در حال ویرایش مشتری
هشدار: شما وارد نشدهاید. نشانی آیپی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایشهایتان به نام کاربریتان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
− | {{تکمیلی}}< | + | {{تکمیلی}} |
+ | [[File:Jupiter by Cassini-Huygens.jpg|thumb|تصویر گرفته شده توسط فضاپیمای کاسینی از مشتری ؛ نقطه سیاه سمت چپ ، اروپا می باشد]] | ||
+ | [[File:Great Red Spot From Voyager 1.jpg|thumb|تصویر معروف لکه قرمز بزرگ مشتری توسط فضا پیمای وویجر 1]] | ||
+ | همراه با [[زحل]]، [[اورانوس]] و [[نپتون]]، مشتری یکی از غولهای گازی [[منظومه شمسی]] است. جرم آن به تنهایی دو برابر و نیم مجموع دیگر سیارات است. جرم داخلی آن را عمدتاً هیدروژن (71%) و هلیوم (24%) تشکیل میدهد و 5% باقیمانده به عناصر سنگینتر اختصاص دارد. از اینرو ترکیبات آن همچنان شبیه سحابی خورشیدیای است که از آن ساخته شد. جالب است بدانید اگر مشتری جرم بیشتری داشت، قطر آن عملاً کاهش مییافت، بنابراین حجم آن حداکثر حجمی است که یک سیاره با این ترکیبات میتواند داشته باشد. <ref name="multiple1">کتاب درآمدی بر نجوم و کیهانشناسی/ نوشته ایان موریسون/ ترجمه غلامرضا شاهعلی[http://www.gshahali.ir/] </ref> | ||
− | + | [[File:Retrogadation1.png|thumb|[[حرکت رجوعی]] مشتری]] | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
== مشتری == | == مشتری == | ||
− | مشتری،زحل ،اورانوس و نپتون گروه سیارات بزرگ را تشکیل می دهند که به خاطر حجم های عظیم،جرم های بزرگ و چگالی های کم شان متمایزاند. مشتری از همه ی سیارات حجیم تر است: | + | مشتری،زحل ،اورانوس و نپتون گروه سیارات بزرگ را تشکیل می دهند که به خاطر حجم های عظیم،جرم های بزرگ و چگالی های کم شان متمایزاند. |
+ | مشتری از همه ی سیارات حجیم تر است: می تواند در حجمی که اشغال کرده است همه ی سیارات دیگر را جای دهد.جرم آن نیز عظیم است.سیصد کره به سنگینی زمین لازم است تا با مشتری موازنه کند.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | ||
− | |||
== چه می بینیم؟ == | == چه می بینیم؟ == | ||
− | با چشم برهنه.مشتری به چشم برهنه چو شی ءِ پرنور زرد رنگی می آید که به کندی از برج های دوازده گانه ی منطقه البروج می گذرد و در اندکی و در اندکی کمتر از 12 سال یک دور کامل را می پیماید. | + | با چشم برهنه.مشتری به چشم برهنه چو شی ءِ پرنور زرد رنگی می آید که به کندی از برج های دوازده گانه ی منطقه البروج می گذرد و در اندکی و در اندکی کمتر از 12 سال یک دور کامل را می پیماید. |
− | تنها یک ستاره وجود دارد که در روشنی بر مشتری فزونی دارد و آن شعرای یمانی است و تنها سیاره ی زهره و گاه سیاره ی مریخ است که از او پر نور تر اند.مشتری تقریبا شش ماه از سال،هرشب به صورت سیاره ای دخشان در پهنه ی ستارگان دیده می شود. | + | تنها یک ستاره وجود دارد که در روشنی بر مشتری فزونی دارد و آن شعرای یمانی است و تنها سیاره ی زهره و گاه سیاره ی مریخ است که از او پر نور تر اند.مشتری تقریبا شش ماه از سال،هرشب به صورت سیاره ای دخشان در پهنه ی ستارگان دیده می شود. |
