در حال ویرایش کوتوله سفید

کوتوله های سفید، که تعدادشان در کهکشان ما نسبتاً زیاد است، آخرین مرحلۀ تکامل بسیاری از ستاره ها هستند. درحالیکه برخی از ستاره های پر جرم ممکن است به هنگام مرگ به اجرامی شگفت آور و غیر عادی تبدیل شوند. ستاره هایی که جرمشان تقریبامعادل جرم خورشید یا کمتر از آن است، محتملاً همگی به کوتوله های سفید تبدیل می شوند. این اصطلاح برای توصیف مرحله ای از تکامل ستاره ای به کار می رود که ستاره پس از تبدیل شدن به غول سرخ، در آن مرحله از انبساط بازمی ایستد. در مرحلۀ کوتولۀ سفید، مادۀ ستاره ای فشرده می شود و به جسمی کم نور، با اندازه ای بسیار کوچک، به بزرگی زمین، تبدیل می شود. از آنجا که ستاره دیگر هیچ منبعی برای تولید انرژی ندارد، سرد می شود.<ref name="multiple2">کتاب ساختار ستارگان و کهکشان ها/ نوشته پاول هاج/مترجم: توفیق حیدرزاده</ref>

سرنوشت نهایی ستارگان به جرم آن‌ها بستگی دارد. برای آنکه ستاره به صورت کوتوله سفید به پایان خود برسد، معمولاً، تحولش را با جرمی کمتر از چهار برابر جرم خورشید آغاز می‌کند(جرم هنگام تحول متفاوت است از جرم اولیه ستاره). هنگامی که ستاره‌ای پیر می‌شود به مرحله‌ای می‌رسد که تا حد زیادی سوخت هیدروژنی‌اش را مصرف کرده و دیگر بیش از آن حد نمی‌تواند [[%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86|هیدروژن]] را به [[%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%85|هلیوم]] تبدیل کند. بدون فشارِ رو به بیرون، که حاصل سوختن هیدروژن است، ستاره ی سرشار از هلیم به‌تدریج منقبض می‌شود. این فرایند به نوعی دما و فشار ستاره را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که هلیم‌سوزی آن دوباره آغاز گردد. هلیم در طی چرخه‌ی هسته‌زایی به کربن تبدیل می‌شود و این فرایند تولیدکننده‌ی مقدار بی‌شماری تابش است. مقداری که در نهایت پوسته ی بیرونی ستاره را به فواصلی دور به سمت خارج می‌راند. ستاره تبدیل به یک [[%D8%BA%D9%88%D9%84%20%D8%B3%D8%B1%D8%AE|غول سرخ]] می‌شود و پوسته‌ای هلیمی و داغ اطراف هسته ی کربنی چگال را فرامی‌گیرد. سرانجام، لایه‌های هلیمی خارجی به ‌صورت ساختارهای گازی رنگارنگی آزاد می‌گردند، که [[%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8%DB%8C%20%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%85%D8%A7|سحابی سیاره نما]] نامیده می‌شوند.