادی شهاب را خواهید دید. البته هرگاه محل قرار گیری شما تاریک، به دور از آلودگی نوری چراغ های شهر، باشد برای رویت شهابها بسیار مناسب است. در این شرایط، حتی اگر دقیقا ندانید که به کجای آسمان نگاه کنید، چشمتانن رگه های روشن را به آسانی پیدا میکند.بهترین موقع برای دیدن شهابها بین نیمه شب و سپیده دم است.درخشندگی شهابها عمدتا به سرعت ورود آن به جو بستگی دارد.در ساعات شامگاه (پیش از نیمه شب) شهابهایی را که می بینیم، با حرکت زمین به دور خورشید، جلو میروند و از این رو باسرعتی کم تر (تقریبا 15km/sec ) به جو وارد می شوند.اما در ساعات پیش از صبح، شهابهایی که به جو ما از مقابل با زمین برخورد میکنند و در نتیجه سرعت زمین به سرعت آنها افزوده میشود و به 70km/sec میرسد.از این رو بسیار درخشانتر به چشم می آیند.برای درک بهتر این اثر، فرض کنید که وقتی با اتومبیل از میان رگبار عبور میکنید چه اتفاقی می افتد. سرعت برخورد قطره های باران به شیشه جلوی ماشین بسیار زیاد تر از برخورد آنها به شیشه عقب ماشین است.<ref name="multiple3">کتاب نجوم دینامیکی / نوشته رابرت تی دیکسون / ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی </ref> |
== اصطلاحات اولیه == | == اصطلاحات اولیه == | ||
| سطر ۳۸: | سطر ۳۸: | ||
== قدر شهاب == | == قدر شهاب == | ||
| − | شهاب ها هم مانند ستاره های درخشندگی متفاوتی دارند که با مقیاس قدر بیان | + | شهاب ها هم مانند ستاره های درخشندگی متفاوتی دارند که با مقیاس قدر بیان میشود. قدر شهاب بیانگر مقدار روشنایی آن در هنگام اوج درخشندگی ان است . قدر شهاب را میتوان با مقایسه با قدر [[ستاره]] های نزدیک به رد شهاب مقایسه و پیش بینی کرد که این کار تقریبی است و با دقت و تجربه میتوان از خطای آن کاست . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
== طول رد == | == طول رد == | ||
| − | برخی از شهاب ها رد بلندی و بعضی ردی کوتاه دارند.طول ظاهری مسیری که یک شهاب طی می کند .طول رد گفته می شودو بر حسب [[درجه]] بیان می شود . برای اندازه گیری این کمیت | + | برخی از شهاب ها رد بلندی و بعضی ردی کوتاه دارند.طول ظاهری مسیری که یک شهاب طی می کند .طول رد گفته می شودو بر حسب [[درجه]] بیان می شود . برای اندازه گیری این کمیت میتوانید از همان مقیاس های رایج زاویه سنجی استفاده کنید . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
| سطر ۵۵: | سطر ۵۵: | ||
== مدت دوام == | == مدت دوام == | ||
| − | درخشش شهاب ها ناپایدار است و به سرعت خاموش می شوند .شما فقط | + | درخشش شهاب ها ناپایدار است و به سرعت خاموش می شوند .شما فقط می توانید شهاب ها را بر حسب مدت دوامشان به چند دسته سریع ، متوسط و کند تقسیم کنید . البته به کمک روشی در عکاسی از شهاب ها میتوان مدت دوام آن را معلوم کرد. <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
| − | روش کار به این صورت است که پنکه ای کوچک را جلوی [[عدسی]] دوربین عکاسی قرار می دهیم و عکاسی بلند مدت را شروع می کنیم. به دلیل حرکت متناوب پنکه از جلوی پره های پنکه در صورتی که شهابی از میدان دید دوربین بگذرد تصویر شهاب در آن یک خط پیوسته نخواهد بود و تصویر منقطع است . با شمارش تعداد برش های رد شهاب و آگاهی از تعداد دو موتور پنکه | + | روش کار به این صورت است که پنکه ای کوچک را جلوی [[عدسی]] دوربین عکاسی قرار می دهیم و عکاسی بلند مدت را شروع می کنیم. به دلیل حرکت متناوب پنکه از جلوی پره های پنکه در صورتی که شهابی از میدان دید دوربین بگذرد تصویر شهاب در آن یک خط پیوسته نخواهد بود و تصویر منقطع است . با شمارش تعداد برش های رد شهاب و آگاهی از تعداد دو موتور پنکه می توان مدت دوام شهاب را تعیین کرد . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
| سطر ۶۳: | سطر ۶۳: | ||
== دود == | == دود == | ||
