M4: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
(مشخصات فنی)
سطر ۱: سطر ۱:
[[خوشه ستاره ای]] چشم گربه یا [[M4]] نزدیک ترین خوشه کروی به زمین می باشد (7200 سال نوری) و رصد با [[تلسکوپ]] بسیار زیباست.
 
  
[[پرونده:300dpx-Messier 4 Hubble WikiSky.jpg|خوشه ستاره ای چشم گربه|وسط|قاب]]
+
[[پرونده:300dpx-Messier 4 Hubble WikiSky.jpg|خوشه ستاره ای چشم گربه|وسط|چپ]]
  
==تاریخ==
+
M4 یا مسیه 4 ، (همچنین شناخته شده با نام NGC 6121) یک [[خوشه کروی]] در [[صورت فلکی عقرب]] می باشد. این خوشه توسط فیلیپه لویی دو شه سو، در سال 1746 کشف شد و در سال 1764 توسط شارل مسیه به فهرست او اضافه شد.این اولین خوشه کروی ای بود که ستاره هایش از هم قابل تفکیک بودند.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [http://en.wikipedia.org/wiki/Messier_2] </ref>
این خوشه توسط فیلیپ لویز (Philippe Loys) در سال 1746 کشف شد. در سال 1987 یک [[ستاره تپنده]] میلی ثانیه ای در آن کشف شد که دوره چرخش آن 3 میلی ثانیه بود. عمر این خوشه بسیار زیاد است به همین دلیل بسیاری از ستارگان این خوشه به انتهای عمرشان رسیده اند. در اوت سال 1995، [[تلسکوپ فضایی هابل]] بیش از 75 [[کوتوله سفید]] را در این خوشه کروی مشاهده کرد. این کوتوله های سفید چنان کم نور بودند که پرنورترین آنها از یک لامپ 100 واتی، که از فاصله ای معادل فاصله کره ماه مشاهده شود، درخشانتر نبود.
 
  
==رصد==
 
این خوشه در [[صورت فلکی عقرب]] و در فاصله 1.3 درجه ای ستاره [[قلب العقرب]] قرار دارد ودر شبهای  تاریک با چشم غیر مسلح نیز قابل مشاهده است گرچه در عرضهای جغرافیایی شمالی زمین دیدن آن بدلیل جنوبی بودن چندان راحت نیست. این جرم هدف مناسبی برای دروبین های دوچشمی است خوشه کروی چشم گربه از قدر 7.5 می درخشد برای یافتن این جرم کافیست که از ستاره [[قلب العقرب]] ( آلفا عقرب) کمک بگیرید؛ ستاره ی مزبور را به اندازه ی 1.3 درجه به  سمت غرب و کمی متمایل به سمت ستاره ی [[سیگمای عقرب]] امتداد دهید در این محدوده خوشه ی چشم گربه را خوا هید یافت؛ خوشه کروی چشم گربه مانند یک توپ گرد نمایان است.
 
  
 +
== قابلیت مشاهده ==
 +
 +
مسیه 4  حتی در کوچکترین تلسکوپ ها هم به صورت  توپی ابری شکل از نور دیده می شود. اندازه  آن در آسمان حدوداً برابر اندازه ماه است.این خوشه از آسان ترین خوشه ها برای رصد است و  تنها در 3/1 درجه غرب ستاره قلب العقرب واقع شده است و هر دو آن ها با هم در یک تلسکوپ با میدان دید وسیع قابل مشاهده هستند. تلسکوپ های سایزمتوسط می توانند ستاره‌های منفرد این خوشه را که پرنور ترینشان از قدر ظاهری 10.8 می باشد تفکیک نماید. <ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [http://en.wikipedia.org/wiki/Messier_2] </ref>
 
[[File:M4 Location.jpg|frame|center|مکان خوشه کروی M4]]
 
[[File:M4 Location.jpg|frame|center|مکان خوشه کروی M4]]
  
== مشخصات فنی ==
+
== خصوصیات فیزیکی ==
 
+
همچنین این خوشه 14 میلیارد سال سن دارد، به همین دلیل است که بسیاری از ستارگانش به انتهای عمرشان نزدیک شده اند و به همین علت این خوشه ‌از چندین ستاره [[%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%87%20%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF|کوتوله سفید]] برخوردار است. این کوتوله های سفید در حقیقت هسته باقیمانده از مرگ یک ستاره هستند.
+
مسیه4 خوشه ای است که تراکم ستارگان در مرکزش زیاد نیست و از رده 9 دسته‌بندی می شود و قطرش 75 سال نوری اندازه گیری شده است. این خوشه یک حالت میله ای شکل در مناطق نزدیک به هسته اش دارد که با تلسکوپ های معمولی قابل مشاهده است. این ساختار تشکیل شده از ستاره هایی از قدر 11 و طول آن حدوداً 5/2 دقیقه قوسی است و اولین بار ویلیام هرشل در سال 1783 ثبت شد. حداقل 43 ستاره متغیر در مسیه 4  رصد شده اند.
 
