M68: تفاوت بین نسخه‌ها
هانيه اميري (بحث | مشارکتها) (←تاريخچه) |
هانيه اميري (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | == | + | == تاریخچه == |
| − | [[شارل مسیه]] در نهم | + | [[شارل مسیه]] در نهم آوریل سال 1780 ، M68 را به عنوان یك «سحابی بدون ستاره و كم نور كه با سختی با تلسكوپ دیده می شود و در نزدیكی ستاره‌ای با قدر 6 قرار دارد» رصد كرد. گلین جونز (Glyn Jones) در کتابش، میچین (Méchain) را به عنوان كاشف M68 معرفی کرده‌است؛ اما این موضوع در هیچ منبع دیگری اشاره نشده است. بنابراین اكثر نویسندگان توافق دارند که M68 توسط مسیه کشف شده است. |
| − | + | ویلیام هرشل M68 را «خوشه‌ی ستاره‌ایی زیبا، بسیار غنی و فشرده كه در آن بیشتر ستاره‌ها در هم آمیخته اند» توصیف کرده‌است. پسر او جان نیز خوشه را اینگونه دید: « تمامM68 به وضوح به ستاره‌های قدر 12 تفكیك می‌شود. خوشه‌ای كم تراكم با حاشیه های ناصاف است.» | |
| − | اما | + | اما اسمیت که با توجه به تلسكوپ كوچكترش و مه و غبار میانه‌ی انگلستان کار سخت‌تری برای مشاهده‌ی خوشه داشته‌است. او فقط «یك سحابی بزرگ، گرد و كم‌رنگ» دید. اگرچه هموطن معاصر او ریورند وب (Reverend Webb) M68 را «كاملا تفكیك شده» توصیف كرد و در آن به یك ستاره قرمز نیز اشاره كرد."<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [http://www.ebook3000.com/Atlas-of-the-Messier-Objects--Highlights-of-the-Deep-Sky_54708.html] </ref> |
| − | == | + | == اخترفیزیك == |
| − | M68 نه تنها از | + | M68 نه تنها از دید ما، دور از راه‌شیری به نظر می‌رسد، بلكه یک نمونه از خوشه‌های هاله‌ی خارجی كهكشان است. مسیر حركت 500 میلیون ساله‌ی این خوشه، دارای خروج‌از‌مركز قابل توجه 0.5 است كه باعث می شود M68 تا 100000 سال نوری هم از مركز كهكشان دور شود. فاصله كنونی M68 از زمین 36000 [[سال نوری]] است كه باعث می‌شود قطر فیزیكی متوسط آن 120 سال‌نوری تخمین زده شود. این که خوشه از رده X است، به این معناست که M68 یكی از كم‌تراكم‌ترین خوشه‌ها در خوشه‌های كروی فهرست مسیه است. |
| − | M68 | + | M68 بیش از 10 میلیارد سال سن و فراوانی فلزی بسیار کمی دارد ([[M79]] را ببینید). 42 [[ستاره متغیر]] در M68 شناسایی شده‌اند كه شامل 2 ستاره SX - ققنوسی و 40 ستاره RR - شلیاقی می‌شود. 27 عدد از این ستاره‌ها را هارلو شپلی (Shapley) كشف كرده است. در نزدیكی M68و در شمال شرقی آن ستاره‌ی متغیرFI Hydrae قرار دارد كه البته به این خوشه ارتباطی ندارد. درخشان‌ترین ستاره‌های مجزا در M68 به قدر 12.6 می رسد و هلن هاگ (Hogg) 25 ستاره‌ی درخشان‌تر از قدر 14.8 در این خوشه پیدا كرد. همچنین قدر ستاره‌های شاخه افقی آن ـ كه شاخص خوبی برای فاصله‌سنجی خوشه‌های كروی هستند ـ به 15.6 می رسد. اگرچه هنوز اختلافاتی هم بر سر قدرمجموع M68 وجود دارد. گلین جونز قدر آن را 8.2 و كاتالوگ‌های مدرن 7.3 ذکر کرده‌اند و اُمیرا (O’ Meara ) قدر 7.6 را برای درخشندگی این خوشه کافی دانسته است."<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [http://www.ebook3000.com/Atlas-of-the-Messier-Objects--Highlights-of-the-Deep-Sky_54708.html] </ref> |