پ.با تلسکوپ.چون مشتری را با تلسکوپ رصد کنیم،کره ی پخی را می بینیم که بر آن علائمی مشخص-به رنگ نارنجی ،قهوه ای،سفید یا سرخ-به موازات استوا وجود دارد.آنچه به چشم می آید در واقع راس پوشش ابری ضخیم سیاره است.این کمربند ها یا نوار ها به احتمال زیاد معلول جریان هایی در جو وسیع سیاره اند که در میان به سمت مشرق و مغرب در هر دو نیمکره جاری اند و به مناطق بادهای بسامان زمین می مانند.کمربند استوایی کم رنگ است و عرض آن از 19000 تا 24000 کیلومتر تغییر می کند؛در هر دو طرف کمربند استوایی،نوارهای متناوب روشن و تاریک به موازات یکدیگر قرار دارند.نوارهای روشن منطقه نامیده می شوند.این کمربند ها،هرچند از نظر خطوط کلی ثابت می مانند،ولی مکان،رنگ و شکل آن ها در طول زمان تغییر بسیار می کند. | پ.با تلسکوپ.چون مشتری را با تلسکوپ رصد کنیم،کره ی پخی را می بینیم که بر آن علائمی مشخص-به رنگ نارنجی ،قهوه ای،سفید یا سرخ-به موازات استوا وجود دارد.آنچه به چشم می آید در واقع راس پوشش ابری ضخیم سیاره است.این کمربند ها یا نوار ها به احتمال زیاد معلول جریان هایی در جو وسیع سیاره اند که در میان به سمت مشرق و مغرب در هر دو نیمکره جاری اند و به مناطق بادهای بسامان زمین می مانند.کمربند استوایی کم رنگ است و عرض آن از 19000 تا 24000 کیلومتر تغییر می کند؛در هر دو طرف کمربند استوایی،نوارهای متناوب روشن و تاریک به موازات یکدیگر قرار دارند.نوارهای روشن منطقه نامیده می شوند.این کمربند ها،هرچند از نظر خطوط کلی ثابت می مانند،ولی مکان،رنگ و شکل آن ها در طول زمان تغییر بسیار می کند. | ||
− | دوره ی تناوب حرکت وضعی مشتری از روی رصد های علائم نیمه دائمی کمربند های سیاره تعیین شده است و هیچ دو تایی از آن علائم نیست که دوره ی تناوب واحدی داشته باشدواین دوره ی تناوب با عرض جغرافیایی تغییر می کند-در استوا از همه کمتر(9ساعت و 50 دقیقه) و در عرض های دور از استوا از همه بیشتر(9 ساعت و 56 دقیقه) است.تغییرات دوره ی تناوب با عرض جغرافیایی به طور یکنواخت افزایش پیدا نمی کند،بلکه کاملا نامنظم است.برای تکمیل آشفتگی، دوره های تناوب در عرض های جغرافیایی نظیر در نیمکره های شمالی و جنوبی مشتری یکی نیستند و در فاصله های زمانی دراز هم ثابت نمی مانندو روش های دیگر تعیین دوره ی تناوب حرکت وضعی مشتری از روی تناوب گسیل رادیویی سیاره است(که به نوبه ی خود با میدان مغناطیسی سیاره مرتبط است).از این طریق دوره ی تناوب نجومی برابر با 9 ساعت و 55 دقیقه و 30 ثانیه به دست می آید. | + | دوره ی تناوب حرکت وضعی مشتری از روی رصد های علائم نیمه دائمی کمربند های سیاره تعیین شده است و هیچ دو تایی از آن علائم نیست که دوره ی تناوب واحدی داشته باشدواین دوره ی تناوب با عرض جغرافیایی تغییر می کند-در استوا از همه کمتر(9ساعت و 50 دقیقه) و در عرض های دور از استوا از همه بیشتر(9 ساعت و 56 دقیقه) است.تغییرات دوره ی تناوب با عرض جغرافیایی به طور یکنواخت افزایش پیدا نمی کند،بلکه کاملا نامنظم است.برای تکمیل آشفتگی، دوره های تناوب در عرض های جغرافیایی نظیر در نیمکره های شمالی و جنوبی مشتری یکی نیستند و در فاصله های زمانی دراز هم ثابت نمی مانندو روش های دیگر تعیین دوره ی تناوب حرکت وضعی مشتری از روی تناوب گسیل رادیویی سیاره است(که به نوبه ی خود با میدان مغناطیسی سیاره مرتبط است).از این طریق دوره ی تناوب نجومی برابر با 9 ساعت و 55 دقیقه و 30 ثانیه به دست می آید. |
دوره ی تناوب متوسط حرکت وضعی مشتری و شعاع سیاره(71،400 کیلومتر)ایجاب می کنند که سرعت ماده در نزدیکی سطح بسیار زیاد، و بیش از 45000 کیلومتر در ساعت باشد.رقم نظیر برای زمین در حدود 1600 کیلومتر در ساعت است. | دوره ی تناوب متوسط حرکت وضعی مشتری و شعاع سیاره(71،400 کیلومتر)ایجاب می کنند که سرعت ماده در نزدیکی سطح بسیار زیاد، و بیش از 45000 کیلومتر در ساعت باشد.رقم نظیر برای زمین در حدود 1600 کیلومتر در ساعت است. | ||
سطر ۱۲۲: | سطر ۳۹: | ||
