در حال ویرایش شهاب
هشدار: شما وارد نشدهاید. نشانی آیپی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایشهایتان به نام کاربریتان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[رده: نجوم رصدی]][[رده:اجرام کوچک منظومه شمسی]] | [[رده: نجوم رصدی]][[رده:اجرام کوچک منظومه شمسی]] | ||
− | |||
− | |||
[[پرونده:Leonid_Meteor.jpg|بندانگشتی|چپ]] | [[پرونده:Leonid_Meteor.jpg|بندانگشتی|چپ]] | ||
اجسام جامد کوچکتر از سیارکها را شهابواره مینامند. البته مرز بین سیارک و شهابواره چندان مشخص نیست؛ بر اساس سلیقه، گاهی یک جسم ده متری را سیارک، و گاهی شهابواره میگویند. اگر چنین جسمی را آنقدر رصد کنند که عناصر مداری آن شناخته شود، میتوان آنرا یک [[سیارک]] نامید. | اجسام جامد کوچکتر از سیارکها را شهابواره مینامند. البته مرز بین سیارک و شهابواره چندان مشخص نیست؛ بر اساس سلیقه، گاهی یک جسم ده متری را سیارک، و گاهی شهابواره میگویند. اگر چنین جسمی را آنقدر رصد کنند که عناصر مداری آن شناخته شود، میتوان آنرا یک [[سیارک]] نامید. | ||
− | <ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> | + | <ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی]/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> |
+ | |||
سطر ۱۱: | سطر ۱۰: | ||
− | با کاهش اندازهی شهابوارهها، تعداد آنها بهسرعت افزایش مییابد. برآورد کردهاند که در هر روز، دست کم ۱۰۰ تن مادهی شهابی روی زمین فرو میریزد. بیشتر این مواد از شهابوارههای ریزی سرچشمه میگیرد که هیچ پدیدهی قابل رؤیتی ندارند.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> | + | با کاهش اندازهی شهابوارهها، تعداد آنها بهسرعت افزایش مییابد. برآورد کردهاند که در هر روز، دست کم ۱۰۰ تن مادهی شهابی روی زمین فرو میریزد. بیشتر این مواد از شهابوارههای ریزی سرچشمه میگیرد که هیچ پدیدهی قابل رؤیتی ندارند.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی]/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> |
به دلیل دورنمای سهبُعدی، چنین بهنظر میرسد که تمام شهابهایی که از یک راستا میآیند، از یک نقطه گسیل میشوند. از جملهی این [[بارش شهابی|بارشهای شهابی]] (Meteor Streams or Meteor Showers )، میتوان از [[بارش برساوشی|برساوشی]]ها (Perseids ) در ماه اوت و [[بارش جوزایی|جوزائی]]ها (Geminids) در دسامبر نام برد. این نامگذاری بر اساس صورت فلکیای است که بهنظر میرسد نقطهی گسیل در آن قرار دارد. بهطور میانگین، در هر ساعت میتوان چند شهاب پراکنده را دید. در یک بارش شهابی شدید، حتی تا چند ده شهاب در دقیقه قابل رؤیت است؛ هر چند که نرخ عادی، چند ده شهاب در ساعت میباشد. | به دلیل دورنمای سهبُعدی، چنین بهنظر میرسد که تمام شهابهایی که از یک راستا میآیند، از یک نقطه گسیل میشوند. از جملهی این [[بارش شهابی|بارشهای شهابی]] (Meteor Streams or Meteor Showers )، میتوان از [[بارش برساوشی|برساوشی]]ها (Perseids ) در ماه اوت و [[بارش جوزایی|جوزائی]]ها (Geminids) در دسامبر نام برد. این نامگذاری بر اساس صورت فلکیای است که بهنظر میرسد نقطهی گسیل در آن قرار دارد. بهطور میانگین، در هر ساعت میتوان چند شهاب پراکنده را دید. در یک بارش شهابی شدید، حتی تا چند ده شهاب در دقیقه قابل رؤیت است؛ هر چند که نرخ عادی، چند ده شهاب در ساعت میباشد. | ||