+
مسیه  4 و NGC 6397  حدود 7200 سال نوری با ما فاصله دارند، که این دو خوشه کروی را نزدیک ترین خوشه های کروی به منظومه شمسی ما می کند. سن این خوشه 2/12 میلیارد سال تخمین زده شده است.
{| cellspacing="1" cellpadding="1" border="1" style="width: 1350px"
 
|+ M4
 
|-
 
| style="text-align: center" | نام<br/>
 
| style="text-align: center" | اندازه ظاهری<br/>
 
| style="text-align: center" | فاصله<br/>
 
| style="text-align: center" | قدر ظاهری<br/>
 
| style="text-align: center" | بعد<br/>
 
| style="text-align: center" | میل<br/>
 
| style="text-align: center" | صورت فلکی<br/>
 
|-
 
| style="text-align: center" | M4 یا خوشه کروی چشم گربه یا NGC 6121<br/>
 
| style="text-align: center" | 31 دقیقه قوسی<br/>
 
| style="text-align: center" | 7200 سال نوری<br/>
 
| style="text-align: center" | 7.5<br/>
 
| style="text-align: center" | 16 ساعت و 24.4 دقیقه<br/>
 
| style="text-align: center" | -26 درجه و 33.7 دقیقه قوسی<br/>
 
| style="text-align: center" | عقرب<br/>
 
|}
 
 
 
==منابع==
 
  
[http://www.haftaseman.ir دانشنامه هفت آسمان]
+
در نجوم ، فراوانی عناصر غیر از هیدروژن و هلیوم ، فلزیت خوانده میشود، و عموما با نسبت فراوانی آهن به هیدروژن در مقایسه با خورشید محاسبه می شود. برای این خوشه ، فراوانی آهن محاسبه شده برابر است با
 +
 +
[[پرونده:M 4-1.png|وسط]]
  
 +
این مقدار لگاریتمِ نسبت آهن به هیدروژن متناسب با همین نسبت در خورشید است. بنابراین این خوشه فراوانی آهن برابر با 8.5% فراوانی آهن خورشید را دارد.  بنا بر این محاسبات فروانی عناصر، می‌توان نتیجه گرفت که این خوشه، میزبان دو جمعیت متفاوت از ستارگان است. هر یک از این گروه ها مجموعه ای از ستارگان اند که همزمان شکل گرفته اند. و به نظر میرسد که این خوشه شاهد حداقل دو گونه متفاوت چرخه تشکیل ستاره بوده است.
  
 +
مؤلفه های سرعت فضایی این خوشه به صورت  U, V, W) = (–57 ± 3, –193 ± 22, –8 ± 5) km/s) هستند. این خوشه مداری به دور راه شیری دنبال می‌کند که دوره تناوب 116±3 میلیون سال و گریز از مرکز 0.03±0.08 را داراست. در هنگام حضیض به فاصله 0.1±0.6 هزار پارسکی و در هنگام اوج به فاصله 0.3±5.9 هزار پارسکی از مرکز کهکشان می رسد. انحراف مداری این خوشه زاویه ای  °6 ± °23 درجه با صفحه کهکشان راه شیری می سازد که این خوشه را به اندازه 0.4±1.5 هزار‌ پارسک  بالای صفحه کهکشانی نگاه می دارد. وقتی که این خوشه از درون دیسک کهکشان عبور می کند به فاصله کم تر از 5  هزار پارسکی از مرکز کهکشان هم می رسد. هر بار که این خوشه از درون دیسک کهکشان عبور می کند، دستخوش شوک های کشندی می شود که میتواند سبب ریزش پشت سر هم ستارگان شود . بنابراین، این خوشه در گذشته بسیار سنگین تر بوده است.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [http://en.wikipedia.org/wiki/Messier_2] </ref>
  
 +
== ستاره های قابل توجه ==
  
 +
عکس هایی که در سال 1995 توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شدند کوتوله های سفیدی را در مسیه 4  نشان دادند که از پیر‌ترین کوتوله های سفید راه شیری به حساب می آیند و حدود 13 میلیارد سال عمر دارند. یکی از این کوتوله های سفید یک دوتایی است که همدم پالسار به نام  PSR B1620-26 دارد، و یک سیاره که به دورش میچرخد و 2.5 برابر مشتری جرم دارد.
 +
در سال 1987 یک پالسار میلی ثانیه ای در مسیه 4  کشف شد که دارای دوره تناوب 3 میلی ثانیه و ده بار سریع تر از پالسار خرچنگ بوده است.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [http://en.wikipedia.org/wiki/Messier_2] </ref>
  
  
 +
== منابع ==
  
 +
<references />
  
 +
[[Category:فهرست اجرام مسیه|فهرست_اجرام_مسیه]]
  
  
 
[[رده:فهرست اجرام مسیه]]
 
[[رده:فهرست اجرام مسیه]]