سفینه ی پایونیر 11 پس از عبور از مشتری راهی زحل شد و در 1979 از کنار این سیاره گذشت.سفینه ی م یه جر 2 از کنار سیاره های زحل 1981 اورانوس 1986 و نپتون 1989 عبور کرد و اطلاعات ذی قیمتی از این سیارات و اقمارشان در اختیار ما گذاشت.ماموریت اولیس که با مشارکت آزانس فضایی راوپا و ناسا انجام شد و در سال 1992 به مشتری نزدیک شد و از فراز قطب شمال آن عبرو کرد.بررسی مکغناطیس کره ی مشتری از ماموریت های ان بود.این سفینه تا سال 2008 فعال بود. | سفینه ی پایونیر 11 پس از عبور از مشتری راهی زحل شد و در 1979 از کنار این سیاره گذشت.سفینه ی م یه جر 2 از کنار سیاره های زحل 1981 اورانوس 1986 و نپتون 1989 عبور کرد و اطلاعات ذی قیمتی از این سیارات و اقمارشان در اختیار ما گذاشت.ماموریت اولیس که با مشارکت آزانس فضایی راوپا و ناسا انجام شد و در سال 1992 به مشتری نزدیک شد و از فراز قطب شمال آن عبرو کرد.بررسی مکغناطیس کره ی مشتری از ماموریت های ان بود.این سفینه تا سال 2008 فعال بود. | ||
− | مدار گرد گالیله در 1989 از شاتل فضایی پرتاب شد و در 1995 بر مداری حول مشتری قرار گرفت و کاوه ای برای بررسی جو مشتری گسیل کرد که با سرعت زیاد جو سیاره را شکافت و به مدت 57.6 دقیقه به ارسال اطلاعات مربوط به جو این سیاره پرداخت.مطالعه اقمار مشتری،خاصه اقمار گالیله ای،در برنامه ی این ماهواره ی مدار گرد بود. | + | مدار گرد گالیله در 1989 از شاتل فضایی پرتاب شد و در 1995 بر مداری حول مشتری قرار گرفت و کاوه ای برای بررسی جو مشتری گسیل کرد که با سرعت زیاد جو سیاره را شکافت و به مدت 57.6 دقیقه به ارسال اطلاعات مربوط به جو این سیاره پرداخت.مطالعه اقمار مشتری،خاصه اقمار گالیله ای،در برنامه ی این ماهواره ی مدار گرد بود. |
اطلاعات زیر حاصل پژوهش هایی است که به یاری این سفینه انجام شده است: | اطلاعات زیر حاصل پژوهش هایی است که به یاری این سفینه انجام شده است: | ||
سطر ۱۲۸: | سطر ۴۵: | ||
1-میدان مغناطیسی:میدان مغناطیسی این سیاره ،تقریبا ده مرتبه نیرومندتر از میدان مغناطیسی زمین است.انرژی کل این میدان 400000000 برابر انرژی ذخیره شده در میدان مغناطیسی زمین است.میدان مغناطیسی مشتری با محور دوران آن زاویه 10 درجه می سازد و محور آن در حدود 8000 کیلومتر با مرکز سیاره فاصله دارد.این میدان در تقریب اول یک میدان دو قطبی است.ولی به دلیل عوامل فوق انتظار می رود که ساختار بسیار پیچیده ای در اعماق سیاره داشته باشد.گسترده ی مغناطیس کره سیاره ی مشتری یک صد بار بزرگتر از مغناطیس کره ی زمین است.دوران سریع مشتری سبب شده است که این مغناطیس کره تا اندازه ای پخ باشد. | 1-میدان مغناطیسی:میدان مغناطیسی این سیاره ،تقریبا ده مرتبه نیرومندتر از میدان مغناطیسی زمین است.انرژی کل این میدان 400000000 برابر انرژی ذخیره شده در میدان مغناطیسی زمین است.میدان مغناطیسی مشتری با محور دوران آن زاویه 10 درجه می سازد و محور آن در حدود 8000 کیلومتر با مرکز سیاره فاصله دارد.این میدان در تقریب اول یک میدان دو قطبی است.ولی به دلیل عوامل فوق انتظار می رود که ساختار بسیار پیچیده ای در اعماق سیاره داشته باشد.گسترده ی مغناطیس کره سیاره ی مشتری یک صد بار بزرگتر از مغناطیس کره ی زمین است.دوران سریع مشتری سبب شده است که این مغناطیس کره تا اندازه ای پخ باشد. | ||
