لکه خورشیدی

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

لکه‌های خورشیدی، پدیده‌هایی موقتی بر فوتوسفر (نور سپهر) خورشید هستند که از دید چشم انسان در مقایسه با نواحی اطراف، تیره به نظر می‌رسند. در این لکه‌ها، فعالیت مغناطیسی شدید با اثری مشابه ِ پدیده ترمزی جریان ادی (eddy current brake) مانع از جریان همرفتی می‌شود و ناحیه‌هایی با دمای کمتر را پدید می‌آورد. همانند آهن‌رباها، لکه‌های خورشیدی نیز دو قطب دارند. با وجود این که دمای لکه‌های خورشیدی به 4500-3000 کلوین (4227-2727 درجه سانتی‌گراد) می‌رسد، در مقایسه با مواد اطراف که دمایی حدود 5780 کلوین دارند، به وضوح به صورت نقاطی تیره دیده می‌شوند؛ زیرا شدت درخشندگی یک جسم سیاه داغ (جو خورشید هم تقریبا این‌گونه است) تابعی از توان چهارم دما است. اگر لکه‌های خورشید از نواحی اطرافشان جدا بودند، از جرقه‌ی قوس الکتریکی روشن‌تر به نظر می‌آمدند. اندازه لکه‌ها در حین حرکت بر سطح خورشید، گسترش و کاهش می‌یابد و می‌توانند به اندازه‌ای برابر 80,000 کیلومتر (50,000 مایل) برسند، به گونه‌ای که بزرگترین آن‌ها از زمین بدون کمک تلسکوپ قابل مشاهده است. هم‌چنین وقتی لکه‌ها برای اولین بار در سطح فوتوسفر نمایان شوند،ممکن است باسرعت‌ های نسبی (حرکت ویژه) چند صد متر بر ثانیه حرکت کنند.

با توجه به فعالیت شدید مغناطیسی، لکه‌ها میزبان پدیده‌های ثانویه‌ای مثل حلقه‌های تاجی (prominence) و اتصال‌های مجدد مغناطیسی (reconnection) هستند. منشا بیشتر شراره‌های خورشیدی و فوران‌های عظیم تاج (CME)، نواحی فعال مغناطیسی پیرامون گروه‌هایی از لکه‌هاست. پدیده‌هایی مشابه لکه‌ها به صورت غیر مستقیم در سایر نیز ستاره‌ها رصد شده‌اند که عموما لکه‌های ستاره‌ ای (starspots) نامیده می‌شوند که هم شامل لکه‌های روشن و هم لکه‌های تیره هستند.


منبع

ویکی پدیا انگلیسی [۱]