در حال ویرایش نپتون
هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| سطر ۱۰۰: | سطر ۱۰۰: | ||
|} | |} | ||
| − | کشف اورانوس انگیزه رصد آن سیاره و حرکت مداریش را پدید آورد. بنابر قوانین کپلر، اگر اورانوس تنها سیاره ای می بود که خورشید را دور می زد، مدار آن یک بیضی می شد و اورانوس در امتداد این مدار چنان حرکت می کرد که در زمان های مساوی سطوح مساوی جاروب کند. اما اورانوس تنها سیاره در منظومه شمسی نیست و هر سیاره دیگری حرکت آن را دستخوش اختلال (آشفنگی گرانشی) می کند. جمع جبری این اختلال ها به صورت انحراف هایی در موضع واقعی اورانوس، البته در مقایسه با وضع مفروضی که سیارات دیگر وجود نداشته باشند، ظاهر می شود. آنچه انتظار داریم فقط این نیست، بلکه انحراف کلی را | + | کشف اورانوس انگیزه رصد آن سیاره و حرکت مداریش را پدید آورد. بنابر قوانین کپلر، اگر اورانوس تنها سیاره ای می بود که خورشید را دور می زد، مدار آن یک بیضی می شد و اورانوس در امتداد این مدار چنان حرکت می کرد که در زمان های مساوی سطوح مساوی جاروب کند. اما اورانوس تنها سیاره در منظومه شمسی نیست و هر سیاره دیگری حرکت آن را دستخوش اختلال (آشفنگی گرانشی) می کند. جمع جبری این اختلال ها به صورت انحراف هایی در موضع واقعی اورانوس، البته در مقایسه با وضع مفروضی که سیارات دیگر وجود نداشته باشند، ظاهر می شود. آنچه انتظار داریم فقط این نیست، بلکه انحراف کلی را می توان با محاسبه تک تک انحراف ها به کمک قوانین جاذبه نیوتون پیشگویی کرد. |
| − | وقتی اختلال های همه سیارات شناخته شده محاسبه شد و تصحیحات ضروری دیگری درباره آن ها به عمل آمد، باز هم میزان انحراف اورانوس از موضع پیشگویی شده بسیار زیادتر بود و این گمان قوت گرفت که باید شیء دیگری این اختلال را پدید آورده باشد. برای دو اخترشناس، یکی جان آدامز انگلیسی و دیگری ژوزف لووریه فرانسوی، مستقل از یکدیگر، این سؤال مطرح شد "این شیء باید کجا باشد و چه جرمی باید داشته باشد تا اختلال های غیرمنتظره مشاهده شده در اورانوس را ایجاد کند؟" آنان با فرض اینکه سیاره ناشناخته ای در منظومه شمسی وجود دارد و این سیاره مانند سیارات دیگر تابع قانون جاذبه است، محتمل ترین محل را محاسبه کردند. پیشگویی های آن ها هر دو تقریبا یکسان بود. هر دو درصدد درآمدند تا یک اخترشناس رصدی را برای یافتن این سیاره جدید ترغیب کنند. آدامز در کمبریج ناکام ماند، اما درخواست لووریه با پاسخ مثبت یوهان گرتفرید گاله از رصدخانه برلین مواجه شد؛ گاله در نخستین شب جستجویش سیاره جدید را یافت. جای این سیاره کمتر از یک درجه با محلی که آدامز و لووریه پیشگویی کرده بودند تفاوت داشت. این کشف که در 23 سپتامبر سال 1846 تحقق یافت، یکی از مهم ترین پیروزی های اخترشناسی تا آن زمان به شمار می | + | وقتی اختلال های همه سیارات شناخته شده محاسبه شد و تصحیحات ضروری دیگری درباره آن ها به عمل آمد، باز هم میزان انحراف اورانوس از موضع پیشگویی شده بسیار زیادتر بود و این گمان قوت گرفت که باید شیء دیگری این اختلال را پدید آورده باشد. برای دو اخترشناس، یکی جان آدامز انگلیسی و دیگری ژوزف لووریه فرانسوی، مستقل از یکدیگر، این سؤال مطرح شد "این شیء باید کجا باشد و چه جرمی باید داشته باشد تا اختلال های غیرمنتظره مشاهده شده در اورانوس را ایجاد کند؟" آنان با فرض اینکه سیاره ناشناخته ای در منظومه شمسی وجود دارد و این سیاره مانند سیارات دیگر تابع قانون جاذبه است، محتمل ترین محل را محاسبه کردند. پیشگویی های آن ها هر دو تقریبا یکسان بود. هر دو درصدد درآمدند تا یک اخترشناس رصدی را برای یافتن این سیاره جدید ترغیب کنند. آدامز در کمبریج ناکام ماند، اما درخواست لووریه با پاسخ مثبت یوهان گرتفرید گاله از رصدخانه برلین مواجه شد؛ گاله در نخستین شب جستجویش سیاره جدید را یافت. جای این سیاره کمتر از یک درجه با محلی که آدامز و لووریه پیشگویی کرده بودند تفاوت داشت. این کشف که در 23 سپتامبر سال 1846 تحقق یافت، یکی از مهم ترین پیروزی های اخترشناسی تا آن زمان به شمار می رفت، زیرا مهر تأیید دیگری بر توصیف جاذبه عمومی نیوتون می گذاشت و ارزش پیشگویی کردن آن را به اثبات می رساند. |