− | بیشتر شهابوارهها کوچکاند و در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری میسوزند. با وجود این، ممکن است بزرگترها از جو عبور کرده، به زمین سقوط کنند. اینها را [[شهاب سنگ]] (Meteorite ) مینامند. سرعت نسبی یک شهابواره، بهصورت معمول بین ۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه است. سرعت اجسام بزرگتر در جو زمین کاهش نمییابد؛ از این رو آنها با همان سرعت کیهانی خود به زمین برخورد کرده، دهانههای برخوردی بزرگی را بهوجود میآورند. سرعت اجسام کوچکتر کند شده، مانند یک تکه سنگ سقوط میکنند. البته برخورد اجسام بزرگ، با قطر یک متر یا بیشتر، ممکن است فاجعههایی را در مقیاس بزرگ بهبار آورد.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> | + | بیشتر شهابوارهها کوچکاند و در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری میسوزند. با وجود این، ممکن است بزرگترها از جو عبور کرده، به زمین سقوط کنند. اینها را [[شهاب سنگ]] (Meteorite ) مینامند. سرعت نسبی یک شهابواره، بهصورت معمول بین ۱۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه است. سرعت اجسام بزرگتر در جو زمین کاهش نمییابد؛ از این رو آنها با همان سرعت کیهانی خود به زمین برخورد کرده، دهانههای برخوردی بزرگی را بهوجود میآورند. سرعت اجسام کوچکتر کند شده، مانند یک تکه سنگ سقوط میکنند. البته برخورد اجسام بزرگ، با قطر یک متر یا بیشتر، ممکن است فاجعههایی را در مقیاس بزرگ بهبار آورد.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی]/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> |
− | |||
− | |||
+ | شهابسنگهای آهنی (Iron Meteorites) که تقریباً از آهن-نیکل خالص ساخته شدهاند، حدود یک چهارم تمام شهابسنگها را به خود اختصاص میدهند. عملاً این شهابسنگها بین شهابوارهها در اقلیت هستند، اما آنها سفر سخت خود را در جو، آسانتر از اجسام ضعیفتر سپری میکنند. سه چهارم دیگر را شهابسنگهای سنگی (Stony Meteorites ) یا شهابسنگهای سنگی-آهنی (Stone-Iron Meteorites ) تشکیل میدهند.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی]/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> | ||
− | |||
+ | شهابوارهها خود به سه گروه، با تعداد تقریباً یکسان در هر گروه، تقسیم میشوند. یک سوم، سنگهای معمولی موسوم به کندریت (Chondrite ) است. گروه دوم که ضعیفتر است شامل کندریتهای کربندار (Carbonaceous Chondrites ) میشود؛ و دستهی سوم را مواد [[دنباله دار]]ها بهوجود میآورد، یعنی اجسامی سست از یخ و برف که نمیتوانند تا زمین دوام بیاورند.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی]/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> | ||
− | |||
+ | بسیاری از بارشهای شهابی، در مدارهایی یکسان با یک دنبالهدار شناخته شده قرار دارند؛ لذا دست کم تعدادی از شهابوارهها دارای منشأ دنبالهداری هستند. نزدیک به حضیض خورشیدی، در هر ثانیه چندین تن شن در مدار یک دنبالهدار باقی میماند. چندین نمونه از شهابسنگها از ماه یا مریخ سرچشمه گرفتهاند. خردههای ناشی از برخوردهای بزرگ ممکن است به فضا پرتاب شده، در نهایت به زمین برسند. تعدادی از شهاب سنگها نیز خردههای سیارکها هستند.<ref name="multiple1"> کتاب مبانی ستارهشناسی]/هانو کارتونن و همکاران/ مترجم: غلامرضا شاهعلی </ref> | ||
− | |||
− | |||
== اصطلاحات اولیه == | == اصطلاحات اولیه == | ||
سطر ۳۷: | سطر ۳۳: | ||
== قدر شهاب == | == قدر شهاب == | ||
− | + | شهاب ها هم مانند ستاره های درخشندگی متفاوتی دارند که با مقیاس قدر بیان میشود. قدر شهاب بیانگر مقدار روشنایی آن در هنگام اوج درخشندگی ان است . قدر شهاب را میتوان با مقایسه با قدر [[ستاره]] های نزدیک به رد شهاب مقایسه و پیش بینی کرد که این کار تقریبی است و با دقت و تجربه میتوان از خطای آن کاست . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> | |
− | شهاب ها هم مانند ستاره های درخشندگی متفاوتی دارند که با مقیاس قدر بیان | ||
== طول رد == | == طول رد == | ||
