پرتو ایکس: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
جز (جایگزینی متن - 'ویکی پدیا' به 'ویکی پدیا فارسی')
سطر ۱: سطر ۱:
 
[[پرونده:Tube RX a fenetre laterale.png|thumb|چگونگی تولید اشعه ایکس]]
 
[[پرونده:Tube RX a fenetre laterale.png|thumb|چگونگی تولید اشعه ایکس]]
'''پرتو ایکس''' یا '''اشعه ایکس''' (اشعه رونتگن) نوعی از [[امواج الکترومغناطیس]] با [[طول موج]] حدود ۱۰ تا 10^-2  آنگستروم است که در بلورشناسی و عکسبرداری از اعضای داخلی بدن و عکس‌برداری از درون اشیای جامد و به عنوان یکی از روش‌های تست غیرمخرب در تشخیص نقص‌های موجود در اشیای ساخته شده (مثلاً در لوله‌هاو...) کاربرد دارد.
+
'''پرتو ایکس''' یا '''اشعه ایکس''' (اشعه رونتگن) نوعی از [[امواج الکترومغناطیسی|امواج الکترومغناطیس]] با [[طول موج]] حدود ۱۰ تا 10^-2  آنگستروم است که در بلورشناسی و عکسبرداری از اعضای داخلی بدن و عکس‌برداری از درون اشیای جامد و به عنوان یکی از روش‌های تست غیرمخرب در تشخیص نقص‌های موجود در اشیای ساخته شده (مثلاً در لوله‌هاو...) کاربرد دارد.
  
 
== تاریخچه ==
 
== تاریخچه ==
 
[[پرونده:X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg|thumb|تصویر دست همسر رونتگن در سال ۱۸۹۶]]
 
[[پرونده:X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg|thumb|تصویر دست همسر رونتگن در سال ۱۸۹۶]]
 
پرتو ایکس در سال ۱۸۹۵ توسط ویلهلم کنراد رونتگن (رنتگن)، فیزیکدان آلمانی کشف شد و به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن، پرتو ایکس نامیده شد. یعنی با قرار دادن آن در میدان‌های مغناطیس و الکتریکی به هیچ وجه منحرف نمی‌شود. این اشعه قدرت نفوذ بسیاری دارد و تقریبا از هر چیزی به جز استخوان و فلز می‌گذرد. اولین عکس پرتو ایکس از دست همسر رونتگن گرفته شد که انگشتر او به خوبی در عکس مشخص است.
 
پرتو ایکس در سال ۱۸۹۵ توسط ویلهلم کنراد رونتگن (رنتگن)، فیزیکدان آلمانی کشف شد و به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن، پرتو ایکس نامیده شد. یعنی با قرار دادن آن در میدان‌های مغناطیس و الکتریکی به هیچ وجه منحرف نمی‌شود. این اشعه قدرت نفوذ بسیاری دارد و تقریبا از هر چیزی به جز استخوان و فلز می‌گذرد. اولین عکس پرتو ایکس از دست همسر رونتگن گرفته شد که انگشتر او به خوبی در عکس مشخص است.
این گمان که پرتوهای ایکس، [[امواج الکترومغناطیس]] با [[طول موج]] بسیار کوتاه هستند، به کمک یک آزمایش پراش دوگانه که در سال ۱۹۰۶ توسط چارلز گلوور بارکلا انجام گرفت، تائید شد.
+
این گمان که پرتوهای ایکس، [[امواج الکترومغناطیسی|امواج الکترومغناطیس]] با [[طول موج]] بسیار کوتاه هستند، به کمک یک آزمایش پراش دوگانه که در سال ۱۹۰۶ توسط چارلز گلوور بارکلا انجام گرفت، تائید شد.
  
 
اثبات قطعی ماهیت موجی پرتو ایکس در سال ۱۹۱۲ به وسیلهٔ [[فون لاوه]] ارائه شد.
 
اثبات قطعی ماهیت موجی پرتو ایکس در سال ۱۹۱۲ به وسیلهٔ [[فون لاوه]] ارائه شد.
سطر ۱۵: سطر ۱۵:
  
 
[[پرونده:Roentgen-Roehre.svg|thumb]]
 
[[پرونده:Roentgen-Roehre.svg|thumb]]
در هنگام برخورد [[الکترون]]‌های با سرعت بالا به فلزات، [[الکترون‌]]‌های لایه‌های پایین‌تر به لایه‌های بالاتر منتقل شده ([[اتم]]ها برانگیخته می‌شوند) و در هنگام برگشت [[الکترون‌]]ها به حالت پایه [[انرژی]] مازاد را به صورت پرتو ایکس گسیل می‌کنند. بنابراین هر لامپ تولید پرتو ایکس باید شامل:
+
در هنگام برخورد [[الکترون]]‌های با سرعت بالا به فلزات، [[الکترون]]‌های لایه‌های پایین‌تر به لایه‌های بالاتر منتقل شده ([[اتم]]ها برانگیخته می‌شوند) و در هنگام برگشت [[الکترون]]ها به حالت پایه [[انرژی]] مازاد را به صورت پرتو ایکس گسیل می‌کنند. بنابراین هر لامپ تولید پرتو ایکس باید شامل:
 
* منبع [[الکترون]]
 
* منبع [[الکترون]]
 
* میدان شتاب‌دهنده به الکترونها
 
* میدان شتاب‌دهنده به الکترونها
سطر ۳۲: سطر ۳۲:
 
پرتو ایکس برای انسان بسیار خطرناک است و می‌تواند آسیب‌های زیستی قابل توجهی را پدید آورد. این آسیب‌ها در انسان شامل سوختگی، بیماری ناشی از دریافت تابش بیش از حد و اثرات ژنتیکی می‌باشند.
 
