قدر ظاهری
|
|
قدر ظاهری (به انگلیسی: magnitud)، مقیاسی عددی از روشنایی منجمان يونان باستان ستاره هاي مرئي را بر حسب روشني ظاهري شان به شش گروه تقسيم مي كردند.اين طبقه بندي هنوز هم كم وبيش معتبر است.افتخار اين طبقه بندي به ابرخس(Hipparchus)داده مي شود،كه در قرن دوم قبل از ميلاد در جزيره رودس مي زيست.
او پر نور ترين بيست ستاره اي را كه مي شناخت را به دلخواه ستارگان قدر اول ناميد،پنجاه ستاره بعدي به ترتيب روشني ظاهري،ستارگلان قدر دوم ناميده شدند و الي آخر.نام قدر ششم به چند ستاره اي داده شد كه به دشواري قابل رويت با چشم انسان معمولي بودند.
ستارگان از دید ناظر در زمین است. هرچه عدد آن کمتر باشد نورانیت ستاره بیشتر است. قدر ظاهری لگاریتمی با درخشندگی ستاره و فاصله‌اش از ناظر (روی هم با روشنایی ستاره) ارتباط دارد. قدر ظاهری را با m نشان می‌دهند.
مقادير صفر و منفي قدر ظاهري بيست ستاره اي كه بدوا ستارگان قدر اول به شمار آمدند بعد ها مجددا دسته بندي شدند.اين كار از آن رو ضرورت داشت كه برخي از اين ستارگان بسيار پر نور تر از ديگران بودند. مبناي تعيين قدر ستاره ي نسرواقع(وگا)است.
این رده‌بندی را بطلمیوس در کتاب المجسطی آورده و به طور گسترده پذیرفته شد.
صوفی رازی دانشمند مسلمان ایرانی، نخستین یا از نخستینانی بود که روش اندازه‌گیری نورانیت ستارگان را ارایه کرد.
ویلیام هرشل متوجه شد که فاصلهٔ بین قدرها دارای سیستمی لگاریتمی است و ستاره قدر یک بطلمیوس ۱۰۰ برابر از ستاره قدر شش پرنورتر است. همچنین او متوجه شد که تفاوت روشنایی ستاره قدر یک تا دو و ستاره قدر دو تا سه مثل هم هستند و همچنین برای بقیه. پس هر قدر با قدر دیگر حدود ۲٫۵۱۱۸۸۶ مرتبه درخشندگی تفاوت دارد.
| نورانیت ظاهری | نام اجرام ( به ترتیب نورانیت ) | |
|---|---|---|
| 26.8- | خورشید | |
| 13- | ماه كامل | |
| 4.6- | سیاره زهره ( در بیشینه نورانیت ) | |
| 2.5- | سیاره مشتری ( دربیشینه نورانیت ) | |
| 1.9- | ستاره شباهنگ ( پرنور ترین ستاره آسمان ) |
رابطه ي زير بين قدر مطلق و قدر ظاهري برقرار است:
M=m+5-5logd
منبع:نجوم به زبان ساده ترجمه محمد رضا خواجه پور