| − | بعضی از شهاب ها پس از خاموشی از خود در آسمان رد دودی مانندی بر جای می گذارند . دود [[آذر گوی]] ها (شهاب های پرنور تر از سیاره [[زهره]] تا چند دقیقه در آسمان دیده می شود اما سرانجام بر اثر جابجایی لایه های جوی ناپدید | + | بعضی از شهاب ها پس از خاموشی از خود در آسمان رد دودی مانندی بر جای می گذارند . دود [[آذر گوی]] ها (شهاب های پرنور تر از سیاره [[زهره]] تا چند دقیقه در آسمان دیده می شود اما سرانجام بر اثر جابجایی لایه های جوی ناپدید میشود .<ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
| سطر ۷۱: | سطر ۷۱: | ||
== سرعت ساعتی سمت الرأسی == | == سرعت ساعتی سمت الرأسی == | ||
| − | + | [[File:دنباله دار23.JPG|frame|left|]] | |
مهمترین مشخصه هر بارش ، تعداد شهاب های آن است . بارش های شهابی هر سال در زمان مشخصی روی می دهند . در دوره ای چند روزه ، هنگامی که زمین از[[مدار]] [[دنباله دار]] مزبور می گذرد . تعداد شهاب ها به میزان قابل توجهی افزایش و سپس کاهش می یابد . بیشترین تعداد شهاب های هر بارش را با کمیتی به نام " سرعت ساعتی سمت الرأسی " ( ZHR ) بیان می کنند . ZHR تعداد شهاب های قابل مشاهده برای یک نفر در مدت یک ساعت و در شرایط مناسب است . یعنی در شرایطی که کانون بارش در سمت الرأس (بالاترین نقطه در آسمان ) و آسمان کاملا" صاف و تاریک باشد. منظور از آسمان تاریک ، آسمانی با حد [[قدر]] ۶/۵ است. [[File:دنباله دار23.JPG|frame|left|]] | مهمترین مشخصه هر بارش ، تعداد شهاب های آن است . بارش های شهابی هر سال در زمان مشخصی روی می دهند . در دوره ای چند روزه ، هنگامی که زمین از[[مدار]] [[دنباله دار]] مزبور می گذرد . تعداد شهاب ها به میزان قابل توجهی افزایش و سپس کاهش می یابد . بیشترین تعداد شهاب های هر بارش را با کمیتی به نام " سرعت ساعتی سمت الرأسی " ( ZHR ) بیان می کنند . ZHR تعداد شهاب های قابل مشاهده برای یک نفر در مدت یک ساعت و در شرایط مناسب است . یعنی در شرایطی که کانون بارش در سمت الرأس (بالاترین نقطه در آسمان ) و آسمان کاملا" صاف و تاریک باشد. منظور از آسمان تاریک ، آسمانی با حد [[قدر]] ۶/۵ است. [[File:دنباله دار23.JPG|frame|left|]] | ||
| − | کاری که یک رصدگر باید انجام بدهد تعیین شهاب بارشی و شمارش و تخمین مشخصات آن است. برای اینکه وقت و تمرکز از دست نرود | + | کاری که یک رصدگر باید انجام بدهد تعیین شهاب بارشی و شمارش و تخمین مشخصات آن است. برای اینکه وقت و تمرکز از دست نرود می توانداز یک همکار برای یادداشت نکات بهره بگیرد.پس از پایان رصد می توان آن را در اختیار مراکز نجومی معتبر قرار داد و به بررسی و تجزیه وتحلیل داده ها پرداخت. |
{{-}} | {{-}} | ||
| − | + | == بارش های شهابی== | |
| − | == بارش شهابی== | ||
[[File:دنباله دار 21.JPG|frame|left|]] | [[File:دنباله دار 21.JPG|frame|left|]] | ||
| − | در بعضی شبها تعداد شهابهایی که مشاهده می شود، بسیار بیشتر از معمول است که ظاهرا از بسیاری قسمتهای آسمان می آیند. اما ، اگر رگه های روشن آنها را به صورت خطوط فرضی از جهت حرکتشان به سمت عقب امتداد دهیم، به نظر می رسد که این خطوط در نقطه ی معینی یکدیگر را قطع میکنند. این نقطه را نقطه ی نور باران می نامیم.از این نقطه رگبار شهابی، یا ذرات بسیاری را می بینیم که در خلال یک مدت کوتاه به جو زمین وارد می شوند. گرچه به نظر می رسد که این شهابها از نقطه معینی می تابند، اما این امر صرفا یک توهم دیداری است. در واقع تک تک ذراتی که این رگبار شهابی را پدید می آورند، در مسیر هایی موازی یکدیگر سیر میکنند. درست همان طور که به نظر می رسد خطوط راه آهن در فاصله ی دور، در یک نقطه به هم می رسند، این رگه های نور نیز به نظر می آیند که از یک نقطه پدیدار می شوند. با تحلیل مدار های این ذرات پی می بریم که آن ها نه تنها با یکدیگر مربوط اند، بلکه به دنباله داری که مدتی قبل، در طول همان مسیر مداری عبوری کرده است نیز وابستگی دارند.