طیف سنج

طیف سنج یکی از مهم ترین عرصه های علم اخترفیزیک است.زیرا اخترشناسان به این وسیله می توانند هم به ترکیب و هم به فاصله اجسام دور پی ببرند.عملکرد های ان بستگی به همان پدیده ای دارد که دیدیم سبب ابیراهی رنگی در تلسکوپ های شکستی ساده می شود.دانستیم که ابیراهی رنگی ناشی از این واقعیت است که نور رنگ های متفاوت وقتی به وسیله شیشه با محیط های شفاف دیگر شکسته می شوند به درجات مختلفی خم می شوند.به این ترتیب نور سفید که از تمامی رنگ ها ترکیب یافته است بر اثر شکست به رنگ های گوناگون تجزیه می شود و طیف کاملی از رنگ ها را تشکیل می دهد. نور یک ستاره را از یک شکاف نازک و سپس از یک عدسی موازی ساز می گذرانند این عدسی موازی ساز پرتو های نور را طوری خم می کند که موازی با یکدیگر به منشور می رسند.نور که به رنگ های گوناگونش تجزیه شده است سپس بر روی یک صفحه عکاسی کانونی می شود. تصویر طیف حاصل به نام طیف نگاشت از یک رشته تصویر مجاور هم از شکاف است که هر یک نماینده طول موج اندکی متفاوت است.هرگاه نور خورشید را از طریق چنین وسیله ای نظاره کنیم خطوط تاریکی در برخی مکان های طیف نمایان خواهد شد.این خطوط تاریک در ابتدا چندان مورد توجه قرار نگرفت اما در سال 1814 یوزف فران هوفر نور شناس المانی موضع چند صد خط تاریک را ثبت کرد که هنوز هم به آن خطوط فران هوفر می گویند.در سال 1859 گوستاوکیر شهوف فیزیکدان المانی پی برد که همین پدیده را می توان در ازمایشگاه با گذراندن نور سفید از میان گاز های گوناگون و سپس از طیف سنج به دست آورد.او به ویژه دو خط نزدیک به هم در بخش زرد طیف مشاهده کرد و دریافت که می تواند همین خط ها را با گذران نور سفید از میان بخار سدیم به وجود آورد.امروزه بیش از 300000 خط جذبی (تاریک) در بخش مریی طیف خورشیدی یافت شده است و بیشتر از نصف آن ها با عناصر شناخته شده روی زمین بازشناسی شده اند.