− | 2- کمربند ذرات پر انرژی.میدان مغناطیسی مشتری ،باد خورشید را منحرف می کند و ذرات پر انرژی را به دام می اندازد و کمربند هایی تابشی،کم و بیش نظیر کمربند های تابشی زمین پدید می اورد.این کمربند ها قرص مانند و بسیار مسطح اند و عمدتا از ذرات پر انرژی الکترون،پروتون و الفا تشکیل شده اند.مغناطیس کره ی مشتری نیز مانند زمین،موجب بروز شفق های قطبی در سیاره می شود.ذرات باردار در طول خطوط میدان به پایین نشت می کنند و شفق های قطبی را به وجود می آورند که هزار بار از همتاهای زمینیِ شان نیرومند تر اند. | + | 2- کمربند ذرات پر انرژی.میدان مغناطیسی مشتری ،باد خورشید را منحرف می کند و ذرات پر انرژی را به دام می اندازد و کمربند هایی تابشی،کم و بیش نظیر کمربند های تابشی زمین پدید می اورد.این کمربند ها قرص مانند و بسیار مسطح اند و عمدتا از ذرات پر انرژی الکترون،پروتون و الفا تشکیل شده اند.مغناطیس کره ی مشتری نیز مانند زمین،موجب بروز شفق های قطبی در سیاره می شود.ذرات باردار در طول خطوط میدان به پایین نشت می کنند و شفق های قطبی را به وجود می آورند که هزار بار از همتاهای زمینیِ شان نیرومند تر اند. |
3-چشمه ی انرژی داخلی.مشتری 1.7 برابر انرژی ای را که از خورشید دریافت می دارد گسیل می کند و این حاکی از وجود یک چشمه ی انرژی داخلی در سیاره است.منبع این انرژی احتمالا واپاشی رادیواکتیوی و رمبش آرام گرانشی است. | 3-چشمه ی انرژی داخلی.مشتری 1.7 برابر انرژی ای را که از خورشید دریافت می دارد گسیل می کند و این حاکی از وجود یک چشمه ی انرژی داخلی در سیاره است.منبع این انرژی احتمالا واپاشی رادیواکتیوی و رمبش آرام گرانشی است. | ||
سطر ۱۳۸: | سطر ۵۵: | ||
6-هسته.هسته ی این سیاره یحتمل تماما جامد است که اقیانوسی از ئیدروژن مایع روی آن قرار دارد،دمای هسته در حدود 50000 درجه سانتی گراد است. | 6-هسته.هسته ی این سیاره یحتمل تماما جامد است که اقیانوسی از ئیدروژن مایع روی آن قرار دارد،دمای هسته در حدود 50000 درجه سانتی گراد است. | ||
− | 7-لکه ی سرخ بزرگ مشتری واچرخه ی عظیمی است که جریان عادی نوار را که به سمت مشترق است،مانع می شود.قسمتی از جریان شاره که به وسیله ی لکه به مغرب رانده می شود،الگوی تلاطمی موجداری را پدید می آورد .به علاوه آشکار شده است که لکه های سفید کوچک تر هم که بر سطح سیاره پدید می آیند،واچرخه هایی کوچکتر اند.رنگ سرخ لکه بزرگ،که احتمالا معلول تبدیل فسفین به فسفر سرخ است،از صورتی به سرخ تغییر کرده استوتلاطم موجود در لکه ی بزرگ،فسفین را از سطح سیاره به راس ابر ها می آورد.در آنجا تابش فرابنفش خورشید این مادئه را به فسفر تجزیه می کند.آشکار سازهای فروسرخ سفینه های ارسال شده،دمای لکه ی بزرگ را اندکی کمتر از نواحی مجاور(-110 درجه سانتی گراد)به دست داده اند.جهت چرخش لکه ی بزرگ پاد اسعتگرد است و دوره ی تناوب این جرکت در حدود شش روز است.در شمال لکه بادها به سمت مغرب می وزد و در جنوب لکه به سمت مشرق. | + | 7-لکه ی سرخ بزرگ مشتری واچرخه ی عظیمی است که جریان عادی نوار را که به سمت مشترق است،مانع می شود.قسمتی از جریان شاره که به وسیله ی لکه به مغرب رانده می شود،الگوی تلاطمی موجداری را پدید می آورد .به علاوه آشکار شده است که لکه های سفید کوچک تر هم که بر سطح سیاره پدید می آیند،واچرخه هایی کوچکتر اند.رنگ سرخ لکه بزرگ،که احتمالا معلول تبدیل فسفین به فسفر سرخ است،از صورتی به سرخ تغییر کرده استوتلاطم موجود در لکه ی بزرگ،فسفین را از سطح سیاره به راس ابر ها می آورد.در آنجا تابش فرابنفش خورشید این مادئه را به فسفر تجزیه می کند.آشکار سازهای فروسرخ سفینه های ارسال شده،دمای لکه ی بزرگ را اندکی کمتر از نواحی مجاور(-110 درجه سانتی گراد)به دست داده اند.جهت چرخش لکه ی بزرگ پاد اسعتگرد است و دوره ی تناوب این جرکت در حدود شش روز است.در شمال لکه بادها به سمت مغرب می وزد و در جنوب لکه به سمت مشرق. |