پرتو ایکس برای انسان بسیار خطرناک است و می‌تواند آسیب‌های زیستی قابل توجهی را پدید آورد. این آسیب‌ها در انسان شامل سوختگی، بیماری ناشی از دریافت تابش بیش از حد و اثرات ژنتیکی می‌باشند.
 
== جستارهای دیگر ==
 
== جستارهای دیگر ==
* [[امواج الکترومغناطیس]]
+
* [[امواج الکترومغناطیسی]]
 
* [[الکترومغناطیس]]
 
* [[الکترومغناطیس]]
 
== منبع ==
 
== منبع ==
 
ویکی پدیا فارسی فارسی[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3]
 
ویکی پدیا فارسی فارسی[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3]
 
[[رده:فیزیک]]
 
[[رده:فیزیک]]

نسخهٔ ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۲۱:۰۰

پرونده:Tube RX a fenetre laterale.png
چگونگی تولید اشعه ایکس

پرتو ایکس یا اشعه ایکس (اشعه رونتگن) نوعی از امواج الکترومغناطیس با طول موج حدود ۱۰ تا 10^-2 آنگستروم است که در بلورشناسی و عکسبرداری از اعضای داخلی بدن و عکس‌برداری از درون اشیای جامد و به عنوان یکی از روش‌های تست غیرمخرب در تشخیص نقص‌های موجود در اشیای ساخته شده (مثلاً در لوله‌هاو...) کاربرد دارد.

تاریخچه

پرونده:X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg
تصویر دست همسر رونتگن در سال ۱۸۹۶

پرتو ایکس در سال ۱۸۹۵ توسط ویلهلم کنراد رونتگن (رنتگن)، فیزیکدان آلمانی کشف شد و به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن، پرتو ایکس نامیده شد. یعنی با قرار دادن آن در میدان‌های مغناطیس و الکتریکی به هیچ وجه منحرف نمی‌شود. این اشعه قدرت نفوذ بسیاری دارد و تقریبا از هر چیزی به جز استخوان و فلز می‌گذرد. اولین عکس پرتو ایکس از دست همسر رونتگن گرفته شد که انگشتر او به خوبی در عکس مشخص است. این گمان که پرتوهای ایکس، امواج الکترومغناطیس با طول موج بسیار کوتاه هستند، به کمک یک آزمایش پراش دوگانه که در سال ۱۹۰۶ توسط چارلز گلوور بارکلا انجام گرفت، تائید شد.

اثبات قطعی ماهیت موجی پرتو ایکس در سال ۱۹۱۲ به وسیلهٔ فون لاوه ارائه شد.


وی اولین جایزه فیزیک نوبل را در سال1901 گرفت(از دکتر رییسی).

روش‌های تولید

در هنگام برخورد الکترون‌های با سرعت بالا به فلزات، الکترون‌های لایه‌های پایین‌تر به لایه‌های بالاتر منتقل شده (اتمها برانگیخته می‌شوند) و در هنگام برگشت الکترونها به حالت پایه انرژی مازاد را به صورت پرتو ایکس گسیل می‌کنند. بنابراین هر لامپ تولید پرتو ایکس باید شامل:

  • منبع الکترون
  • میدان شتاب‌دهنده به الکترونها
  • هدف فلزی

باشد. به علاوه از آنجایی که قسمت عمدهٔ انرژی جنبشی الکترونها هنگام برخورد به فلز هدف، به حرارت تبدیل می‌شود، معمولاً فلز هدف را با آب خنک می‌کنند تا ذوب نشود.

لامپ‌های گازی

این لامپ‌ها همانند لامپ پرتو ایکس اولیه‌ای هستند که رونتگن ساخته بود و امروزه چندان کاربردی ندارند. در این لامپ‌ها الکترون از یونش مقدار اندکی گاز موجود در لامپ تقریباً تخلیه شده به وجود می‌آید.

لامپ‌های رشته‌ای

این نوع لامپ‌ها در سال ۱۹۱۳ به وسیلهٔ کولیج اختراع شدند.

ایمنی

پرتو ایکس برای انسان بسیار خطرناک است و می‌تواند آسیب‌های زیستی قابل توجهی را پدید آورد. این آسیب‌ها در انسان شامل سوختگی، بیماری ناشی از دریافت تابش بیش از حد و اثرات ژنتیکی می‌باشند.

جستارهای دیگر

منبع

ویکی پدیا فارسی فارسی[۱]