M17

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو

تاریخچه[ویرایش]

M17 در سال 1746 یا 1745 توسط رصدگر سوئیسی، فیلیپ لوییز دِ چساو(Philippe Loys de Chéseaux)، کشف شد. او کشف خود را چنین توصیف کرد: «کاملا به شکل یک اشعه یا دم یک دنباله دار است؛ با طول '7 و عرض '2؛ کناره‌های آن کاملا موازی‌اند و همانند انتهایش، به خوبی قابل تشخیص می باشند. اواسط آن سفیدتر از لبه های آن است.»

چارلز مسیه راجع به نوشته های فیلیپ لوییز چیزی نمی دانست؛ زیرا در نوشته‌های خود چیزی در این باره منتشر نکرد. از این رو مشاهدات اولیه وی در تاریخ 3 ژوئن 1764 یک کشف مستقل محسوب می شود. وی خاطرنشان کرد: «دنباله ای نورانی بدون ستاره؛ در اندازه '5 یا '6؛ به شکل دوک نخ ریسی و اندکی شبیه به دوک آندرومدا است ]مسیه کهکشان آندرومدا (M31) را شبیه دو دوک توصیف کرده که در پایه‌ مشترک اند[. اما بسیار کم نورتر. دو ستاره نزدیک و موازی با استوا دارد که با تلسکوپ دیده می‌شوند.» ویلیام هرشل چیزهای بیشتری مشاهده کرد و با شوقی بسیار در سال 1783 نوشت: «یک سحابی شگفت انگیز؛ بسیار گشترده؛ به همراه یک قلاب در طرف جلو؛ سحابی‌گون شیری رنگ؛ چند ستاره در آن قابل مشاهده اند اما گویا به این سحابی تعلق ندارند و در فواصل دورتر قرار دارند. من تنها آن را در فواصل زمانی کوتاه و در پس ابرهای متحرک و مه مشاهده کردم، ولی گستردگی نور آن که شامل قلاب آن هم می باشد، بیشتر از '10 است.» از دید هرشل نیز این سحابی شباهت‌هایی با M31 دارد. 100سال به طول انجامید تا مشخص شود که M17 در حقیقت داخل کهکشان ما قرار دارد.

جان هرشل M17 را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار داد. دو مورد از توصیفات او مستند شده است. در شرح اول، بسیار دقیق از ارتباط M17 با M42 سخن به میان آورده است: «یک جرم بسیار نادر که بی‌شباهت با سحابی‌ای که در صورت فلکی جبار قرار دارد نیست. در آن یک بخش قابل تفکیک یا برجسته وجود دارد که به روشنی از دیگر بخش‌ها جدا شده است. همانگونه که یک سحابی نزدیک می‌تواند با جذب نور، آن را از بخش‌های دیگر جدا کند.» نام مشهور امروزی، یعنی سحابی امگا، از توصیف دوم او گرفته شده است: «یک سحابی بسیار گسترده، به شکل حرف یونانی امگا که خط پابه‌ی سمت چپش به سمت بالا خم شده است. بخش منحنی آن بسیار کم نور است و تعداد زیادی ستاره در آن قرار دارد. دیگر خط پایه‌ی آن به سختی قابل مشاهده است. در ادامه‌ آن، شاخه‌ی اصلی قرار دارد که تقریبا نیمی از زمینه را در بر می گیرد. نور آن ثابت نیست، اما مانند یک لکه دیده می شود.»