== رصد == | == رصد == | ||
| − | اُمیرا (O’ Meara )، آشکارسازی M68 با چشم را چالشی لذتبخش می‌داند. اما هر تلاش موفقی با چشم | + | اُمیرا (O’ Meara )، آشکارسازی M68 با چشم را چالشی لذتبخش می‌داند. اما هر تلاش موفقی با چشم غیرمسلح مسلما به آسمانی صاف و دیدی عالی در كوه‌ها نیاز دارد. |
| − | M68 به عنوان | + | M68 به عنوان یك سحابی كوچك در دوربین‌های دوچشمی 50×10 به وضوح قابل تشخیص است. با وجودی که روشنایی درخشان‌ترین خوشه‌های ستاره‌ای ـ مانندM3 كه شهرت بیشتری دارد ـ و M68 تقریبا یكسان است، با این حال برای تفکیکM68 باید از یك گشودگی تقریبا 4 اینچی استفاده کرد. رصد M68 از اروپا و شمال ایالات‌متحده تقریبا ناممكن است؛ زیرا در این مناطق ارتفاع كمی از افق می‌گیرد. |
| − | زمانی که M68 ارتفاع می‌گیرد- مثلا در | + | زمانی که M68 ارتفاع می‌گیرد- مثلا در عرض‌های جغرافیایی جنوبی- با تلسکوپی 8 تا 10 اینچی، ستاره‌ها حتی در مرکز هم از یکدیگر تفکیک می‌شوند. با قطر 10 [[دقیقه قوسی]]،M68 در ظاهر یکی از بزرگ‌ترین اندازه را در میان [[خوشه‌های کروی|خوشه کروی]] دارد. مرکز M68 به طور قابل توجهی وسیع است و در 5 دقیقه‌ای شمال‌غربی هسته‌ی آن، یك [[ستاره]] سرخ‌فام وجود دارد. |
| − | ستاره[[ قدر]] 4.5HD109799 که در | + | ستاره[[ قدر]] 4.5HD109799 که در جنوب‌غربی M68 قرار گرفته‌است، دارای همدمی چالش‌برانگیز از قدر 11.3 است (van den bos 230) که با زاویه‌موقعیت 179 درجه، تنها 1.4 ثانیه قوسی از آن فاصله دارد. به علاوه ستاره میرای FL Hydrea با دوره‌تناوب 324 روز، فقط 7.4 دقیقه قوسی از شمال‌شرقی M68 فاصله دارد. ظاهر خوشه به صورت محسوسی همراه با تغییر روشنایی این متغیر (از قدر 10.2 تا 17.4) تغییر می‌کند."<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [http://www.ebook3000.com/Atlas-of-the-Messier-Objects--Highlights-of-the-Deep-Sky_54708.html] </ref> |
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴، ساعت ۱۳:۲۱
محتویات
تاریخچه
شارل مسیه در نهم آوریل سال 1780 ، M68 را به عنوان یك «سحابی بدون ستاره و كم نور كه با سختی با تلسكوپ دیده می شود و در نزدیكی ستاره‌ای با قدر 6 قرار دارد» رصد كرد. گلین جونز (Glyn Jones) در کتابش، میچین (Méchain) را به عنوان كاشف M68 معرفی کرده‌است؛ اما این موضوع در هیچ منبع دیگری اشاره نشده است. بنابراین اكثر نویسندگان توافق دارند که M68 توسط مسیه کشف شده است.
ویلیام هرشل M68 را «خوشه‌ی ستاره‌ایی زیبا، بسیار غنی و فشرده كه در آن بیشتر ستاره‌ها در هم آمیخته اند» توصیف کرده‌است. پسر او جان نیز خوشه را اینگونه دید: « تمامM68 به وضوح به ستاره‌های قدر 12 تفكیك می‌شود. خوشه‌ای كم تراكم با حاشیه های ناصاف است.»
