قدر ظاهری

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

قدر ظاهری (به انگلیسی: magnitud)، مقیاسی عددی از روشنایی ستارگان از دید ناظر در زمین است. هرچه عدد آن کمتر باشد نورانیت ستاره بیشتر است. قدر ظاهری لگاریتمی با درخشندگی ستاره و فاصله‌اش از ناظر (روی هم با روشنایی ستاره) ارتباط دارد. قدر ظاهری را با m نشان می‌دهند.

اساس نظام قدربندی ستارگان از یونان باستان کسب شده است. در این نظام، مبنای درجه‌بندی قدرها واکنش چشم انسان به درجه‌های نوری مختلف است. اولین بار ابرخس منجم یونانی ستارگان آسمان را به ۶ دسته از لحاظ روشنایی تقسیم کرد. پرنورترین‌ها در قدر یک و کم‌نورترین‌ها در قدر ۶ جای داشتند. قدر ششمی‌ها کم نورترین اشیا قابل مشاهده توسط بشر با چشم غیر مسلح بودند.

این رده‌بندی را بطلمیوس در کتاب المجسطی آورده و به طور گسترده پذیرفته شد.

صوفی رازی دانشمند مسلمان ایرانی، نخستین یا از نخستینانی بود که روش اندازه‌گیری نورانيت ستارگان را ارایه کرد.

ویلیام هرشل متوجه شد که فاصلهٔ بین قدرها دارای سیستمی لگاریتمی است و ستاره قدر یک بطلمیوس ۱۰۰ برابر از ستاره قدر شش پرنورتر است. همچنین او متوجه شد که تفاوت روشنایی ستاره قدر یک تا دو و ستاره قدر دو تا سه مثل هم هستند و همچنین برای بقیه. پس هر قدر با قدر دیگر حدود ۲٫۵۱۱۸۸۶ مرتبه درخشندگی تفاوت دارد.

قدر ظاهری برخی جرم‌های آسمانی برجسته
نورانیت ظاهری
-۳۸٫۰۰ رجل الجبار اگر از فاصلهٔ ۱ واحد نجومی ببینیمش، که در این حالت ۳۵° جدایی زاویه خواهد داشت.
-۳۰٫۳۰ شباهنگ از فاصلهٔ ۱ واحد نجومی
-۲۹٫۰ خورشید در سیارهٔ تیر در حضیض خورشیدی
-۲۷٫۴۰ خورشید در حضیض مدار ناهید
-۲۶٫۷۴ خورشید<ref name="sun-fact"/> (۳۹۸٫۳۵۹ بار روشن‌تر از بدر)
-۲۵٫۶۰ خورشید در اوج خورشیدی بهرام
-۲۳٫۰۰ خورشید در اوج مشتري
-۲۱٫۷۰ خورشید در اوج زحل
-۲۰٫۲۰ خورشید در اوج اورانوس
-۱۹٫۱۹ خورشید در نپتون
-۱۸٫۲۰ خورشید در اوج پلوتو
-۱۶٫۷۰ خورشید در اوج سیارهٔ اریس
-۱۲٫۹۲ بیشینهٔ ماه کامل (بدر)
-۱۲٫۷۴ میانگین نورانیت ماه بدر
–۱۱٫۲۰ خورشید در اوج مداری سدنا