M40

از ویکی نجوم
پرش به: ناوبری، جستجو
پرونده:Winnecke 4.jpg
ستاره دوتایی وینکه چهار

وینکه 4 (که با عنوان مسیه 40 یا WNC 4 نیزشناخته می شود) یک ستاره دوتایی در صورت فلکی خرس بزرگ (دبّ اکبر) است. این جرم در سال 1764، زمانی که شارل مسیه در آن ناحیه در حال جستجوی سحابی گزارش شده توسط یوهانس هولیوس بود، کشف شد. فارغ از مشاهده هرگونه سحابی، در عوض مسیه این ستاره دوتایی را فهرست‌بندی کرد. این جرم بعدها در 1863 توسط فردریک آگوست تئودور وینکه مجدداً کشف شد. برنهام مسیه 40 را "یکی از معدود خطاهای واقعی در فهرست مسیه" خواند، و از مسیه به دلیل ضمیمه کردن آن انتقاد کرد در حالی که تمام چیزی که او دید یک ستاره دوتایی بود و نه یک سحابی از هر قسمی.


در سال 1991 فاصله بین اجزاء آن برابر 7."51 اندازه گرفته شد، که از زمان مسیه افزایش یافته بود. اطلاعات جمع آوری شده توسط دو ستاره‌شناس، برایان اسکیف (2001) و ریچارد ال. ناجنت (2002) قویاً ثابت می کند که این دوتایی صرفاً یک دوتایی نوری است تا یک سیستم متصل شده فیزیکی.<ref name="multiple1"> ویکی پدیای انگلیسی [۱] </ref>


تاریخچه[ویرایش]

مسیه 40 بعنوان عجیب‌ترین جرم در فهرست مسیه خودنمایی می‌کند: فقط یک جفت ستاره‌ای! مسیه فرانسوی‌تبار در 24 اکتبر 1764 آن را در حالی پیدا کرد که در جستجوی جرم سحاب-پوشی بود که هِوِلیوس مشروب ساز و ستاره‌شناس گزارش کرده بود که آن را، با تلسکوپ بسیار بلند بدون لوله‌ی خود در دانزیگ (گدانسک، لهستان) دیده است. هرچند مسیه مطمئن نبود جرم هولیوس را پیدا کرده است، و با وجود اینکه هیچ سحابی‌ای را در آن ناحیه مشاهده نکرد، با این حال آن جفت ستاره را به فهرست خود افزود. او نوشت: "دو ستاره‌ی بسیار نزدیک به هم و بسیار محو، آن‌ها با یک تلسکوپ شکستی ساده 6 فوتی [فاصله کانونی] به سختی مجزا دیده شدند."


برای مدت‌ زمانی طولانی، تصور می‌شد که مسیه 40 مفقود شده است، تا اینکه در سال 1966 جان مالاس مشخصات صحیح را در ستاره دوتایی وینکه 4 یافت. بسال 1863، ستاره‌شناس آلمانی‌تبار، فردریش آگوست تئودور وینکه در پولکوا، آن را در لیست هفت ستاره‌دوتایی تازه کشف شده خود به عنوان No.4 (شماره 4) فهرست‌بندی کرد، بدون اینکه بداند مشخصات آن با M40 مطابقت دارد. او جدایی آن را "49.16 و PA (زاویه قرارگیری) آن را °88.02 اندازه‌گیری کرد.


امروزه علاوه بر اینکه می‌دانیم مسیه 40 با جرم هولیوس یکی نیست، بر این موضوع نیز واقفیم که آن یک ستاره منفرد به نام 74UMa است که بیش از °1 دورتر قرار گرفته است:


هولیوس: '12h 30min, +58° 27
مسیه: '12h 22min, +58° 5


هیچ کدام از این دو جرم ستاره‌ای سحاب-پوشی ندارند و در همسایگی آن‌ها هیچ کهکشان به قدر کافی روشنی وجود ندارد. این یک راز باقی مانده است که به چه دلیل هولیوس می‌بایستی یک سحابی در آن جا دیده باشد! <ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۲] </ref>


اخترفیزیک[ویرایش]

مسیه 40، یا وینکه 4، یک هم راستایی اتفاقی از دو ستاره است که طبق اظهارات ریچارد نوجنت در 2002، تشکیل یک دوتایی نوری نزدیک به هم را می‌دهند.


در حقیقت اختلاف منظر اندازه‌گیری شده توسط ماهواره اِبَرخُس، فاصله‌ 510 سال نوری را برای این جفت تشکیل شده از یک ستاره K0 و یک ستاره G0 نشان می‌دهد، که از روی آن جدایی فضایی حداقل معادل 5000 واحد نجومی بدست می‌آید، این برای یک دوتایی فیزیکی بسیار زیاد است.


علاوه بر این، با فرض این فاصله زیاد، تغییر بسیار زیاد زاویه قرارگیری مشاهده شده، یک جفت ستاره‌‌ نوری را پیشنهاد می‌کند. در عین حال این امر بخوبی محرز است، که روش استاندارد اندازه‌گیری‌های اختلاف منظر ابرخس منجر به خطاهای سیستمی با دوتایی‌ها و سایر اجرام نزدیک به هم در آسمان می‌شود. شاید این تمام حقیقت در مورد M40 باشد (M73 را ببینید): بر طبق مطالعه طیف‌سنجی انجام شده توسط نوجنت، این دو ستاره فاصله‌های بسیار متفاوتی دارند، به عبارت دیگر 1860 و 490 سال نوری، که به وضوح هرگونه اتصال فیزیکی بین آن‌ها را رد می‌کند.


طبق محاسبات جدیدتر (1991)، از زمان اندازه‌گیری‌ وینکه تاکنون، زاویه قرارگیری به °77 کاهش، و جدایی به °53 افزایش یافته است. ستاره A (قدر 9.0) با عنوان HD 238107 و ستاره B (قدر 9.3) با عنوان HD 238108 فهرست شده‌اند.


جرم قابل توجه در '12 غربی M40، کهکشان NGC 4290 از قدر 12.5 است. تصاویر، یک مارپیچ میله‎‌ای کوچک را آشکار می‌کنند که فاصله‌اش از ما در حدود 125 میلیون سال نوری است.<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۳] </ref>


رصد[ویرایش]

M40 در یک دوربین دوچشمی 50×10 بدون نمایش دادن هیچ گونه اثری از سحاب-‌پوشیدگی بخوبی تفکیک می‌گردد. اجرام ارزشمند برای تلسکوپ‌های با دهانه بالای 8 اینچ شامل دو کهکشان پس‌زمینه می‌شود: NGC 4290، در '12 غربی، و حتی محوتر از آن NGC 4284، در '17 غربی.<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۴] </ref>


منبع[ویرایش]

<references />