نسخهٔ ‏۲ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۹:۳۰

خوشه ستاره ای چشم گربه

M4 یا مسیه 4 ، (همچنین شناخته شده با نام NGC 6121) یک خوشه کروی در صورت فلکی عقرب می باشد. این خوشه توسط فیلیپه لویی دو شه سو، در سال 1746 کشف شد و در سال 1764 توسط شارل مسیه به فهرست او اضافه شد.این اولین خوشه کروی ای بود که ستاره هایش از هم قابل تفکیک بودند.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [۱] </ref>


قابلیت مشاهده

مسیه 4 حتی در کوچکترین تلسکوپ ها هم به صورت توپی ابری شکل از نور دیده می شود. اندازه آن در آسمان حدوداً برابر اندازه ماه است.این خوشه از آسان ترین خوشه ها برای رصد است و تنها در 3/1 درجه غرب ستاره قلب العقرب واقع شده است و هر دو آن ها با هم در یک تلسکوپ با میدان دید وسیع قابل مشاهده هستند. تلسکوپ های سایزمتوسط می توانند ستاره‌های منفرد این خوشه را که پرنور ترینشان از قدر ظاهری 10.8 می باشد تفکیک نماید. <ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [۲] </ref>

مکان خوشه کروی M4

خصوصیات فیزیکی

مسیه4 خوشه ای است که تراکم ستارگان در مرکزش زیاد نیست و از رده 9 دسته‌بندی می شود و قطرش 75 سال نوری اندازه گیری شده است. این خوشه یک حالت میله ای شکل در مناطق نزدیک به هسته اش دارد که با تلسکوپ های معمولی قابل مشاهده است. این ساختار تشکیل شده از ستاره هایی از قدر 11 و طول آن حدوداً 5/2 دقیقه قوسی است و اولین بار ویلیام هرشل در سال 1783 ثبت شد. حداقل 43 ستاره متغیر در مسیه 4 رصد شده اند. مسیه 4 و NGC 6397 حدود 7200 سال نوری با ما فاصله دارند، که این دو خوشه کروی را نزدیک ترین خوشه های کروی به منظومه شمسی ما می کند. سن این خوشه 2/12 میلیارد سال تخمین زده شده است.

در نجوم ، فراوانی عناصر غیر از هیدروژن و هلیوم ، فلزیت خوانده میشود، و عموما با نسبت فراوانی آهن به هیدروژن در مقایسه با خورشید محاسبه می شود. برای این خوشه ، فراوانی آهن محاسبه شده برابر است با

M 4-1.png

این مقدار لگاریتمِ نسبت آهن به هیدروژن متناسب با همین نسبت در خورشید است. بنابراین این خوشه فراوانی آهن برابر با 8.5% فراوانی آهن خورشید را دارد. بنا بر این محاسبات فروانی عناصر، می‌توان نتیجه گرفت که این خوشه، میزبان دو جمعیت متفاوت از ستارگان است. هر یک از این گروه ها مجموعه ای از ستارگان اند که همزمان شکل گرفته اند. و به نظر میرسد که این خوشه شاهد حداقل دو گونه متفاوت چرخه تشکیل ستاره بوده است.

مؤلفه های سرعت فضایی این خوشه به صورت U, V, W) = (–57 ± 3, –193 ± 22, –8 ± 5) km/s) هستند. این خوشه مداری به دور راه شیری دنبال می‌کند که دوره تناوب 116±3 میلیون سال و گریز از مرکز 0.03±0.08 را داراست. در هنگام حضیض به فاصله 0.1±0.6 هزار پارسکی و در هنگام اوج به فاصله 0.3±5.9 هزار پارسکی از مرکز کهکشان می رسد. انحراف مداری این خوشه زاویه ای °6 ± °23 درجه با صفحه کهکشان راه شیری می سازد که این خوشه را به اندازه 0.4±1.5 هزار‌ پارسک بالای صفحه کهکشانی نگاه می دارد. وقتی که این خوشه از درون دیسک کهکشان عبور می کند به فاصله کم تر از 5 هزار پارسکی از مرکز کهکشان هم می رسد. هر بار که این خوشه از درون دیسک کهکشان عبور می کند، دستخوش شوک های کشندی می شود که میتواند سبب ریزش پشت سر هم ستارگان شود . بنابراین، این خوشه در گذشته بسیار سنگین تر بوده است.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [۳] </ref>

ستاره های قابل توجه

عکس هایی که در سال 1995 توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شدند کوتوله های سفیدی را در مسیه 4 نشان دادند که از پیر‌ترین کوتوله های سفید راه شیری به حساب می آیند و حدود 13 میلیارد سال عمر دارند. یکی از این کوتوله های سفید یک دوتایی است که همدم پالسار به نام PSR B1620-26 دارد، و یک سیاره که به دورش میچرخد و 2.5 برابر مشتری جرم دارد. در سال 1987 یک پالسار میلی ثانیه ای در مسیه 4 کشف شد که دارای دوره تناوب 3 میلی ثانیه و ده بار سریع تر از پالسار خرچنگ بوده است.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [۴] </ref>


منابع

<references />