− | برخی از شهاب ها رد بلندی و بعضی ردی کوتاه دارند.طول ظاهری مسیری که یک شهاب طی می کند .طول رد گفته می شودو بر حسب [[درجه]] بیان می شود . برای اندازه گیری این کمیت | + | برخی از شهاب ها رد بلندی و بعضی ردی کوتاه دارند.طول ظاهری مسیری که یک شهاب طی می کند .طول رد گفته می شودو بر حسب [[درجه]] بیان می شود . برای اندازه گیری این کمیت میتوانید از همان مقیاس های رایج زاویه سنجی استفاده کنید . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
== رنگ == | == رنگ == | ||
− | |||
شهاب ها رنگ های مختلفی دارند. وقتی جرم سازنده شهاب وارد جو می شود با برخورد به موکلول های گاز می سوزد و گرمای آن موجب یونیزه شدن گاز های اطراف می شود . رنگ شهاب نشان دهنده عنصری است که بیش از همه یونیزه شده است . اگر هم سرعت شهاب بسیار زیاد باشد معولا به رنگ سفید دیده می شود . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> | شهاب ها رنگ های مختلفی دارند. وقتی جرم سازنده شهاب وارد جو می شود با برخورد به موکلول های گاز می سوزد و گرمای آن موجب یونیزه شدن گاز های اطراف می شود . رنگ شهاب نشان دهنده عنصری است که بیش از همه یونیزه شده است . اگر هم سرعت شهاب بسیار زیاد باشد معولا به رنگ سفید دیده می شود . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> | ||
سطر ۵۴: | سطر ۴۸: | ||
== مدت دوام == | == مدت دوام == | ||
+ | درخشش شهاب ها ناپایدار است و به سرعت خاموش می شوند .شما فقط می توانید شهاب ها را بر حسب مدت دوامشان به چند دسته سریع ، متوسط و کند تقسیم کنید . البته به کمک روشی در عکاسی از شهاب ها میتوان مدت دوام آن را معلوم کرد. <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> | ||
− | + | روش کار به این صورت است که پنکه ای کوچک را جلوی [[عدسی]] دوربین عکاسی قرار می دهیم و عکاسی بلند مدت را شروع می کنیم. به دلیل حرکت متناوب پنکه از جلوی پره های پنکه در صورتی که شهابی از میدان دید دوربین بگذرد تصویر شهاب در آن یک خط پیوسته نخواهد بود و تصویر منقطع است . با شمارش تعداد برش های رد شهاب و آگاهی از تعداد دو موتور پنکه می توان مدت دوام شهاب را تعیین کرد . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> | |
− | |||
− | روش کار به این صورت است که پنکه ای کوچک را جلوی [[عدسی]] دوربین عکاسی قرار می دهیم و عکاسی بلند مدت را شروع می کنیم. به دلیل حرکت متناوب پنکه از جلوی پره های پنکه در صورتی که شهابی از میدان دید دوربین بگذرد تصویر شهاب در آن یک خط پیوسته نخواهد بود و تصویر منقطع است . با شمارش تعداد برش های رد شهاب و آگاهی از تعداد دو موتور پنکه | ||
سطر ۶۳: | سطر ۵۶: | ||
== دود == | == دود == | ||
− | بعضی از شهاب ها پس از خاموشی از خود در آسمان رد دودی مانندی بر جای می گذارند . دود [[آذر گوی]] ها (شهاب های پرنور تر از سیاره [[زهره]] تا چند دقیقه در آسمان دیده می شود اما سرانجام بر اثر جابجایی لایه های جوی ناپدید | + | بعضی از شهاب ها پس از خاموشی از خود در آسمان رد دودی مانندی بر جای می گذارند . دود [[آذر گوی]] ها (شهاب های پرنور تر از سیاره [[زهره]] تا چند دقیقه در آسمان دیده می شود اما سرانجام بر اثر جابجایی لایه های جوی ناپدید میشود .<ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
− | |||
− | + | == دوره قعالیت == | |
− | = | + | مدت زمانی که طول می کشد تا زمین از میان نهر شهابی یک بارش سالیانه عبور کند دوره فعالیت نام دارد دره فعالیت به خصوصیا ذاتی نهر شهابی یعنی پهن یا باریک بود توده بستگی دارد . <ref name="multiple2"> بارش های شهابی ، نویسنده : امیر حسن زاده ، ایران شناسی ، شماره انتشار 228</ref> |
− | + | == منبع == | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
<references /> | <references /> |