8-حلقه ی مشتری.مشتری دارای حلقه نازکی از مواد و سنگ ریزه ها 0شبیه به حلقه ی زحل)است.حلقه ی مشتری هم مانند حلقه ی زحل یک مجموعه حلقه ای است.از داخل به بیرون از سه قسمت یا حلقه تشکیل شده است:هاله،اصلی و گوسامر.هاله نسبتا گسترده است؛حلقه ی اصلی از همه پرنور تر است؛و گوسامر بسیار رقیق است.برخی از قمرهای مشتری در داخل مجموعه ی حلقه ای مشتری جای گرفته اند.ضخامت این حلقه در وسط در حدود 30 کیلومتر و فاصله ی آن از مرکز سیاره بین 100 تا 200 هزار کیلومتر است.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | 8-حلقه ی مشتری.مشتری دارای حلقه نازکی از مواد و سنگ ریزه ها 0شبیه به حلقه ی زحل)است.حلقه ی مشتری هم مانند حلقه ی زحل یک مجموعه حلقه ای است.از داخل به بیرون از سه قسمت یا حلقه تشکیل شده است:هاله،اصلی و گوسامر.هاله نسبتا گسترده است؛حلقه ی اصلی از همه پرنور تر است؛و گوسامر بسیار رقیق است.برخی از قمرهای مشتری در داخل مجموعه ی حلقه ای مشتری جای گرفته اند.ضخامت این حلقه در وسط در حدود 30 کیلومتر و فاصله ی آن از مرکز سیاره بین 100 تا 200 هزار کیلومتر است.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | ||
− | |||
== گسیل امواج رادیویی از مشتری == | == گسیل امواج رادیویی از مشتری == | ||
سطر ۱۵۰: | سطر ۶۶: | ||
(آ)گسیل گرمایی،(ب)گسیل از ذرات پرانرژی و (پ)گسیل ماشه ای. | (آ)گسیل گرمایی،(ب)گسیل از ذرات پرانرژی و (پ)گسیل ماشه ای. | ||
− | آ.گسیل گرمایی.این تابشی عادی است که از هر جسمی که دمایش بیش از صفر مطلق(-273 درجه سانتی گراد)است گسیل می شود.شدت این تابش به خوبی با دمای -145 درجه سانتی گراد راس نوار های سیاره سازگار است. | + | آ.گسیل گرمایی.این تابشی عادی است که از هر جسمی که دمایش بیش از صفر مطلق(-273 درجه سانتی گراد)است گسیل می شود.شدت این تابش به خوبی با دمای -145 درجه سانتی گراد راس نوار های سیاره سازگار است. |
ب.گسیل از ذرات پر انرژی.گسیل رادیویی در این حالت معلول اثر میدان مغناطیسی قوی بر ذرات پر انرژی کمربندی است که سیاره را احاطه می کند. این گسیل خاصه در طول موج های رادیویی چند دهم متر(دسی متر)قوی است. | ب.گسیل از ذرات پر انرژی.گسیل رادیویی در این حالت معلول اثر میدان مغناطیسی قوی بر ذرات پر انرژی کمربندی است که سیاره را احاطه می کند. این گسیل خاصه در طول موج های رادیویی چند دهم متر(دسی متر)قوی است. | ||
سطر ۱۵۸: | سطر ۷۴: | ||
وقوع این فوران های شدید دکا متری از سیاره به خوبی با موضع قمر یو مرتبط است.شدیدترین فوران ها هنگامی روی می دهند که یو در حداکثر دوری،در هر طرف سیاره قرار داشته باشد.گسیل دکامتری ناشی از تخلیه الکتریکی است که با قطع خطوط میدان سیاره به وسیله ی قمر یو روی می دهد.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | وقوع این فوران های شدید دکا متری از سیاره به خوبی با موضع قمر یو مرتبط است.شدیدترین فوران ها هنگامی روی می دهند که یو در حداکثر دوری،در هر طرف سیاره قرار داشته باشد.گسیل دکامتری ناشی از تخلیه الکتریکی است که با قطع خطوط میدان سیاره به وسیله ی قمر یو روی می دهد.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | ||
− | |||
− | == ساختمان سیاره و جو آن == | + | == ساختمان سیاره و جو آن== |
+ | [[File:Jupiter interior.png|thumb]] | ||
+ | ساختمان کامل این سیاره هنوز شناخته نیست.اما مطالب زیر را میتوان گفت: | ||
− | + | آ.مطالعات طیف نگاری حاکی از وجود امونیاک،متان ئیدروزن ملکولی h2 در جو سیاره است. | |
− | |||
− | آ.مطالعات طیف نگاری حاکی از وجود امونیاک،متان ئیدروزن ملکولی h2 در جو سیاره است. | ||