این سیاره را نپتون نامیدند. نپتون در اسطوره شناسی روی خدای اقیانوس یا "سلطان دریا" است. گرچه مبانی موثقی در دست است که کاشف نپتون را لووریه بدانیم، اما تاریخ معمولاً لووریه و آدامز را کاشفان مشترک این سیاره ثبت می کند. پس از مدتی کمتر از یک ماه، یکی از دو قمر نپتون که بزرگ تر بود (با قطر 4000km) کشف شد و آن را، به نام پسر اسطوره ای نپتون، تریتون نامیدند. | این سیاره را نپتون نامیدند. نپتون در اسطوره شناسی روی خدای اقیانوس یا "سلطان دریا" است. گرچه مبانی موثقی در دست است که کاشف نپتون را لووریه بدانیم، اما تاریخ معمولاً لووریه و آدامز را کاشفان مشترک این سیاره ثبت می کند. پس از مدتی کمتر از یک ماه، یکی از دو قمر نپتون که بزرگ تر بود (با قطر 4000km) کشف شد و آن را، به نام پسر اسطوره ای نپتون، تریتون نامیدند. | ||
| سطر ۱۲۲: | سطر ۱۲۲: | ||
== حلقه های نپتون == | == حلقه های نپتون == | ||
| − | با یادآوری روشی که به وسیله آن حلقه های اورانوس برای نخستین بار کشف شد (روش استتار) و سپس ویجر 2 وجود این حلقه ها را تأیید کرد، این فکر مطرح شد که احتمالاً سیاره نپتون نیز دارای چنین حلقه هایی باشد. با مشاهده استتار از پایگاه زمینی نتیجه ای مشابه، اما نامطمئن به دست آمد. به این معنی که گاهی حلقه هایی مشخص می شد و گاهی به نظر می رسید که حلقه ها گم شده اند. امروزه علت صدق این مطلب را می دانیم. نپتون در واقع حلقه های کامل ندارد، حتی در مورد حلقه ای که به عنوان 1989N1R مشخص شده است، ذراتی که حلقه را می سازند به طور یکنواخت توزیع نشده اند. این ذرات در بخش هایی از حلقه گرد هم آمده اند (که قوس هایی ایجاد می کنند) و در جاهای دیگر به طوری متفرق پراکنده اند. در نپتون 4 حلقه را | + | با یادآوری روشی که به وسیله آن حلقه های اورانوس برای نخستین بار کشف شد (روش استتار) و سپس ویجر 2 وجود این حلقه ها را تأیید کرد، این فکر مطرح شد که احتمالاً سیاره نپتون نیز دارای چنین حلقه هایی باشد. با مشاهده استتار از پایگاه زمینی نتیجه ای مشابه، اما نامطمئن به دست آمد. به این معنی که گاهی حلقه هایی مشخص می شد و گاهی به نظر می رسید که حلقه ها گم شده اند. امروزه علت صدق این مطلب را می دانیم. نپتون در واقع حلقه های کامل ندارد، حتی در مورد حلقه ای که به عنوان 1989N1R مشخص شده است، ذراتی که حلقه را می سازند به طور یکنواخت توزیع نشده اند. این ذرات در بخش هایی از حلقه گرد هم آمده اند (که قوس هایی ایجاد می کنند) و در جاهای دیگر به طوری متفرق پراکنده اند. در نپتون 4 حلقه را می توان تشخیص داد: 1989N1R بسیار باریک است و در فاصله 2.5 برابر شعاع نپتون جای دارد؛ پس از آن، به طرف سیاره، ابتدا 1989N4R تقریباً به صورت ورقه ای شفاف از ماده به پهنای چند هزار کیلومتر است. سپس 1989N2R، باریک ترین حلقه و سرانجام 1989N3R حلقه متفرقی به پهنای دست کم، 1000km است. روی هم رفته، 6 قمر جدید در خلال عبور ویجر 2 از نزدیکی نپتون کشف شد که دو تا از آن ها به منزله اقمار نگهبان اعلام شدند، زیرا بعضی از ناظران معتقدند که آن ها در محدود کردن ذرات در درون حلقه های خاص نقش عمده ای دارند.<ref name="multiple1">کتاب نجوم دینامیکی / نوشته رابرت تی دیکسون / ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی </ref> |