دریادار اسمیت نیز نوشته است: «ناحیه ای درخشنده و قوسی شکل؛ قسمت تفکیک ناپذیرش به شکل گروه‌هایی از ستاره‌های روشن، یک سوم منطقه را دربرمی گیرد.» چامبرز این شکل را به «قویی شناور بر آب» تشبیه کرد؛ که باعث شده عده‌ای از مردم M17 را به اسم سحابی قو بشناسند. کورتیس در نوشته های سال 1918 خود آورده است:« «نعل اسب» یا «سحابی امگا» بسیار روشن است. حالت گازی بسیار گسترده؛ دارای جزئیات بسیار؛ ناحیه‌ای به وسعت '20×'26 را اشغال کرده‌است.»<ref name="multiple1"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۱] </ref>

اخترفیزیک[ویرایش]

M17، سحابی امگا- همانند M42- در یک منطقه فعال ستاره‌سازی قرار دارد. در منطقه‌ی کوچک '5×'5 غرب گردن قو، یک خوشه جوان که سنش به سختی به یک میلیون سال می رسد با 8000 تا 10000 ستاره‌ی پنهان در داخل سحابی، وجود دارد. هسته ('2×'2 آن) به تنهایی دارای 750 ستاره می باشد. این اجرام بسیار جوان، هرکدام جرمی 5 تا 20 برابر جرم خورشید دارند. فقط 9 عضو بسیار درخشان این خوشه که از رده طیفیO هستند، باید جرمی بیش از 60 برابر جرم خورشید داشته باشند. با این حال نور آن ها در پس غبارهای سحابی، تا 30 قدر کم‌نور شده است؛ به علاوه‌ی 1.8 قدری که به علت فضای میان ستاره‌ای جذب می‌شود. به طور کلی تنها پنج ستاره ی آن قابل مشاهده هستند. آن‌ها پرنورتر از قدر 14.2 هستند و دوتای آن ها در نور مرئی حتی روشن از قدر 10 می‌درخشند. بقیه خوشه تنها در فروسرخ قابل مطالعه است که در آن جذب ناشی از غبار شدت کمتری دارد.

ابر بزرگ مولکولی در اطراف و جنوب غربی M17 ، برای تشکیل 10000 ستاره‌ی دیگر به جرم خورشید، به میزان کافی ماده‌ی میان ستاره‌ای دارد. از نظر هارپر و دیگران، M17، با درخشندگی 560000 برابر خورشید، یکی از درخشانترین مناطق HII است.. این سحابی در بخشی که غبارهای چگال و سرد غالب هستند، تار به‌نظر می‌‌رسد. اما در بخش‌های دیگر به خاطر تشکیل ستارگان جوان، که تابش زیادی در محدوده‌ی Hα و دیگر خطوط نشری طیف دارند، یونیده و برانگیخته است. تلسکوپ فضایی هابل از نواحی مرکزی M17 تصاویری با وضوح تهیه کرده است. یک ابر کوچک تیره در آن‌جا مشخص است که تنها 10 برابر ابعاد منظومه‌شمسی قطر دارد. در این ناحیه ستاره سازی در حال انجام است.

M17 با فاصله‌ی 5900ly ، درست مانند همسایه خود، M16، در بازوی مارپیچی قوس کهکشان راه شیری قرار گرفته است. اگر بتوانیم به دقتی که در اندازه‌گیری فاصله وجود داشته است اعتماد کنیم، می‌توانیم فاصله‌ی این جفت ( M16 وM17) در فضا را تنها 300 سال توری بدانیم. بدنه‌ی روشن اصلی و طویل M17 ، 20ly قطر دارد و با احتساب بخش‌های کم‌نورتر به فاصله‌ی '30 تا '40، اندازه فیزیکی M17 , 70×50 سال نوری خواهد بود.<ref name="multiple1"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۲] </ref>

مشاهدات[ویرایش]

M17 بسیار بیشتر به تصویر یک قو می‌ماند تا حرف یونانی Ω . با این وجود، نام «سحابی امگا» بسیار مشهور و رایج‌تر است. برآوردهای روشنایی مرئی کل، قدر آن را درگستره‌ی پهن 5-7 تخمین زده‌است. باتوجه به دیده شدن M17 با چشم غیرمسلح، قدر پایین‌تر، به واقعیت نزدیک‌تر به نظر می آید.