گوشزد:آمونیاک ماده ای است با بوی تند که اغلب به عنوان ماده تمیز کننده ی خانگی به کار می رود.متان که به نم آتش معروف است و ماده ی اصلی گازهایی است که در معادن ذغال سنگ باعث انفجار می شوند. | گوشزد:آمونیاک ماده ای است با بوی تند که اغلب به عنوان ماده تمیز کننده ی خانگی به کار می رود.متان که به نم آتش معروف است و ماده ی اصلی گازهایی است که در معادن ذغال سنگ باعث انفجار می شوند. | ||
− | ب.چگالی متوسط سیاره یک چهارم چگالی متوسط زمین است. | + | ب.چگالی متوسط |
+ | سیاره یک چهارم چگالی متوسط زمین است. | ||
اطلاعات دیگری که از سال های 1970 به بعد بدست آمده منجر به این شده است که مطالب زیر محتمل شمرده شود: | اطلاعات دیگری که از سال های 1970 به بعد بدست آمده منجر به این شده است که مطالب زیر محتمل شمرده شود: | ||
سطر ۱۷۴: | سطر ۹۰: | ||
1-ترکیب شیمیایی سیاره شبیه ترکیب شیمیایی خورشید اس،یعنی بخشی عمده ی آن ئیدروژن است،به علاوه درصد کمی هلیم و مقادیر اندکی مواد دیگر. | 1-ترکیب شیمیایی سیاره شبیه ترکیب شیمیایی خورشید اس،یعنی بخشی عمده ی آن ئیدروژن است،به علاوه درصد کمی هلیم و مقادیر اندکی مواد دیگر. | ||
− | 2-بخش داخلی آن احتمالا مایع یا جامد است.اما گازی نیست؛زیرا دما آن قدر زیاد نیست که بتواند بر فشار های عظیم ناشی از طبقات جو فائق آید.در اعماق زیاد جو گازی به صورت اقیانوسی از ئیدروژن مایع و هلیوم در می آید.هسته ی سیاره باید بخشی جامد با ساختاری بلورین داشته باشد که لایه ای ضخیم از ئیدروژن مایع فلرزی آن را احاطه می کند.منشاءمیدان مغناطیسی سیاره از این لایه است.هسته ی سیاهر هادی گرمایی خوبی است،درحالی که انتقال گرما در لایه های بالاتر از طریق همرفت صورت می پذیرد.فشار در مرکز سیاره در حدود 32 ملیون جو است. در حال حاضر برای این بخش از داخل سیاره قطری | + | 2-بخش داخلی آن احتمالا مایع یا جامد است.اما گازی نیست؛زیرا دما آن قدر زیاد نیست که بتواند بر فشار های عظیم ناشی از طبقات جو فائق آید.در اعماق زیاد جو گازی به صورت اقیانوسی از ئیدروژن مایع و هلیوم در می آید.هسته ی سیاره باید بخشی جامد با ساختاری بلورین داشته باشد که لایه ای ضخیم از ئیدروژن مایع فلرزی آن را احاطه می کند.منشاءمیدان مغناطیسی سیاره از این لایه است.هسته ی سیاهر هادی گرمایی خوبی است،درحالی که انتقال گرما در لایه های بالاتر از طریق همرفت صورت می پذیرد.فشار در مرکز سیاره در حدود 32 ملیون جو است. در حال حاضر برای این بخش از داخل سیاره قطری نمی توان معیین کرد.آن چه می شود گفت این است که مشتری بخش مرکزی چگالی به جرم در حدود 15 برابر زمین دارد که حاوی عناصر سنگین است. |
− | 3-جو سیاره نیز مانند داخل آن عمدتا متشکل از h2 (80 درصد) he (20 درصد) و کسر ناچیزی از آمونیاک و متان. | + | 3-جو سیاره نیز مانند داخل آن عمدتا متشکل از h2 (80 درصد) he (20 درصد) و کسر ناچیزی از آمونیاک و متان. |
بنابر اطلاعات بدست آمده از سفینه های و یه جر 1 و 2 ترکیب جو مشتری به طور عمده از ئیدروژن است ولی ردیاب فروسرخ سفینه ها از وجود متان و اتین و نیز آمونیاک،آب و فسفین نیز در جو مشتری خبر دادند.ماده ی اخیر موجب می شود که جو مشتری بوی سیر بدهد!احتمالا زنگ سرخ لکه ی بزرگ نیز به علت فسفین است. | بنابر اطلاعات بدست آمده از سفینه های و یه جر 1 و 2 ترکیب جو مشتری به طور عمده از ئیدروژن است ولی ردیاب فروسرخ سفینه ها از وجود متان و اتین و نیز آمونیاک،آب و فسفین نیز در جو مشتری خبر دادند.ماده ی اخیر موجب می شود که جو مشتری بوی سیر بدهد!احتمالا زنگ سرخ لکه ی بزرگ نیز به علت فسفین است. | ||
سطر ۱۸۴: | سطر ۱۰۰: | ||