اما اسمیت که با توجه به تلسكوپ كوچكترش و مه و غبار میانه‌ی انگلستان کار سخت‌تری برای مشاهده‌ی خوشه داشته‌است. او فقط «یك سحابی بزرگ، گرد و كم‌رنگ» دید. اگرچه هموطن معاصر او ریورند وب (Reverend Webb) M68 را «كاملا تفكیك شده» توصیف كرد و در آن به یك ستاره قرمز نیز اشاره كرد."<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۱] </ref>
اخترفیزیك
M68 نه تنها از دید ما، دور از راه‌شیری به نظر می‌رسد، بلكه یک نمونه از خوشه‌های هاله‌ی خارجی كهكشان است. مسیر حركت 500 میلیون ساله‌ی این خوشه، دارای خروج‌از‌مركز قابل توجه 0.5 است كه باعث می شود M68 تا 100000 سال نوری هم از مركز كهكشان دور شود. فاصله كنونی M68 از زمین 36000 سال نوری است كه باعث می‌شود قطر فیزیكی متوسط آن 120 سال‌نوری تخمین زده شود. این که خوشه از رده X است، به این معناست که M68 یكی از كم‌تراكم‌ترین خوشه‌ها در خوشه‌های كروی فهرست مسیه است.
M68 بیش از 10 میلیارد سال سن و فراوانی فلزی بسیار کمی دارد (M79 را ببینید). 42 ستاره متغیر در M68 شناسایی شده‌اند كه شامل 2 ستاره SX - ققنوسی و 40 ستاره RR - شلیاقی می‌شود. 27 عدد از این ستاره‌ها را هارلو شپلی (Shapley) كشف كرده است. در نزدیكی M68و در شمال شرقی آن ستاره‌ی متغیرFI Hydrae قرار دارد كه البته به این خوشه ارتباطی ندارد. درخشان‌ترین ستاره‌های مجزا در M68 به قدر 12.6 می رسد و هلن هاگ (Hogg) 25 ستاره‌ی درخشان‌تر از قدر 14.8 در این خوشه پیدا كرد. همچنین قدر ستاره‌های شاخه افقی آن ـ كه شاخص خوبی برای فاصله‌سنجی خوشه‌های كروی هستند ـ به 15.6 می رسد. اگرچه هنوز اختلافاتی هم بر سر قدرمجموع M68 وجود دارد. گلین جونز قدر آن را 8.2 و كاتالوگ‌های مدرن 7.3 ذکر کرده‌اند و اُمیرا (O’ Meara ) قدر 7.6 را برای درخشندگی این خوشه کافی دانسته است."<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۲] </ref>
رصد
اُمیرا (O’ Meara )، آشکارسازی M68 با چشم را چالشی لذتبخش می‌داند. اما هر تلاش موفقی با چشم غیرمسلح مسلما به آسمانی صاف و دیدی عالی در كوه‌ها نیاز دارد. M68 به عنوان یك سحابی كوچك در دوربین‌های دوچشمی 50×10 به وضوح قابل تشخیص است. با وجودی که روشنایی درخشان‌ترین خوشه‌های ستاره‌ای ـ مانندM3 كه شهرت بیشتری دارد ـ و M68 تقریبا یكسان است، با این حال برای تفکیکM68 باید از یك گشودگی تقریبا 4 اینچی استفاده کرد. رصد M68 از اروپا و شمال ایالات‌متحده تقریبا ناممكن است؛ زیرا در این مناطق ارتفاع كمی از افق می‌گیرد.
زمانی که M68 ارتفاع می‌گیرد- مثلا در عرض‌های جغرافیایی جنوبی- با تلسکوپی 8 تا 10 اینچی، ستاره‌ها حتی در مرکز هم از یکدیگر تفکیک می‌شوند. با قطر 10 دقیقه قوسی،M68 در ظاهر یکی از بزرگ‌ترین اندازه را در میان خوشه کروی دارد. مرکز M68 به طور قابل توجهی وسیع است و در 5 دقیقه‌ای شمال‌غربی هسته‌ی آن، یك ستاره سرخ‌فام وجود دارد.
ستاره‌قدر 4.5HD109799 که در جنوب‌غربی M68 قرار گرفته‌است، دارای همدمی چالش‌برانگیز از قدر 11.3 است (van den bos 230) که با زاویه‌موقعیت 179 درجه، تنها 1.4 ثانیه قوسی از آن فاصله دارد. به علاوه ستاره میرای FL Hydrea با دوره‌تناوب 324 روز، فقط 7.4 دقیقه قوسی از شمال‌شرقی M68 فاصله دارد. ظاهر خوشه به صورت محسوسی همراه با تغییر روشنایی این متغیر (از قدر 10.2 تا 17.4) تغییر می‌کند."<ref name="multiple2"> کتاب اطلس اجرام مسیه [۳] </ref>
منابع
<references />