<br/>{{-}} | <br/>{{-}} | ||
| سطر ۱۲۹: | سطر ۱۲۹: | ||
== اقمار نپتون == | == اقمار نپتون == | ||
| − | |||
| − | |||
شش قمر جدیداً کشف شده نپتون تعداد کلی اقمار شناخته شده آن را به هشت می رساند (پیوست 7 را ببینید). همه ی قمرهایی که تازه کشف اند درون مدار تریتون جای دارند. | شش قمر جدیداً کشف شده نپتون تعداد کلی اقمار شناخته شده آن را به هشت می رساند (پیوست 7 را ببینید). همه ی قمرهایی که تازه کشف اند درون مدار تریتون جای دارند. | ||
| − | از مناظری که در شکل زیر نشان داده شده، تا آنجا که ویجر 2 مربوط است، معلوم می شود که قمر تریتون واقعا نقش برجسته ای دارد. مناظر این شکل کلاهک قطبی جنوبی این قمر را در زمانی که در آن ناحیه تابستان بوده است نشان می دهند. ما می پنداشتیم تنها قمری که اتمسفر دارد تایتان است؛ اما تریتون نیز اتمسفر بسیار رقیقی دارد که عمدتا مرکب از نیتروژن (N2) است. جای شگفتی نیست که در این قمر با دمای سطح 38K، نیتروژن را (و متان را اگر وجود داشته باشد) در قطبی که دور از خورشید است، به صورت یخ زده بیابیم. وقتی در یک قطب تابستان فرا می رسد مقداری از نیتروژن یخ زده تصعید می شود و به صورت گاز به قطب زمستانی منتقل می گردد و در آنجا بار دیگر یخ می زند. بعضی از سطوح صورتی مایل به سرخ را به عنوان متان که بر اثر تابش به مولکول های پیچیده تری تبدیل شده است تعبیر می کنند. نزدیک به لبه پوشش یخی ممکن است از میان یک لایه یخی نازک تر به طرف سطح تاریک تر زیرین آن، شاهد مرز نسبتاً روشن تر نیتروژن یخ زده باشیم. به خلاف سطح دهانه دار بسیار قدیمی که در بعضی از اجرام دیده ایم، شواهدی از چیزی شبیه به فعالیت آتشفشانی (آتشفشان های یخی) همراه با شکاف هایی می بینیم، تا حدی شبیه به آنچه در گانیمد دیدیم، که از میان آن ها مایع مذابی | + | از مناظری که در شکل زیر نشان داده شده، تا آنجا که ویجر 2 مربوط است، معلوم می شود که قمر تریتون واقعا نقش برجسته ای دارد. مناظر این شکل کلاهک قطبی جنوبی این قمر را در زمانی که در آن ناحیه تابستان بوده است نشان می دهند. ما می پنداشتیم تنها قمری که اتمسفر دارد تایتان است؛ اما تریتون نیز اتمسفر بسیار رقیقی دارد که عمدتا مرکب از نیتروژن (N2) است. جای شگفتی نیست که در این قمر با دمای سطح 38K، نیتروژن را (و متان را اگر وجود داشته باشد) در قطبی که دور از خورشید است، به صورت یخ زده بیابیم. وقتی در یک قطب تابستان فرا می رسد مقداری از نیتروژن یخ زده تصعید می شود و به صورت گاز به قطب زمستانی منتقل می گردد و در آنجا بار دیگر یخ می زند. بعضی از سطوح صورتی مایل به سرخ را به عنوان متان که بر اثر تابش به مولکول های پیچیده تری تبدیل شده است تعبیر می کنند. نزدیک به لبه پوشش یخی ممکن است از میان یک لایه یخی نازک تر به طرف سطح تاریک تر زیرین آن، شاهد مرز نسبتاً روشن تر نیتروژن یخ زده باشیم. به خلاف سطح دهانه دار بسیار قدیمی که در بعضی از اجرام دیده ایم، شواهدی از چیزی شبیه به فعالیت آتشفشانی (آتشفشان های یخی) همراه با شکاف هایی می بینیم، تا حدی شبیه به آنچه در گانیمد دیدیم، که از میان آن ها مایع مذابی می تواند جاری شود. آنچه در این قمر منحصر به فرد است سطح خاصی است که ناظران ناسا آن را به "پوست گرمک" تشبیه کرده اند. این سطح با شبکه ای از رشته های برآمده سیمای نسبتاً دمل مانندی ایجاد می کند. منشأ این ویژگی ها کاملاً دانسته نشده است، اما چون تریتون فاقد دهانه آشکار است، آن را قمری کاملاً جوان می دانند. پژوهشگران نوعی فعالیت تکنوتونیکی (شبیه به جابجایی قاره های روی زمین) را در این قمر به اثبات رسانده اند، و نشان داده اند که اگر ویژگی های سطح آن طور که پیش از وقوع جابجایی بوده است مجدداً بازسازی شود، امکان دارد تعدادی دهانه بزرگ آشکارسازی گردد. |