این ذرات به احتمال زیاد خرده ریزهای بازمانده ها از خود دنباله دارند. چون زمین مدار دنباله دار مفروضی را هر سال تقریبا در زمان معینی قطع | + | در بعضی شبها تعداد شهابهایی که مشاهده می شود، بسیار بیشتر از معمول است که ظاهرا از بسیاری قسمتهای آسمان می آیند. اما ، اگر رگه های روشن آنها را به صورت خطوط فرضی از جهت حرکتشان به سمت عقب امتداد دهیم، به نظر می رسد که این خطوط در نقطه ی معینی یکدیگر را قطع میکنند. این نقطه را نقطه ی نور باران می نامیم.از این نقطه رگبار شهابی، یا ذرات بسیاری را می بینیم که در خلال یک مدت کوتاه به جو زمین وارد می شوند. گرچه به نظر می رسد که این شهابها از نقطه معینی می تابند، اما این امر صرفا یک توهم دیداری است. در واقع تک تک ذراتی که این رگبار شهابی را پدید می آورند، در مسیر هایی موازی یکدیگر سیر میکنند. درست همان طور که به نظر می رسد خطوط راه آهن در فاصله ی دور، در یک نقطه به هم می رسند، این رگه های نور نیز به نظر می آیند که از یک نقطه پدیدار می شوند. با تحلیل مدار های این ذرات پی می بریم که آن ها نه تنها با یکدیگر مربوط اند، بلکه به دنباله داری که مدتی قبل، در طول همان مسیر مداری عبوری کرده است نیز وابستگی دارند.این ذرات به احتمال زیاد خرده ریزهای بازمانده ها از خود دنباله دارند. چون زمین مدار دنباله دار مفروضی را هر سال تقریبا در زمان معینی قطع میکند، این رگبارهای شهابی نیز در چرخه های سالانه ای که می توان تا حدی وقوع آن را به درستی پیشگویی کرد، تکرار می شود. فهرست کوتاهی از این گونه بارش های شهابی سالانه در زیر درج شده است . نام هر بارش از نام یک صورت فلکی که نقطه ی نور باران، از دیدگاه ناظر زمینی در مقابل آن است، گرفته شده. |
| − | ممکن است یک بارش مفروض در خلال یک سال ابهتی بیشتر از سال دیگر داشته باشد، زیرا ذرات ایجاد کننده بارش ها بیشتر گرایش به حرکت گروهی دارند تا آنکه به صورت یکنواخت در امتداد مدار شهاب توزیع شوند. وقتی زمین از درون این گروه عبور | + | ممکن است یک بارش مفروض در خلال یک سال ابهتی بیشتر از سال دیگر داشته باشد، زیرا ذرات ایجاد کننده بارش ها بیشتر گرایش به حرکت گروهی دارند تا آنکه به صورت یکنواخت در امتداد مدار شهاب توزیع شوند. وقتی زمین از درون این گروه عبور میکند، منظره ای تماشایی پدید می آید. در 13 نوامبر سال 1833 ، زمین از میان گروهی از ذرات وابسته به دنباله دار 1866I عبور کرد. برآورد تقریبی این است که در جران این عبور بیشتر از 30000 شهاب در ساعت قابل رویت بوده اند. نمایش برجسته ای از این رگبار، رگبار اسدی، در یک چرخه 33 ساله، مشابه با دنباله دار وابسته به آن صورت میگیرد. این چرخه 33 ساله وقتی بیشتر تایید شد که رگبارهای تماشایی سالهای 1932 و 1965 مشاهده شدند و تقریبا 2000 شهاب در دقیقه دیده شد. |
شهابهای پراکنده از بارش های شهابی متداولترند;این شهاب ها تقریبا همواره به جو زمین وارد می شوند. به نظر می رسد که این شهابها هیچ رابطه ای با دنباله دار ها نداشته باشند و ممکن است در هر زمان در هر جای آسمان ظاهر شوند. <ref name="multiple3">کتاب نجوم دینامیکی / نوشته رابرت تی دیکسون / ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی </ref> | شهابهای پراکنده از بارش های شهابی متداولترند;این شهاب ها تقریبا همواره به جو زمین وارد می شوند. به نظر می رسد که این شهابها هیچ رابطه ای با دنباله دار ها نداشته باشند و ممکن است در هر زمان در هر جای آسمان ظاهر شوند. <ref name="multiple3">کتاب نجوم دینامیکی / نوشته رابرت تی دیکسون / ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی </ref> | ||
{{-}} | {{-}} | ||
| − | |||
== برخی از بارش های شهابی مهم سال == | == برخی از بارش های شهابی مهم سال == | ||