4- قسمت اعظم آمونیاک احتمالا به صورت جامد و بلوری است؛این بلور های کوچک،نوارهای ابر یا کمربند ها و منطقه ها را به وجود می آورند. | 4- قسمت اعظم آمونیاک احتمالا به صورت جامد و بلوری است؛این بلور های کوچک،نوارهای ابر یا کمربند ها و منطقه ها را به وجود می آورند. | ||
− | 5- دما در راس این نوار ها -145 درجه سانتی گراد و فشار در حدود فشار جو زمین در سطحج دریا است.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | + | 5- دما در راس این نوار ها -145 درجه سانتی گراد و فشار در حدود فشار جو زمین در سطحج دریا است.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> |
− | |||
== قمرها == | == قمرها == | ||
سطر ۱۹۴: | سطر ۱۰۹: | ||
آ.اقمار داخلی.این گروه قمر ها یعنی چهار قمر گالیله ای و قمری را که پرفسور بارنارد کشف کرد شامل می شوند. | آ.اقمار داخلی.این گروه قمر ها یعنی چهار قمر گالیله ای و قمری را که پرفسور بارنارد کشف کرد شامل می شوند. | ||
− | قمر های گالیلیه ای مدارهایی تقریبا مستدیر دارند و در فواصلی بین 420000 کیلومتر و 1880000 کیلومتر از مشتری با دوره های تناوبی بین 1و3/4 روز تا 2/3و16 روز حرکت می کنند.دوره ی تناوب حرکت وضعی و انتقالی آن ها برابر است(دوران هم زمان).بنابرین ناظری که بر مشتری قرار دارد همواره یک روی این چهار قمر را می بیند.هر چهار قمر به اندازه ی کافی بزرگ اند که در تلسکوپ،قرص های قابل مشاهده ای را پدید آورند و اگر تلالؤ چیره ی سیاره ی اصلی نبود با چشم برهنه می شد آن ها را دید. در پاره ای مواقع هر چهار تای ان ها در طرف غرب سیاره اند.در مواقع دیگر فقط سه تا،دوتا،یکی یا هیچکدام شانت و بقیه در طرف شرقی سیاره جای دارند.چه بسا اتفاق می افتد که یکی از قمر ها در خسوف باشد(از پشت سیاره بگذرد)یا در عبور باشد(از برابر سیاره بگذرد).تغییرات موضع چهار قمر گالیله ای را | + | قمر های گالیلیه ای مدارهایی تقریبا مستدیر دارند و در فواصلی بین 420000 کیلومتر و 1880000 کیلومتر از مشتری با دوره های تناوبی بین 1و3/4 روز تا 2/3و16 روز حرکت می کنند.دوره ی تناوب حرکت وضعی و انتقالی آن ها برابر است(دوران هم زمان).بنابرین ناظری که بر مشتری قرار دارد همواره یک روی این چهار قمر را می بیند.هر چهار قمر به اندازه ی کافی بزرگ اند که در تلسکوپ،قرص های قابل مشاهده ای را پدید آورند و اگر تلالؤ چیره ی سیاره ی اصلی نبود با چشم برهنه می شد آن ها را دید. در پاره ای مواقع هر چهار تای ان ها در طرف غرب سیاره اند.در مواقع دیگر فقط سه تا،دوتا،یکی یا هیچکدام شانت و بقیه در طرف شرقی سیاره جای دارند.چه بسا اتفاق می افتد که یکی از قمر ها در خسوف باشد(از پشت سیاره بگذرد)یا در عبور باشد(از برابر سیاره بگذرد).تغییرات موضع چهار قمر گالیله ای را می توان با چند ساعت رصد تلسکوپی ملاحضه کردودنبال کردن عبور این اقمار دشوار است.اما سایه هایی که بر سطح مشتری می اندازند بسیار مشخص است و در شرایط روئیت خوب آن ها را حتی با تلسکوپ نسبتا کوچکی می توان دنبال کرد. |
یو داخلی ترین قمر گالیله ای از نظر آتش فشانی فعال است.این قمر که هم اندازه ی ماه است در هنگام عبور و یه جر 1 از کنار آن دست کم هشت آتش فشان فعال داشت.بیش از 500 آتش فشان فعال در یو شناسایی شده است که در حدود 100 تای آن ها فعال اند.یو دارای جوی از گوگرد،اکسیژن و سدیم است.موادی که از آتش فشان های یو خارج می شود احتمالا منبع موادی است که به صورت چنبره ای از پلاسما مشتری را احاطه می کند و توسط ویه جر 1 کشف شده است. | یو داخلی ترین قمر گالیله ای از نظر آتش فشانی فعال است.این قمر که هم اندازه ی ماه است در هنگام عبور و یه جر 1 از کنار آن دست کم هشت آتش فشان فعال داشت.بیش از 500 آتش فشان فعال در یو شناسایی شده است که در حدود 100 تای آن ها فعال اند.یو دارای جوی از گوگرد،اکسیژن و سدیم است.موادی که از آتش فشان های یو خارج می شود احتمالا منبع موادی است که به صورت چنبره ای از پلاسما مشتری را احاطه می کند و توسط ویه جر 1 کشف شده است. | ||