قمر 1989N1 با قطر 400km جلوتر از نرید (Nereid)، در 340 کیلومتری، و 1989N2 در 200 کیلومتری آن جای دارد. قمرها و قمرهای کوچکتر نپتون شکل کروی ندارند، از این رو این ابعاد در مورد طول آن ها به کار می آید. فقط قمرهای با جرم بیشتر خود-گرانشی کافی داشته اند تا در زمان تشکیل، ماده آن ها به درون کشیده شود و به شکل کروی درآیند. [[File:Neptune's moon.jpg|frame|center|این مناظر تریتون چنان چشمگیر و خارق العاده اند که مناظر خود نپتون را تحت الشعاع قرار می دهند؛الف) در این منظره ناحیه قطبی یخی تریتون را می بینیم. در یک چرخه 165 ساله هر قطب تریتون با تابش خورشید اندکی گرم می شود. در این صورت ممکن است این نظر درست باشد که در این زمان گرم شدن، نیتروژن مایع آزاد شده و در ایجاد سیمایی که ناظر آن هستند دخالت داشته است.ب) منطقه موجود در این ناحیه را "منطقه گرمگی" می نامیم و نوعی گسل در این ناحیه دیده می شود.ج) این منظره را دهانه آتشفشانی عظیمی می دانند که بر اثر طغیان آب یا مخلوطی از آب و آمونیاک تشکیل شده است، محدوده سطح مرکزی آن به عرض 175km است.]][[File:Proteus.jpg|frame|center|قمری به نام 1989N1، در حالی که از نرید بزرگ تر است، شکل کاملا خاصی از اجرام کوچک تر منظومه شمسی را نشان می دهد؛ یعنی، شکلی ناکروی دارد. نیروی گرانشی مایل است اشیاء را کروی کنم، اما در این مورد، مانند بسیاری مواد دیگر، جرم جسم خیلی کم است و گرانش داخلی آن هم برای انجام این کار خیلی ضعیف است.]] | قمر 1989N1 با قطر 400km جلوتر از نرید (Nereid)، در 340 کیلومتری، و 1989N2 در 200 کیلومتری آن جای دارد. قمرها و قمرهای کوچکتر نپتون شکل کروی ندارند، از این رو این ابعاد در مورد طول آن ها به کار می آید. فقط قمرهای با جرم بیشتر خود-گرانشی کافی داشته اند تا در زمان تشکیل، ماده آن ها به درون کشیده شود و به شکل کروی درآیند. [[File:Neptune's moon.jpg|frame|center|این مناظر تریتون چنان چشمگیر و خارق العاده اند که مناظر خود نپتون را تحت الشعاع قرار می دهند؛الف) در این منظره ناحیه قطبی یخی تریتون را می بینیم. در یک چرخه 165 ساله هر قطب تریتون با تابش خورشید اندکی گرم می شود. در این صورت ممکن است این نظر درست باشد که در این زمان گرم شدن، نیتروژن مایع آزاد شده و در ایجاد سیمایی که ناظر آن هستند دخالت داشته است.ب) منطقه موجود در این ناحیه را "منطقه گرمگی" می نامیم و نوعی گسل در این ناحیه دیده می شود.ج) این منظره را دهانه آتشفشانی عظیمی می دانند که بر اثر طغیان آب یا مخلوطی از آب و آمونیاک تشکیل شده است، محدوده سطح مرکزی آن به عرض 175km است.]][[File:Proteus.jpg|frame|center|قمری به نام 1989N1، در حالی که از نرید بزرگ تر است، شکل کاملا خاصی از اجرام کوچک تر منظومه شمسی را نشان می دهد؛ یعنی، شکلی ناکروی دارد. نیروی گرانشی مایل است اشیاء را کروی کنم، اما در این مورد، مانند بسیاری مواد دیگر، جرم جسم خیلی کم است و گرانش داخلی آن هم برای انجام این کار خیلی ضعیف است.]] | ||
| سطر ۱۶۴: | سطر ۱۶۲: | ||
== منبع == | == منبع == | ||
| − | <references | + | <references /><br/><br/><br/><br/> |
[[Category:علوم سیاره‌ای|علوم_سیاره‌ای]]<br/>[[Category:منظومه شمسی|منظومه_شمسی]]<br/>[[Category:سیاره]] | [[Category:علوم سیاره‌ای|علوم_سیاره‌ای]]<br/>[[Category:منظومه شمسی|منظومه_شمسی]]<br/>[[Category:سیاره]] | ||