یک دوچشمی 10×50 یک نوار ابری را -که ما را به یاد شرح تاریخی مسیه می اندازد- نمایش می‌دهد. در یک تلسکوپ 2 اینچی، این بخش اصلی به اندازه بصری'6×'2 می رسد به علاوه، دسته‌ای از ستارگان قدر 8 تا 10 در شمال انتهای غربی سحابی قابل توجه‌اند. با این حال برای دیدن گردن قو که از انتهای غربی به سمت جنوب خم شده است، باید از فیلتر سحابی یا قطر دهانه‌های بزرگتر استفاده کرد.

اگر با تلسکوپ بازتابی 4.7 اینچی به M17 نگاه شود، مقام دوم را در لیست مسیه برای غنای جزئیات، پس از M42، به دست می‌آورد. بخش روشن میله‌ی آن که در راستای شمال شرقی- جنوب غربی است، میزبان چهار یا پنج ستاره است و با قسمت‌هایی تاریک قطع شده است. ناحیه‌ی گردن قو از چند تکه ی جدا تشکیل شده است. یک ستاره روشن قدر 10 در مرز شمال غربی و یکی دیگر در نوک ناحیه‌ی سر قو قرار دارد. نواحی غربی حتی با فیلترهایی با پهنای باریک هم به سختی قابل مشاهده‌اند. از این رو درک شکل امگای هرشل سخت خواهد بود. یک منطقه‌ی کم نور سحابی‌گون به اندازه '3×'10 در '13 جنوب میله روشن قرار دارد. این بخش می‌تواند به عنوان امتداد منحنی بخش مرکزی در نظر گرفته شود. یک بخش سحابی‌گون دیگر در '9 شمال شرقی مرکز M17 قرار دارد که با یک پل نورانی کم فام به بخش پیشین متصل است. در نتیجه گستردگی کلی‌ از دید یک تلسکوپ 4.7 اینچی، ناحیه ای به ابعاد '60×'20 است.

در یک تلسکوپ 14 اینچی، مناطق بیرونی M17 نمایان‌تر می‌شوند. در چشمی‌های میدان‌دیدباز و کم‌توان، میدان توسط ناحیه‌ی سحابی‌گون زیبایی که '30×'20 گستردگی دارد پر می‌شود. حاشیه ی تاریک در شمال به طور کلی توسط غبار سحابی‌گون ضعیفی احاطه شده است و یک ناحیه تاریک از شرق به درون ادامه دارد.

بدنه‌ی اصلی M17، جزئیاتی حیرت‌آور و یک ساختار نامنظم را نشان می‌دهد که به وسیله فیلترسحابی حتی باجزئیات بیشتر و درخشانتری دیده می‌شود. بخش تاریک آن با نقاط نورانی زیادی امتداد دارد. دنباله‌ی شرقی این قسمت (که اندازه‌ی آن برابر است با)'2.5×'10، به شکل دو تیزی درآمده است. برجستگی‌های پشت قو به آن ظاهری اهریمنی می‌دهند. قسمت گردن قو تقریبا جدا از سایر قسمت ها قرار گرفته و توسط ناحیه‌ی تاریکی در شرق جداافتاده است. در 1 جنوب غربی انتهای گردن، یک لکه‌ی سحابی‌گون با اندازه‌ی "30×"40 در مقابل ستاره قدر 12 بالای سر قو، مانند یک تاج کوچک، آشیانه گرفته است. شکل امگای هرشل حتی در تلسکوپ 14 اینچی به صورت تکه تکه باقی می‌ماند، اما سحابی تاریک اطراف به خوبی قابل رویت است. سحابی نشری کم‌نور IC 4706 را می توان در '15 شمال غرب M17 مشاهده کرد که با یک با یک خط تاریک جدا شده است. یک سحابی بازتابی که توسط دو ستاره قدر 9 احاطه شده است در تلسکوپ14 اینچی دیده می شود.<ref name="multiple1"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۳] </ref>



نگارخانه[ویرایش]

منبع[ویرایش]

<references />