− | اروپا ظاهرا هموارترین جسم منظومه ی شمسی است. این قمر به صافی گوی بیلیارد است.گمان می رود که سطح این قمر در حدود 100 کیلومتر عمدتا از یخ و آب باشد.چگالی اروپا 3 گرم بر سانتی متر مکعب است. | + | اروپا ظاهرا هموارترین جسم منظومه ی شمسی است. این قمر به صافی گوی بیلیارد است.گمان می رود که سطح این قمر در حدود 100 کیلومتر عمدتا از یخ و آب باشد.چگالی اروپا 3 گرم بر سانتی متر مکعب است. |
گانیمید با قطر 5262 کیلومتر بزرگترین قمر مشتری،و بزرگترین قمر در کل منظومه ی شمسی است.چگالی گانیمید(1.94 گرم بر سانتی متر مکعب) از چگالی اروپا کمتر است.حدس زده می شود که نیمی از وزن این قمر آب باشد و نواحی تاریکی بر سطح قمر وجود دارد که دارای دهانه های بسیار است. | گانیمید با قطر 5262 کیلومتر بزرگترین قمر مشتری،و بزرگترین قمر در کل منظومه ی شمسی است.چگالی گانیمید(1.94 گرم بر سانتی متر مکعب) از چگالی اروپا کمتر است.حدس زده می شود که نیمی از وزن این قمر آب باشد و نواحی تاریکی بر سطح قمر وجود دارد که دارای دهانه های بسیار است. | ||
سطر ۲۱۰: | سطر ۱۲۵: | ||
ب.قمرها ی میانی. قمرهای JXIII,JX,JVII,JVI به این گروه تعلق دارند.آن ها جملگی کوچک اند و به فاصله ی متوسط 11 ملیون کیلومتر از مشتری قرار دارند.دوره ی تناوب حرکت انتقالی آن ها در حدود 270 روز برآورد شده است. | ب.قمرها ی میانی. قمرهای JXIII,JX,JVII,JVI به این گروه تعلق دارند.آن ها جملگی کوچک اند و به فاصله ی متوسط 11 ملیون کیلومتر از مشتری قرار دارند.دوره ی تناوب حرکت انتقالی آن ها در حدود 270 روز برآورد شده است. | ||
− | پ.قمرهای بیرونی.قمرهای JIX,JXI,JXII,JVIII (که اینجا به ترتیب افزایش فاصله از سیاره نوشته شده اند)از این دسته اند.شمار این قمر ها زیاد است و مشخصات زیر آن ها را متمایز می سازد. | + | پ.قمرهای بیرونی.قمرهای JIX,JXI,JXII,JVIII (که اینجا به ترتیب افزایش فاصله از سیاره نوشته شده اند)از این دسته اند.شمار این قمر ها زیاد است و مشخصات زیر آن ها را متمایز می سازد. |
1-فاصله ی زیاد از سیاره اصلی که بیش از ده ملیون کیلومتر است. | 1-فاصله ی زیاد از سیاره اصلی که بیش از ده ملیون کیلومتر است. | ||
سطر ۲۱۸: | سطر ۱۳۳: | ||
3- وجود حرکت معکوس(رجعی)برایاکثر این قمر ها،یعنی حرکت در جهتی خلاف همه ی سیارات و بیشتر قمر های دیگر منظومه ی شمسی.چون از بالای قطب شمال سیاره نظر شود،دیده می شود که این قمر ها مدارهای خود را در جهت عقربه های ساعت می پیمایند.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | 3- وجود حرکت معکوس(رجعی)برایاکثر این قمر ها،یعنی حرکت در جهتی خلاف همه ی سیارات و بیشتر قمر های دیگر منظومه ی شمسی.چون از بالای قطب شمال سیاره نظر شود،دیده می شود که این قمر ها مدارهای خود را در جهت عقربه های ساعت می پیمایند.<ref name="multiple3">نجوم به زبان ساده / نوشته مایردگانی / ترجمه محمدرضا خواجه پور / انتشارات گیتا شناسی </ref> | ||
− | |||
− | |||
− | + | ||
+ | |||
== منابع == | == منابع == | ||
+ | <references /> | ||
− | |||
− | [[Category:علوم سیارهای|علوم_سیارهای]]<br/>[[Category:منظومه شمسی|منظومه_شمسی]] | + | [[Category:علوم سیارهای|علوم_سیارهای]]<br/>[[Category:منظومه شمسی|منظومه_شمسی]] |
+ | [[رده:سیاره]] |